Της Μαρίας Δήμου

Μια ενδιαφέρουσα αναφορά για τον τρούλο της Αγίας Σοφίας με αφορμή τα έργα συντήρησης που ξεκίνησαν πριν λίγο καιρό φέρνει στην επιφάνεια τη σημασία στη λεπτομέρεια που έδιναν οι πρώτοι κατασκευαστές. 

Ο Dr. Kaya Üçer, καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών Mimar Sinan θυμάται τον πατέρα του να διηγείται πως, στις επισκευές που πραγματοποιούσε ως τεχνίτης τοιχογράφος στον τρούλο της Αγίας Σοφίας, οι εργάτες που δούλευαν στην σκαλωσιά μέσα στον τρούλο έπεφταν με συμπτώματα ιλίγγου. Στην αρχή αποτέλεσε ένα ανεξήγητο φαινόμενο, που οδηγούσε τους εργάτες στο νοσοκομείο. 

Πρόβλημα με το οξυγόνο

Οι εξετάσεις τους έδειξαν πως υπήρχε πρόβλημα με την αναπνοή και το οξυγόνο. Από τη μία το ύψος από την άλλη η ζέστη και οι ανάσες των πολυάριθμων επισκεπτών έκαναν την κατάσταση στα  55 μέτρα ύψος από το δάπεδο ανυπόφορη για τους ανθρώπους που δούλευαν στο ύψος αυτό. Η ανάγκη δημιουργίας ρεύματος αέρα που θα βοηθούσε τους εργάτες να δουλεύουν ήταν ένα πρόβλημα που αναζητoύσε άμεση λύση.

Κι η λύση ήρθε από τον  πατέρα του, τον Hamit Üçer, τον για πολλά χρόνια επικεφαλής τοιχογράφο του Παλατιού του Τοπ Καπί και της Αγίας Σοφίας. Σαν έμπειρος τεχνίτης είχε προσέξει τις μικρές οπές που υπήρχαν διάσπαρτες σε όλη την επιφάνεια του  τρούλου κι είχαν κλειστεί στις διάφορες εργασίες που είχαν γίνει στην πάροδο των χρόνων στην εξωτερική επιφάνειά του.

Η σοφία των παλαιών τεχνιτών

Πήρε λοιπόν ένα σφυρί κι άρχισε να χτυπά το υλικό που έκλεινε τις τρύπες. Μέσα σε λίγη ώρα η κατάσταση είχε αλλάξει. Η σοφία των παλαιών τεχνιτών είχε προβλέψει αυτή τη δυσκολία κι είχε δώσει την απαραίτητη λύση, που όμως οι μεταγενέστεροι θεώρησαν μη αναγκαία κι ίσως προβληματική. 

Οι εργάτες συνέχισαν το έργο τους χωρίς πλέον κανένα πρόβλημα καθώς ο αέρας μέσα στον τρούλο ήταν πια φρέσκος και καθαρός!

Της Μαρίας Δήμου

Όσοι έχουν ζήσει την Πόλη στα μέσα του 20ου αι. λένε συχνά με μάτια υγρά και φωνή γεμάτη μελαγχολία πως η Πόλη που αντικρίζει σήμερα ο επισκέπτης δεν έχει καμιά σχέση με την Πόλη που γνώρισαν αυτοί. Και ή αποκτούν μέσα στη σιωπή ένα βλέμμα που πλανάται στο κενό, λες και ξετυλίγεται μπροστά τους το φιλμ των αναμνήσεών τους, ή με αργόσυρτη φωνή αναπαριστούν στον συνομιλητή τους  με κάθε λεπτομέρεια στιγμές της ζωής τους σε σοκάκια που δεν υπάρχουν πια, σε σπίτια που έγιναν πολυκατοικίες, σε καζίνο που χάθηκαν στις αναπλάσεις αλλά κυρίως για ανθρώπους που δεν υπάρχουν πια. 

Η Πόλη άλλαξε κυρίως, γιατί άλλαξε η σύνθεση του πληθυσμού της, λένε σήμερα όλοι κι αναζητούν άδικα πια όσους έφυγαν κυνηγημένοι.

