Η Άγκυρα «βράζει» μετά την ανάρτηση της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας στο Χ, η οποία δημοσίευσε φωτογραφίες ελληνικών C-130 με τίτλο «Φωτογραφίες της ημέρας» – μόλις 48 ώρες μετά το δυστύχημα του τουρκικού C-130 στα σύνορα Γεωργίας–Αζερμπαϊτζάν, όπου σκοτώθηκαν 20 στρατιώτες.

Η ανάρτηση που άναψε φωτιές

Η δημοσίευση έμεινε μόλις λίγα λεπτά στον αέρα, αλλά ήταν αρκετή για να προκαλέσει κύμα αντιδράσεων στα τουρκικά social media. Χρήστες μιλούσαν για «ατυχέστατο» περιεχόμενο και για κίνηση που «δεν ταιριάζει σε καλές σχέσεις γειτονίας».

Από το «post» στη συγγνώμη

Υπό το βάρος των αντιδράσεων, η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία επανήλθε με ανάρτηση συλλυπητηρίου μηνύματος του αρχηγού της, αντιπτέραρχου Δημοσθένη Γρηγοριάδη.

Μεταξύ άλλων αναφέρει:

«Τα λόγια δεν αρκούν για να εκφράσουν τη λύπη μας… Σε αυτές τις δύσκολες στιγμές είμαστε στο πλευρό σας».

Τι λένε από την Αθήνα

Πηγές του ελληνικού Υπουργείου Άμυνας υποστήριξαν ότι η επίμαχη ανάρτηση δεν είχε καμία σχέση με το δυστύχημα του τουρκικού C-130 και ότι προερχόταν από τελετή της Πολεμικής Αεροπορίας. Διαγράφηκε «για να μην υπάρξουν παρερμηνείες».

Η κίνηση της Άγκυρας

Η Τουρκία, πάντως, προχώρησε σε ρηματική, προφορική διακοίνωση προς την ελληνική πλευρά, μεταφέροντας τη δυσαρέσκειά της για το περιστατικό.

Αναταραχή προκαλεί στην Τουρκία η επικείμενη επίσκεψη του Πάπα Λέοντα ΙΔ΄, ο οποίος θα βρεθεί στη χώρα από 27 έως 30 Νοεμβρίου για τα 1.700 χρόνια από τη Σύνοδο της Νίκαιας.

Ο Σελτσούκ Ερενερόλ, εκπρόσωπος του λεγόμενου «Τουρκορθόδοξου Πατριαρχείου» και εγγονός του Πάπα Ευθύμ, μιλώντας στη Τζουμχουριέτ, επιτέθηκε τόσο στον Πάπα όσο και στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, λέγοντας πως η τελετή στη Νίκαια «δεν είναι θρησκευτική, αλλά πολιτική» και ότι «απειλεί την εθνική κυριαρχία της Τουρκίας».

«Ο Πατριάρχης του Φαναρίου χρησιμοποιεί παράνομα τον τίτλο “Οικουμενικός”, κάτι που δεν έχει αναγνωριστεί ποτέ από την Οθωμανική Αυτοκρατορία ή την Τουρκική Δημοκρατία. Ο τίτλος αυτός είναι επικίνδυνος για την ενότητα του έθνους», δήλωσε χαρακτηριστικά.

Η λεγόμενη Τουρκορθόδοξη Κοινότητα εξέδωσε επίσης σκληρή ανακοίνωση, χαρακτηρίζοντας την επίσκεψη του Πάπα «πολιτική επίδειξη ισχύος». Το θέμα πήρε φωτιά στα social media, με εθνικιστές χρήστες να καλούν τις αρχές να αντιδράσουν.

Ο ακραίος ισλαμιστικός Τύπος, όπως η Μιλλιγκαζετέ και η Αϊντινλίκ, συνδέει την επίσκεψη με το Κυπριακό, παρουσιάζοντας τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκο Χριστοδουλίδη ως «ηγέτη της Ελληνοκυπριακής Διοίκησης» και κατηγορώντας τον ότι «εξυμνεί την ΕΟΚΑ».

