Μεγάλο παζάρι αναμένεται αύριο στην Άγκυρα μεταξύ του Τούρκου Υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν και του Αμερικανού ομολόγου του Άντονι Μπλίνκεν που φτάνει αύριο στην Τουρκία για να συζητήσουν τη νέα δομή στη Συρία έπειτα από τη πτώση του καθεστώτος Άσσαντ. Τουρκικά μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν ότι η Άγκυρα θα επιμείνει στην δημιουργία ζώνης ασφαλείας 30 χιλιομέτρων στα σύνορα με τη Συρία.

Τούρκοι πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι στη νέα εξίσωση που προέκυψε μετά την ανατροπή του καθεστώτος Άσσαντ από τις ομάδες της τζιχαντιστικής οργάνωσης (Hayat Tahrir al-Sham) HTS, οι επαφές στη γραμμή Άγκυρα – Ουάσιγκτον επικεντρώνεται στην ‘παρουσία του YPG (Κούρδων της Συρίας) στην περιοχή’.

Διπλωματικές πηγές τις οποίες επικαλούνται τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρουν ότι ενώ η Τουρκία επιδιώκει να διασφαλίσει ότι δεν θα μείνουν στοιχεία του YPG σε ζώνη 30 χλμ από τα σύνορά της με τη Συρία, η Ουάσιγκτον εξακολουθεί να στηρίζει το YPG με το επιχείρημα ότι εξακολουθεί να υπάρχει ακόμη η ‘απειλή του ISIS’. Πάντως τουρκικά μέσα επικαλούνται πηγές σύμφωνα με τις οποίες η κυβέρνηση Μπάιντεν προσεγγίζει το αίτημα της Άγκυρας πιο ευνοϊκά σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, ενώ και η προσέγγιση του εκλεγμένου προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος έθεσε το ερώτημα ‘Τί κάνουμε στη Συρία;’ ευνοεί την Άγκυρα. Μάλιστα γράφουν ότι παρασκηνιακά φημολογείται ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν ενδέχεται να έχει τηλεφωνική συνομιλία με τον Τούρκο Πρόεδρο ανάλογα με τα αποτελέσματα των επαφών των δύο υπουργών. 

Τουρκικές πηγές σχολιάζουν ότι Συριακός Εθνικός Στρατός (SNA), μια από τις ομάδες που υποστηρίζονται από την Τουρκία, έχει αποκτήσει πλήρη έλεγχο στο Τελ Ριφάτ και τη Μάνμπιτζ, όπου οι Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF), που σύμφωνα με την Τουρκία αποτελούν πτέρυγα του PKK /YPG, κυριαρχεί. Ο Μαζλούμ Αμντπί, ο ανώτερος διοικητής των SDF στη βόρεια Συρία, δήλωσε ότι κατέληξαν σε κατάπαυση του πυρός στη Μάνμπιτζ με τη μεσολάβηση του SNA και των ΗΠΑ. Υποστήριξε ότι τα μέλη του YPG θα αποσυρθούν από την περιοχή με αντάλλαγμα την ασφαλή έξοδο των αμάχων. 

Το YPG ελέγχει την περιοχή ανατολικά Ευφράτη

Επιπλέον, ανακοινώθηκε ότι ο διοικητής της Κεντρικής Διοίκησης των ΗΠΑ (CENTCOM) στρατηγός Έρικ Κουρίλλα  επισκέφθηκε το YPG στη βόρεια Συρία. «Η δύναμη έλαβε ενημερώσεις σχετικά με τα μέτρα προστασίας, την ταχέως μεταβαλλόμενη κατάσταση και τις προσπάθειες να αποτρέψει το ISIS να εκμεταλλευτεί την κατάσταση», ανέφερε η ανακοίνωση της CENTCOM. Πολιτικοί αναλυτές αναφέρουν ότι  «το YPG, με την υποστήριξη των ΗΠΑ, ελέγχει τώρα όλα τα εδάφη που έχει αποκτήσει στα ανατολικά του Ευφράτη» και ότι  ότι ο κουρδικός πληθυσμός της Συρίας είναι συγκεντρωμένος στο Qamishli, στις περιοχές στα βόρεια της επαρχίας Hasakah, στο Ayn Al Arab και στο Afrin. Δεν έχει ομοιογενή δομή μέσα του. Επεκτάθηκαν επίσης σε περιοχές όπου ο αραβικός φυλετισμός και ο αραβικός πληθυσμός είναι πολύ ισχυροί, όπως η Ράκα και η Ντέιρ εζ-Ζορ, και η Μάνμπιτζ και το Τελ Ριφάτ είναι επίσης περιοχές όπου η πλειοψηφία του πληθυσμού αποτελείται από Άραβες. «Εάν δεχθούμε τον Ευφράτη ως σύνορο, η ανατολική περιοχή ανήκει στο YPG και μόνο το 17% του πληθυσμού της περιοχής είναι Κούρδοι, η εναπομένουσα πλειοψηφία είναι Άραβες και μειονότητες», αναφέρουν πολιτικοί αναλυτές.Σχολιάζουν ακόμη ότι «από εδώ και στο εξής, η εστίαση της Τουρκίας θα είναι στις περιοχές του YPG ανατολικά του Ευφράτη. Το Μάνμπιτς είναι γεωπολιτικά σημαντική καθώς είναι η γραμμή διέλευσης ανατολικά και δυτικά του Ευφράτη», εκτιμούν.