Πρωταγωνιστής η ίδια η Πόλη

Αυτή η Πόλη ξαναζωντανεύει στην οθόνη μέσα από μια ταινία που δεν είναι και τόσο γνωστή. H ταινία L'immortelle, Η αθάνατη, του Alain Robbe-Grillet, που έγραψε το σενάριο κι έκανε τη σκηνοθεσία και πρωταγωνιστές τους Jacques Doniol-Valcroze και Françoise Brion. 

Πραγματικός πρωταγωνιστής όμως της δραματικής ταινίας μυστηρίου είναι η ίδια η Πόλη. Με μια συνεχή περιπλάνηση στους δρόμους της, στα τεμένη και στα τείχη, με βόλτες στο Βόσπορο και πλάνα από τις κορυφές των λόφων της, η ταινία δίνει μια ευκαιρία και για μια δική μας περιπλάνηση και μια συνεχή προσπάθεια αναγνώρισης γνώριμων τοπίων. 

Μπροστά από τον φακό περνούν τα χερσαία τείχη πριν τις εργασίες αποκατάστασης (sic) του 1970, το Çirağan πριν την αναστήλωσή του, ο Karaköy και το τζαμί του Ortaköy αλλά και το ναυάγιο της Παγκόσμιας Αρμονίας.

Η επιλογή της Πόλης δεν ήταν τυχαία

Η επιλογή της Πόλης δεν ήταν φυσικά τυχαία για τα γυρίσματα του φιλμ. Αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του σεναρίου και καθώς οι διάλογοι είναι περιορισμένοι και μάλλον ποιητικοί, αφήνουν την εικόνα να συμπληρώσει όσα οι πρωταγωνιστές βιώνουν, νιώθουν και σκέπτονται. Ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα σύντομος διάλογος της πρωταγωνίστριας με ένα μικρό αγόρι στα ελληνικά καθώς κι ένα πρόσωπο με ελληνικό όνομα, ο Σωκράτης Νικοσάκης, που παρουσιάζεται ως άτομο του υποκόσμου. Καθώς η ηρωίδα κρατά μυστική την ταυτότητά της, κάποια από τα ονόματα που χρησιμοποιεί εύκολα παραπέμπουν σε χριστιανή, Ρωμιά, της Πόλης.

Η ταινία για πολλά χρόνια, μαζί με τις υπόλοιπες του ίδιου δημιουργού, ήταν απαγορευμένη στις ΗΠΑ. Τώρα όμως υπάρχει και στο youtube μετά από επεξεργασία και καλή ποιότητα προβολής. Οι διάλογοι είναι στα γαλλικά, υπάρχουν όμως υπότιτλοι στα αγγλικά, ιταλικά, ισπανικά  και στα γερμανικά. 

Μπορείτε να την παρακολουθήσετε στον σύνδεσμο που ακολουθεί

https://www.youtube.com/watch?v=henO8goTgkw&t=4548s 

Της Μαρίας Δήμου

Να πάτε στην Ίμβρο. Να ταξιδέψετε στο νησί που βρίσκεται στο βορειοανατολικό Αιγαίο, ανάμεσα στη Σαμοθράκη και τηΛήμνο. Το νησί που βασανίστηκε όσο κανένα κι έχει καταφέρει τα τελευταία χρόνια ένα πραγματικό θαύμα. 

Να πάτε και να δείτε τα επτά ελληνικά χωριά της, την Παναγιά, τους Αγίους Θεοδώρους, τα Αγρίδια, το Σχοινούδι, το Γλυκύ, το Κάστρο, το Ευλάμπιο. 

Να περπατήσετε στα λιθόστρωτα σοκάκια και να χαρείτε δροσερά κεράσματα στα καφενεία. 

Να θαυμάσετε τα μικρά πέτρινα σπίτια και τα δίπατα αρχοντικά. 

Να δείτε τα σχολεία, το νηπιαγωγείο και τοδημοτικό στους Αγίους Θεοδώρους, το γυμνάσιο και λύκειοστα Αγρίδια. 

Να επισκεφτείτε το μουσείου του Οικουμενικού Πατριάρχη και να βρείτε λίγο πιο πέρα το καφενείο του παππού του. 

Να μπείτε στις εκκλησιές και να δείξετεσεβασμό στον κόπο και τον πόνο των ανθρώπων που κράτησαν άσβεστη τη φλόγα της πίστης και της γλώσσαςτους σε πολύ δύσκολες συνθήκες. 