Σύμφωνα με το Middle East Eye, στην τελετή της Νίκαιας θα παραστεί και ο Αμερικανός Αντιπρόεδρος Τζέι Ντι Βανς, κάτι που δίνει στην εκδήλωση ακόμη πιο ισχυρό πολιτικό τόνο.

Το πρόγραμμα της επίσκεψης

Ο Πάπας θα φτάσει στην Άγκυρα στις 27 Νοεμβρίου, θα επισκεφθεί το Μαυσωλείο του Κεμάλ Ατατούρκ και θα συναντηθεί με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Θα συνεχίσει στην Κωνσταντινούπολη για επαφές με θρησκευτικούς ηγέτες και στις 28 Νοεμβρίου θα μεταβεί στη Νίκαια (İznik) για να συμμετάσχει σε «Οικουμενική Προσευχή».

Η επίσκεψη κορυφώνεται στις 29 Νοεμβρίου με την υπογραφή κοινού ανακοινωθέντος με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ενώ στις 30 Νοεμβρίου θα παρακολουθήσει Θεία Λειτουργία στο Φανάρι και θα αναχωρήσει για τον Λίβανο.

Η χρήση του όρου «οικουμενικός» από το Βατικανό προκαλεί ήδη αντιδράσεις στην Άγκυρα, με εθνικιστικούς κύκλους να προειδοποιούν ότι η κίνηση αυτή «έρχεται σε αντίθεση με τη Συνθήκη της Λωζάννης» και «ανοίγει επικίνδυνες πόρτες για διεθνείς διεκδικήσεις».

Η τουρκική εφημερίδα Αϊντινλίκ υποστηρίζει ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «χτίζουν ένα νέο ανατολικό σύνορο του ΝΑΤΟ» με επίκεντρο την Ελλάδα, αποκλείοντας την Τουρκία από κρίσιμες στρατιωτικές ασκήσεις και σχεδιασμούς.

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, οι κινήσεις της Ουάσιγκτον στην Ανατολική Μεσόγειο και η συνεχής στρατιωτική ενίσχυση της Αλεξανδρούπολης δείχνουν ότι η Ελλάδα μετατρέπεται σε προκεχωρημένο φυλάκιο του ΝΑΤΟ.

Η εφημερίδα αναφέρει ότι η μεγάλη άσκηση “Immediate Response 25” του Μαΐου οργανώθηκε με το πρόσχημα της «προστασίας της ανατολικής πτέρυγας της Ευρώπης», αλλά χωρίς συμμετοχή της Τουρκίας.

Ο αρθρογράφος Ισμέτ Οζτσέλικ σχολιάζει ότι «στην πράξη χαράσσεται ένα νέο όριο του ΝΑΤΟ» και ότι η Αλεξανδρούπολη χρησιμοποιείται ως «ζώνη ανάσχεσης απέναντι στην Τουρκία και κόμβος για τη μεταφορά σχιστολιθικού φυσικού αερίου».

Ο απόστρατος πλοίαρχος Χαλίλ Οζσαράτς σημειώνει πως ο πραγματικός στόχος της άσκησης ήταν «να δοκιμαστεί η στρατιωτική υποδομή της Ελλάδας και να οικοδομηθεί μια αμυντική αρχιτεκτονική ικανή να αναχαιτίσει μια τουρκική αντεπίθεση».

Μετά την ολοκλήρωση της άσκησης, οι ΗΠΑ παραχώρησαν άρματα και οπλισμό στην Ελλάδα, δημιουργώντας —όπως αναφέρει η Αϊντινλίκ— ένα μόνιμο απόθεμα στρατιωτικού υλικού κατά μήκος των ακτών του Αιγαίου.

«Οι ΗΠΑ ενισχύουν την αδύναμη άμυνα της Ελλάδας και δοκιμάζουν την επιθετική ισχύ του ΝΑΤΟ στην περιοχή, χωρίς την Τουρκία», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Οζσαράτς.