Όσο για το Ισραήλ, εκτιμούν ότι θα συνεχίσει να στηρίζει την περιοχή ως άμυνα κατά του Ιράν και ως ατού κατά της Τουρκίας. «Είναι σαν να θέλει να δημιουργηθεί ένας κουρδικός σχηματισμός στην περιοχή όπου ο αραβικός πληθυσμός είναι πυκνός», αναφέρουν.

Ακόμη και λουκούμια μοίραζαν Τούρκοι ισλαμιστές στο τζαμί Φατίχ της Κωνσταντινούπολης γιορτάζοντας την πτώση του Χαλεπίου ενώ η Άγκυρα βρίσκεται στη δίνη του εμφύλιου πολέμου στη Συρία προσπαθώντας να ενισχύσει την επιρροή της και να αποτρέψει τη δημιουργία κουρδικού κράτους στα σύνορά της.

Στα τουρκικά μέσα ενημέρωσης επικρατεί πανηγυρικό κλίμα για τις εξελίξεις στη Συρία με πρωτοσέλιδους τίτλους όπως «Διπλό χτύπημα στον διάδρομο τρομοκρατίας». Στην Άγκυρα φτάνει σήμερα ο  Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Αμπάς Αρακτσί για να συναντηθεί με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φίντάν. Ήδη ο Τούρκος ΥΠΕΞ συζήτησε τις εξελίξεις χθες με τον Αμερικανό ομόλογό του Άντονι Μπλίνκεν, 

με τον πρωθυπουργό του Λιβάνου, Νατζίμπ Μικάτι, με τον πρωθυπουργό και υπουργό Εξωτερικών του Κατάρ σεΐχη Μοχάμεντ μπιν Αμπντουλραχμάν αλ Θάνι, καθώς και με τον Υπουργό Εξωτερικών της Ρωσίας, Σεργκέι Λαβρόφ.

Ουδέτερη στάση Άγκυρας αρχικά

Παρά την ουδέτερη στάση που επιδίωξε να τηρήσει η Άγκυρα αρχικά όταν η συριακή αντιπολίτευση υπό την ηγεσία της τζιχαντιστικής της Χαγιάτ Ταχρίρ α Σαμ (HTS) στις 27 Νοεμβρίου ξεκίνησε επιχείρηση κατά του καθεστώτος Άσσαντ στη Συρία. Να σημειωθεί ότι η Τουρκία όχι μόνο δεν στηρίζει το HTS αλλά το συγκαταλέγει και ανάμεσα στις τρομοκρατικές οργανώσεις. Η Τουρκία στηρίζει το Συριακό Εθνικό Στρατό (MSO) ο οποίος επίσης αντιπολιτεύεται τον Άσσαντ. Οι εξελίξεις όμως έφεραν το HTS και το ΜSO στην ίδια πλευρά.

Την ίδια ώρα η κουρδική διάσταση του θέματος έκανε την Τουρκία να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις και ιδιαίτερα την παρουσία του PKK/YPG. Και αυτό γιατί στόχος της Τουρκίας είναι να μην επιτρέψει τη δημιουργία ‘τρομοκρατικού διαδρόμου’, όπως τον αποκαλεί, δηλαδή να αποτρέψει τη δημιουργία ενός διαδρόμου που να ελέγχεται από το  PKK/YPG μεταξύ Τελ Ριφάτ και του Μάμπιτς της βορειοανατολικής Συρίας συνδέοντας τις δύο περιοχές. Επομένως, όσο οι δυνάμεις του Άσσαντ υποχωρούσαν, τον έλεγχο έπαιρναν οι δυνάμεις του PKK/YPG, τις θέσεις των οποίων η Τουρκία παρακολουθούσε συνεχώς με ντρόουνς.