Να σκαρφαλώσετε στα πάμπολλα ξωκκλήσια της, να ανάψετε το κεράκι σας και να σεργιανίσετε από ψηλά τη θέα. Κι αν μάθετε πως κάπου έχει πανηγύρι να αφήσετε κάθε τι άλλο και να πάτε.

Να πάτε για κολύμπι στον Κέφαλο

Να πάτε για κολύμπι στον Κέφαλο και να αφήσετε τον άνεμο να φουσκώσει το μαντίλι σας σαν πανάκι σε βαρκάκι. Να απολαύσετε τους σέρφερς και να αγναντεύσετε το πέλαγος και την Τένεδο στο βάθος του ορίζοντα. Να ανεβείτε απόγευμα στο Γλυκύ και να φτάσετε ως τον τεράστιο αιωνόβιο πλάτανο που σκεπάζει με τα τεράστια κλαδιά του τη μεγάλη βρύση. Να μπείτε στη Στενάδα και να πιείτε έναν καφέ με θέα τη θάλασσα. Να πάρετε το δρόμο για το Κάστρο και να ανεβείτε λίγο πριν δύσει ο ήλιος. Να μαγευτείτε από τα χρώματα που βάφεται ο ορίζοντας και να ακολουθήσετε με τη ματιά το περίγραμμα της Σαμοθράκης. Να αφήσετε το βλέμμα να ακολουθήσει τα καΐκια που επιστρέφουν στο λιμάνι και να σταθείτε στη σκιά των πέτρινων υπολειμμάτων του Βυζαντινού κάστρου. Να φανταστείτε κουρσάρους και πειρατές να βγαίνουν από τα στενά του Ελλήσποντου και να αναζητούν αραξοβόλι και καινούρια λεία στα νησιά του Αιγαίου.

Να πιείτε ιμβριώτικο κρασί

Κι όταν ο ήλιος θα έχει βυθιστεί στο νερό και το φως του θα σβήνει να καθίσετε στον Ποσειδώνα, στο χείλος του γκρεμού, κάτω από τις γιρλάντες με τις χρωματιστές λάμπες. Να πιείτε ιμβριώτικο κρασί και να φάτε νόστιμους μεζέδες.

Να πάρετε το καΐκι από το παλιό λιμάνι του Κάστρου και να πάτε στα Κασκαβάλια. Να θαυμάσετε τη δύναμη και την τέχνη της φύσης και να ρωτήσετε για το θρύλο που συνοδεύει την περιοχή. Να μη φοβηθείτε την απόσταση και να ζητήσετε από τον Καϊκτσή να σας πάει στους αμμόλοφους. Να βουτήξετε από το καΐκι και να κολυμπήσετε στα πεντακάθαρα νερά, να φτάσετε στην ακτή και να ξαπλώσετε στη ζεστή άμμο. Μια έρημος στην ακτή της Ίμβρου θα σας ανταμείψει γενναιόδωρα! Αν αντέχετε, να σκαρφαλώσετε στους απότομους αμμόλουφους και να ξαναβουτήξετε στο νερό για να πλυθείτε από τους άπειρους κόκκους ψιλής άμμου.

Να πάτε στην İspilia, στον τόπο του Πλια, και να κάνετε πρωινό με θέα το Θρακικό Πέλαγος. Πριν ο ήλιος δύσει να πάρετε το δρόμο για το Σχοινούδι. Να ανεβείτε από το δρόμο δίπλα από το παλιό σχολείο, το σημερινό ξενοδοχείο απέναντι από την Αγία Μαρίνα. Να περπατήσετε στα σοκάκια του μεγαλύτερου κάποτε χωριού των Βαλκανίων. Να δείτε την καταστροφική δύναμη του ανθρώπου και να πονέσει η ψυχή σας από την εγκατάλειψη. Να συζητήσετε με τους ανθρώπους που θα βρεθούν στο δρόμο σας και να μάθετε τι έχουν υποστεί στα δύσκολα για τον ελληνισμό του νησιού χρόνια. Θα θαυμάσετε έτσι ακόμα περισσότερο το κουράγιο και την αγάπη για τον τόπο τους.