Για «προδοσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης» από Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία κάνει λόγο η τουρκική εφημερίδα Μιλλιέτ, υποστηρίζοντας ότι προκάλεσε σάλο στις Βρυξέλλες η στάση της Ελλάδας και Κύπρουστη Γενική Συνέλευση του Διεθνούς Ναυτιλιακού Οργανισμού (IMO).

Σύμφωνα με το δημοσίευμα του Γκιουλντενέρ Σονουμούτ της Μιλλιέτ, Αθήνα και Λευκωσία ψήφισαν μαζί με τις Ηνωμένες Πολιτείες και κόντρα στη γραμμή της ΕΕ για το αν θα αναβληθεί η εφαρμογή της συμφωνίας «Net Zero Waste Framework (NZF)», που αφορά τα περιβαλλοντικά πρότυπα στη ναυτιλία.

Όπως αναφέρει, η απόφαση αυτή, που παραβίασε την κοινή θέση των 27 κρατών-μελών, χαρακτηρίστηκε από Ευρωπαίους αξιωματούχους ως «πλήγμα στην ευρωπαϊκή ενότητα». Ο συντάκτης επικαλείται το ναυτιλιακό περιοδικό Lloyd’s List, το οποίο γράφει ότι «οι Βρυξέλλες εξετάζουν ακόμη και νομικές ενέργειες» κατά των δύο χωρών.

Η Μιλλιέτ γράφει ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης, προσπαθώντας να δικαιολογήσει την απόφαση, ισχυρίστηκε ότι η Ελλάδα «απλώς ήθελε να κερδίσει χρόνο» για να ληφθεί «η σωστή απόφαση», ενώ η εφημερίδα Πολίτης στην Κύπρο έκανε λόγο για «ρήγμα στην Ε.Ε.» από την αποχή Ελλάδας και Κύπρου.

Σύμφωνα με την εφημερίδα, η ιταλική Portnews σχολίασε πως οι δύο χώρες «προέταξαν τα δικά τους ναυτιλιακά συμφέροντα για να μην προκαλέσουν τις ΗΠΑ».

Η Μιλλιέτ υπενθυμίζει πως Ελλάδα και Κύπρος είχαν επίσης μπλοκάρει τη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό ταμείο άμυνας SAFE, καθώς και την πρόσβασή της στο πρόγραμμα PESCO Mobility και στα δάνεια της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων.

«Τώρα όμως», γράφει η εφημερίδα, «οι ίδιες χώρες που ζητούσαν ενότητα κατά της Τουρκίας, πρόδωσαν την ίδια την Ένωση για χάρη της Ουάσιγκτον».

Διπλωμάτες στις Βρυξέλλες, σύμφωνα με τη Μιλλιέτ, προειδοποιούν πως «αυτό το πλήγμα δεν θα περάσει χωρίς συνέπειες» — στέλνοντας σαφές μήνυμα για την αξιοπιστία Αθήνας και Λευκωσίας μέσα στην ΕΕ.

Σάλο προκάλεσε η είδηση ότι το Ηνωμένο Βασίλειο πρόσθεσε την επιλογή «Northern Cyprus» (βόρεια Κύπρος) στην επίσημη ιστοσελίδα του για αιτήσεις βίζας. Η αλλαγή αυτή, που εντοπίστηκε στην πλατφόρμα της βρετανικής κυβέρνησης, προκάλεσε ενθουσιασμό σε Τούρκους και Τουρκοκύπριους αναλυτές και έντονη δυσφορία στη Λευκωσία.

Ο γνωστός αναλυτής Σαμπαχαττίν Ισμαήλ έγραψε:

«Μήπως το Ηνωμένο Βασίλειο αποδέχεται επιτέλους τη ντε φάκτο πραγματικότητα στην Κύπρο εδώ και 51 χρόνια; Θα δοθεί στο ψευδοκράτος καθεστώς Ταϊβάν;».

Ωστόσο, όπως σημείωσε, «ο κρίσιμος δείκτης» για κάτι τέτοιο θα είναι αν επιτραπούν απευθείας πτήσεις προς τα κατεχόμενα — κάτι που προς το παρόν δεν φαίνεται στον ορίζοντα.