Μέσα σε τρεις μέρες, στις 30 Νοεμβρίου, η συριακή αντιπολίτευση κατάφερε να θέσει υπό τον έλεγχό της το Χαλέπι, φέρνοντας τα πάνω κάτω στη Συρία. Από χθες το βράδυ τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης πανηγυρίζουν μεταδίδοντας ότι ο SMO ματαίωσε τα σχέδια του PKK/YPGκαι περικύκλωσε το Τελ Ριφάτ, εκτιμώντας μάλιστα ότι σύντομα θα είναι υπό τον έλεγχο των τουρκικών δυνάμεων. Το SMO κατάφερε να ανακτήσει και τον έλεγχο του αεροδρομίου Kuvairis το οποίο ο Άσσαντ άφησε επίσης στο PKK/YPG, όπως μεταδίδουν τουρκικά μέσα ενημέρωσης.

Ο Άσσαντ ζητά διαπραγματεύσεις με Ερντογάν

Τουρκικά μέσα ενημέρωσης υποστηρίζουν ότι τώρα ο Άσσαντ προσπαθεί να έρθει σε επαφή με την Άγκυρα για να διαπραγματευτεί τις εξελίξεις. Σύμφωνα με την εφημερίδα ‘Τουρκίγε’ ζήτησε μέσω δύο διαφορετικών διαύλων διαπραγματεύσεις με την Άγκυρα. «Ο Άσαντ, που δεν έσφιξε το χέρι που έτεινε επίμονα ο 14ος Πρόεδρος Ερντογάν για ένα χρόνο , είδε το τίμημα του λάθους του. Έπεσε σε διοικητική θέση που περιοριζόταν μόνο στη Δαμασκό και τη Λατάκια. Αλλά δεν είναι πολύ αργά. Ο Άσαντ μπορεί να σφίξει το απλωμένο χέρι του Ερντογάν στη νέα εποχή», γράφει σήμερα ο έγκριτος αρθρογράφος της Χουριέτ Αμπντουλκαντίρ Σελβί.

Αντι-ρωσικό και αντι-ιρανικό μέτωπο

Πολιτικοί αναλυτές εκτιμούν ότι η Άγκυρα έρχεται τώρα αντιμέτωπη με τη Ρωσία και το Ιράν και σε άμεση ρήξη με τον Άσσαντ, προσδοκώντας στην στήριξη της Ουάισιγκτον.

Σχολιάζουν  ότι το σημαντικό ζήτημα εδώ είναι αν η επιχείρηση της αντιπολίτευσης κατά του Άσαντ θα μετατραπεί σε πόλεμο μεταξύ της αντιπολίτευσης HTS και του PKK/YPG. Σε μια τέτοια κατάσταση τα πράγματα θα μπερδευτούν ακόμη περισσότερο και το θέμα τι στάση θα τηρήσουν οι ΗΠΑ θα έρθει στο προσκήνιο.
Υποστηρίζουν ότι η Τουρκία θα ενεργήσει φυσικά σύμφωνα με τα δικά της συμφέροντα σε αυτή την αναταραχή.
«Η Τουρκία θα αντιταχθεί στο να έχει τώρα λόγο το PKK/YPG στο Χαλέπι και τα περίχωρά του. Αν και ελπίζουμε ότι δεν θα απαιτηθεί από τον τουρκικό στρατό να ξεκινήσει μια νέα στρατιωτική επιχείρηση στο συριακό έδαφος, αυτή η πιθανότητα δεν μπορεί να λεχθεί ότι είναι ανύπαρκτη», σχολιάζουν Τούρκοι αναλυτές.

Οι στρατηγικοί στόχοι της Τουρκίας:

1-   Αποτροπή του Κουρδικού Διαδρόμου: Η Τουρκία θεωρεί πρωταρχικό στόχο την αποτροπή της δημιουργίας αυτόνομης δομής από το YPG στη βόρεια Συρία. 

2-   Υποστήριξη ομάδων της αντιπολίτευσης: Η Τουρκία υποστηρίζει τις δυνάμεις της αντιπολίτευσης, ειδικά στην περιοχή Ιντλίμπ. Η προέλαση αυτών των ομάδων θα μπορούσε να ενισχύσει την επιρροή της Τουρκίας στη Συρία.