Να μεθύσετε με την ομορφιά του τόπου

Να ανεβείτε και πάλι στους Αγίους Θεοδώρους και να φάτε παραδοσιακά ιμβριώτικα εδέσματα, πιτάκια με τυρί κι αρνί γεμιστό, να πιείτε τοπικό κρασί στον Ιλισσό του Στέλιου που έδωσε το όνομα του ποταμού του νησιού στο μαγαζί του. Ένα όνομα που το έφεραν οι πρώτοι Αθηναίοι άποικοι μεταφέροντας το όνομα του ποταμού της πόλης τους.

Να ακούσετε εδώ τραγούδια παραδοσιακά αλλά και ρεμπέτικα και να μεθύσετε από την ομορφιά του τόπου.

Να πάρετε μέλι, βότανα, κρασιά κι ό,τι άλλο αγαπά η ψυχή σας!

Να πάτε στην Ίμβρο είτε καλοκαίρι είτε άνοιξη είτε φθινόπωρο. Ο χειμώνας εδώ δεν αστειεύεται.

Να πάτε και να ζήσετε την κάθε στιγμή!

*Το κείμενο γράφτηκε το 2022 αλλά η προτροπή για το ταξίδι συνεχίζει να ισχύει!

Ης Μαρίας Δήμου

Η ποικιλία των γλυκών στα ζαχαροπλαστεία και στους φούρνους της Πόλης δεν έχει προηγούμενο. Καινούριες ιδέες, φερμένες από διάφορες περιοχές της ανατολής ή της δύσης, σε συνδυασμούς και παραλλαγές κάνουν κάθε τόσο την εμφάνισή τους στις βιτρίνες των μαγαζιών. Μαζί όμως με τα καινούρια ξαναγεννιούνται και παλιές συνταγές που βοηθούν ιδιαίτερα τους πιο μεγάλους να ικανοποιούν τη νοσταλγία τους. 

Έτσι και το γνωστό καραμελάδικο, το Balat Merkez Şekercisi στο Çıfıt Çarşısı του Μαλατά  στην έξοδο προς το Μπαλίνο, προσφέρει στους πελάτες του αυτές τις ζεστές μέρες του καλοκαιριού και Gasato. 

Δίπλα στους γνωστούς ακιντέδες, τις σκληρές καραμέλες με τις μοναδικές γεύσεις φρούτων και αρωματικών, που από εδώ προμηθευόταν το Σαράι και το Χαρέμι, έκανε την εμφάνισή του και το παγωτό κασάτο. Τώρα ο περαστικός από τα στενά σοκάκια του Μπαλατά μπορεί να βρει κι αυτό το γλυκό. Γιατί το Gasato που διαφημίζει η ταμπέλα μπροστά στο κατάστημα δεν είναι άλλο από παγωτό σε μικρό κυπαλάκι γκοφρέτας. Γιατί ακριβώς αυτό σημαίνει «κασάτο», παγωμένο γλυκό σε στρογγυλό κουπάκι.

Ο πάντα ευγενικός κ. Mustafa Güçlü, που συνεχίζει την παράδοση του μαγαζιού από την πρώτη Εβραία ιδιοκτήτρια μέχρι σήμερα, αποκαλεί το γλυκάκι «παραδοσιακό ρωμαίικο παγωτό» και το πουλά προς 25 λίρες. 

Ομολογώ πως δεν άντεξα στον πειρασμό και το δοκίμασα! Νοστιμότατο και τόσο όσο χρειάζεται για να γλυκαθεί κανείς χωρίς να λιγωθεί από την ποσότητα. Δυο-τρεις βούκες κι η απόλαυση στα ύψη.

Αν λοιπόν ο δρόμος σας σας φέρει στην περιοχή ανάμεσα στο Μπαλατά και το Μπαλίνο, στο τέρμα του Çıfıt Çarşısı μην παραλείψετε να πάρετε ακιντέδες, τις σκληρές καραμέλες και παγωτό κασάτο!

Της Μαρίας Δήμου

Το Ζωγράφειο Γυμνάσιο-Λύκειο της Πόλης βρίσκεται και πάλι στην επικαιρότητα κι αυτή τη φορά όχι για κάποιο συνέδριο ή κάποια επιτυχία των μαθητών του αλλά για τις αλλαγές που θα πραγματοποιηθούν στο κτίριο που το στεγάζει από το 1893. 