Τα τουρκικά μέσα, όπως η Ακσάμ και η Χουριέτ, μιλούν για «ειδικό άνοιγμα βίζας» από τη Βρετανία προς το ψευδοκράτος, παρουσιάζοντας το γεγονός ως σημαντική διπλωματική εξέλιξη.

Αντίθετα, στην Λευκωσία επικρατεί έντονη δυσαρέσκεια, με δημοσιεύματα να κάνουν λόγο για «έμμεση αναγνώριση» και «επικίνδυνη ορολογία». Διπλωματικές πηγές αναφέρουν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία ζητά επίσημες εξηγήσεις από το Λονδίνο, το οποίο αναγνωρίζει μόνο τη Δημοκρατία της Κύπρου.

Τούρκοι αναλυτές, πάντως, εκτιμούν ότι η αναφορά «Northern Cyprus» ενδέχεται να οφείλεται σε τεχνική αλλαγή του συστήματος και όχι σε πολιτική στροφή — αν και το μήνυμα που εξέλαβε η τουρκική πλευρά ήταν σαφές:

«Η πραγματικότητα στο νησί αρχίζει να καταγράφεται και επίσημα».

Σφοδρή πολιτική αντιπαράθεση ξέσπασε στην τουρκική Βουλή με την αξιωματική αντιπολίτευση να υποστηρίζει ότι, παρά τις δημόσιες καταγγελίες της Άγκυρας κατά του Ισραήλ, το εμπόριο μεταξύ των δύο χωρών συνεχίζεται υπόγεια – με ελληνική ‘ενδιάμεση στάση’.

Ο βουλευτής του CHP Ταχσίν Οτζακλί κατηγόρησε την κυβέρνηση Ερντογάν ότι «καταγγέλλει το Ισραήλ από τη μία και συναλλάσσεται μαζί του από την άλλη», κάνοντας λόγο για «διπροσωπία που ταιριάζει απόλυτα στην κυβέρνησή σας».

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία του Ισραηλινού Στατιστικού Γραφείου, μόνο το πρώτο τρίμηνο του 2025 οι τουρκικές εξαγωγές προς το Ισραήλ ανήλθαν σε 229 εκατ. δολάρια.

Παράλληλα, τα στοιχεία του Συμβουλίου Εξαγωγέων της Τουρκίας (TİM) δείχνουν εντυπωσιακή αύξηση των εξαγωγών χάλυβα και σιδήρου προς την Ελλάδα, η οποία μάλιστα δεν βρισκόταν ποτέ στις πρώτες θέσεις προορισμών για τα τουρκικά μέταλλα.

• +65,2% σε ετήσια βάση στις εξαγωγές χάλυβα
• +55,3% σε μέταλλα εκτός σιδήρου
• +88% μόνο για τον Σεπτέμβριο

Την ίδια στιγμή, το εμπόριο Ελλάδας–Ισραήλ εκτοξεύθηκε κατά 41%, από 920 εκατ. δολάρια το 2023 σε 1,3 δισ. δολάρια το 2024, με τα μέταλλα να κατέχουν την πρώτη θέση.

Υποψίες για «παράκαμψη» μέσω ελληνικών λιμανιών

Η ταυτόχρονη αύξηση των τουρκικών εξαγωγών προς την Ελλάδα και των ελληνικών εξαγωγών προς το Ισραήλ ενίσχυσε τις υποψίες ότι τουρκικά προϊόντα συνεχίζουν να διοχετεύονται στο Ισραήλ μέσω ελληνικών λιμανιών.

Έμποροι που μίλησαν στον ισραηλινό Τύπο επιβεβαίωσαν, σύμφωνα με τη BirGün, ότι εμπορεύματα με προέλευση την Τουρκία φτάνουν στο Ισραήλ μέσω Κύπρου και Ρόδου, παρακάμπτοντας έτσι τους περιορισμούς της Άγκυρας.