Το Ζωγράφειο μαζί με το Ζάππειο αποτελούν τα σύμβολα της Ομογενειακής Εκπαίδευσης στην περιοχή του Πέρα και στην Κοινότητα Σταυροδρομίου κι έχουν διαγράψει μια πορεία που ξεπερνά πια κατά πολύ τον ένα αιώνα κι έχουν μορφώσει χιλιάδες παιδιά της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας παρέχοντας για δεκαετίες υψηλού επιπέδου εκπαίδευση. 

Ξεκίνησε ως Ενοριακή Σχολή της Παναγίας

Ξεκινώντας το 1851 ως "Ενοριακή Σχολή της Παναγίας" σε δύο ξύλινα σπίτια, στο χώρο που βρίσκεται και σήμερα το Ζωγράφειο, το ομογενειακό αυτό σχολείο θα αποκτίσει το λαμπρό οικοδόμημα που βλέπουμε σήμερα μετά από τη γενναία δωρεά του Χρηστάκη Ζωγράφου, που  χορηγεί  10.000 χρυσές λίρες για την ανέγερσή του. Προς τιμήν του μεγάλου ευεργέτη δίνεται το όνομά του στο σχολείο που εγκαινιάζεται την 19η Σεπτεμβρίου 1893. Το κτίριο ήταν τριώροφο και κάλυπτε τις ανάγκες με αίθουσες, εργαστήρια, γραφεία και φυσικά τη γνωστή αίθουσα εκδηλώσεων. 

Όταν όμως στις αρχές της δεκαετίας του ’60 ο αριθμός των μαθητών είχε αυξηθεί πολύ περισσότερο αποφασίστηκε να αναγερθούν άλλοι δύο όροφοι με τις τεχνικές μεθόδους της εποχής, δηλαδή με σκυρόδεμα. 

Αποφασίστηκε κατεδάφιση δύο ορόφων

Αυτοί οι δύο όροφοι λοιπόν είναι που έχουν δημιουργήσει στατικά προβλήματα στο κτίριο του Ζωγραφείου κι αποφασίστηκε να κατεδαφιστούν. Μετά από τον ισχυρότατο φονικό σεισμό στην περιοχή της  Αντιόχειας και δεδομένου ότι η Πόλη βρίσκεται πάνω σε ένα ενεργό ρήγμα, η κατάσταση κρίθηκε επικίνδυνη μετά από σχετικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν τόσο από το Μετσόβειο Πολυτεχνείο, με τη βοήθεια της ΟΙ.ΟΜ.ΚΩ., όσο κι από το Πολυτεχνείο της Πόλης. 

Ούτε η απόφαση ήταν εύκολη ούτε η πραγματοποίηση του έργου. Συναισθηματικοί λόγοι αλλά κυρίως οικονομικοί έπρεπε να ξεπεραστούν και να προχωρήσουν τα πράγματα για να διασφαλιστεί η σωστή λειτουργία του σχολείου και κυρίως η ασφάλεια μαθητών κι εκπαιδευτικών. 

Έτσι το καλοκαίρι αυτό, εκμεταλλευόμενοι τις διακοπές και την απουσία όλων από το κτίριο, θα ξεκινήσουν τα έργα και θα κατεδαφιστούν οι δύο τελευταίοι όροφοι, που χάριζαν από το μπαλκόνι του τελευταίου την πανοραμική θέα προς την Πόλη. 

Καμιά τέτοιου είδους απόφαση δεν είναι εύκολη.

 Κανένα τέτοιο έργο δεν είναι ευκολοπραγματοποίητο. Η ανάγκη όμως για παροχή εκπαίδευσης στα παιδιά με ασφάλεια δεν είναι ποτέ θέμα προς διαπραγμάτευση. 

Καλή επιτυχία στο δύσκολο αυτό έργο τόσο για το Διευθυντή του Σχολείου κ. Γιάννη Δεμιρτζόγλου όσο και για την Επιτροπή της Κοινότητας Σταυροδρομίου, καθώς το Ζωγράφειο συνεχίζει να είναι ένα Κοινοτικό Σχολείο. 

Της Μαρίας Δήμου

Η παρουσία της Ρωμιοσύνης στην Πόλη δεν μπορεί να γίνει κατανοητή ξεκομμένη από το ευρύτερο κοινωνικό σύνολο. Ποτέ ο πληθυσμός της Κωνσταντινούπολης και της σύγχρονης İstanbul  δεν ήταν αμιγής αλλά αποτελούνταν από ένα μωσαϊκό εθνοτήτων και θρησκειών. Θα πρέπει λοιπόν να κοιτάξει κανείς τη μεγάλη εικόνα, να συνεργαστεί με εκπροσώπους άλλων κοινοτήτων και θρησκειών, να ανοίξει το βλέμμα του και να έχει ευρύτητα πνεύματος αν θέλει να γίνει κοινωνός του μεγαλείο της Πόλης.  

Η ιστορική χερσόνησος και ιδιαίτερα η περιοχή της ακτής του Κεράτιου Κόλπου αποτελούν το καλύτερο παράδειγμα. Από τη βυζαντινή Κωνσταντινούπολη και την οθωμανική Konstantiniyye μέχρι τη σημερινή İstanbul η συμβίωση ομάδων με καταγωγή από κάθε σημείο της αυτοκρατορίας έχει αφήσει ανεξίτηλα σημάδια στο παλίμψηστο της περιοχής. Στρώματα ιστορία άλλοτε διαδοχικά κι άλλοτε παράλληλα  δεν αφήνουν καμία αμφιβολία γι’ αυτό. 

Ο ιστορικός καμβάς της περιοχής Φαναρίου – Μπαλατά

Έτσι κι η εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 16 Ιουνίου 2025 στην αίθουσα της Κοινότητας Παναγίας Παραμυθίας ήταν ένα ακόμα βήμα στην προσπάθεια ανάγνωσης του ιστορικού καμβά της περιοχής Φαναρίου-Μπαλατά. Σε μια από τις πιο πυκνές σε ιστορία περιοχές της Πόλης, που κάθε βήμα οδηγεί σε διαφορετικά σημεία αναφοράς και ξετυλίγει διαφορετικές ιστορίες, είναι αδύνατο να ειδωθεί η ιστορία της κάθε κοινότητας χωριστά. Με το Βλαχ-Σαράι, την Παναγία Παραμυθία, την εκκλησία των Πριγκίπων των Παραδουνάβιων περιοχών, κάτω από τη Μεγάλη του Γένους Σχολή  και δίπλα στο Μετόχι του Πατριαρχείου Ιεροσολύμων, απέναντι από τη Βουλγαρική εκκλησία και σε απόσταση αναπνοής από την έδρα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, είναι άμεση η συνδεδεμένη με  την ιστορία των Βοεβόδων της Μολδοβλαχίας και των Φαναριωτών Πριγκίπων.

Η γειτνίαση όμως και με την οικία που φιλοξένησε για κάτι παραπάνω από μία 20ετία τον Μολδαβό Πρίγκιπα Δημήτρη Καντεμίρ ήταν η αφορμή για την εν λόγω εκδήλωση. Σε μία συνεργασία με το Ρουμανικό Πολιτιστικό Κέντρο Δημήτρης Καντεμίρ της Πόλης  (Dimitrie Cantemir  Romen Kültür Merkezi İstanbul)  παρουσιάστηκε μια πολύπλευρη ανάγνωση της προσωπικότητας του πολυσχιδούς μουσικού και διανοητή. 

Ρωμαίικος πυρήνας κινητικότητας το Βλαχ-Σαράι

Με ομιλητές τους: Mehmet Uğur Ekinci, Nadezhda Alexandrova, Catalin Cernatescu, Βασίλειο Σύρο και Βασίλειο Τσιότρα έπιχειρήθηκε μια πολύπλευρη προσέγγιση τόσο της προσωπικότητας όσο και του έργου του Δημήτρη Καντεμίρ με αναφορές και συγκρίσεις με το έργο συμμαινουσών προσωπικοτήτων της εποχής του. 

Με τον πάντα πρόθυμο κι ανοιχτό σε συνεργασίες Πρόεδρο της Κοινότητας κ. Λάκη Βίγκα τα ανοίγματα σε ιδρύματα, πανεπιστήμια και φορείς που δραστηριοποιούνται στο χώρο του πολιτισμού και της εκπαίδευσης  έχουν κάνει το Βλαχ-Σαράι σημείο συνάντησης, ενημέρωσης  κι ανταλλαγής απόψεων πάνω σε θέματα που αφορούν κυρίως της περιοχή του Κεράτιου. Έχουν δώσει ζωή στο μέχρι πρόσφατα κενό σώμα του ερειπωμένου ναού κι έχουν δημιουργήσει έναν ρωμαίικο πυρήνα κινητικότητας.