3-   Διαχείριση της προσφυγικής κρίσης: Η Τουρκία φιλοξενεί επί του παρόντος 3,6 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες. Ο κίνδυνος ενός νέου μεταναστευτικού κύματος μπορεί να αυξήσει τα κοινωνικά και οικονομικά βάρη της Τουρκίας.

Προβληματισμένη και συγκρατημένη είναι η Τουρκία έπειτα από την εκλογική νίκη του Ντόναλντ Τραμπ στις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ καθότι η εκτίμηση είναι ότι αν ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν συνεχίσει να στηρίζει τη Χαμάς, τότε ο Τραμπ θα αντιδράσει σκληρά και καθόλου όπως ο Τζο Μπάιντεν.

Παρόλο που μόλις εξελέγη ο Ντόναλντ Τραμπ ο Τούρκος Πρόεδρος έσπευσε να του δώσει συγχαρητήρια αποκαλώντας τον ‘φίλο’ του και εκφράζοντας την ελπίδα να ενισχυθούν οι σχέσεις Τουρκίας-ΗΠΑ, ενόσω ακόμη η καταμέτρηση ήταν σε εξέλιξη οι Τούρκοι αναλυτές δεν μπορούσαν να αποφασίσουν ποιος από τους δυο υποψηφίους θα ήταν καλύτερα για την Τουρκία να εκλεγεί. «Ο Τραμπ είναι σαν θάλασσα με κύματα», σχολίαζε Τούρκος αναλυτής εξηγώντας πως είναι απρόβλεπτος και δεν πρέπει η Άγκυρα να έχει ‘υπέρμετρες προσδοκίες’.

Το πρώτο θέμα που απασχολεί τους αναλυτές είναι η κρίση στη Μέση Ανατολή και εκτιμούν ότι ο Ντόναλντ Τραμπ ως ο στενότερος φίλος του Ισραήλ θα στηρίξει με βεβαιότητα το Τελ Αβίβ και τον Ισραηλινό Πρόεδρο Μπεζαμίν Νετανιάχου, φέρνοντάς τον σε αντιπαράθεση με την Άγκυρα η οποία στηρίζει ανοιχτά τη Χαμάς. Η εκτίμηση είναι πως ούτε ο Ντόνταλντ Τραμπ θα μετακινηθεί από τη θέση του υπέρ της άνευ όρων στήριξης του Ισραήλ, ούτε και ο Ταγίπ Ερντογάν μπορεί να υποχωρήσει από τη θέση του, ιδιαίτερα σε ένα έντονα φορτισμένο ισλαμικό περιβάλλον που επικρατεί στην Τουρκία.

Το δεύτερο σημείο για το οποίο ανησυχούν στην Τουρκία είναι η αποχώρηση ή όχι των ΗΠΑ από τη Συρία. Ενώ ο ίδιος είχε υποσχεθεί επί προηγούμενης θητείας του αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από τη Συρία, εξέλιξη που ικανοποιούσε την Άγκυρα, τελικά άλλαξε γνώμη πριν την ολοκλήρωση της θητείας του. Τώρα κάποιοι εκτιμούν ότι δεν αποκλείεται να επαναφέρει αυτή την πολιτική, ωστόσο ανησυχούν ότι η Τουρκία θα πρέπει να μπει σε ένα πάρε δώσε με τις ΗΠΑ σε μια τέτοια περίπτωση. Ανησυχούν επίσης ότι στην περιοχή όπου αναπτύσσει τη δράση του και το κουρδικό YPG θα υπάρξει μεγάλη αναστάτωση η οποία ενδέχεται να οδηγήσει σε αστάθεια. «Γνωρίζουμε την προσωπική σχέση του Ταγίπ Ερντογάν με τον Ντόναλντ Τραμπ αλλά πρέπει να είμαστε συγκρατημένοι. Αυτό δεν σημαίνει ότι η Τουρκια θα έχει τη στήριξη των ΗΠΑ» σχολιάζουν Τούρκοι αναλυτές, ωστόσο βλέπουν να ξεκινά μια διαδικασία reset την οποία χαρακτηρίζουν σημαντική.

Το τρίτο που ανησυχεί τους Τούρκους αναλυτές είναι ότι ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ένας χ’ριστιανός εθνικιστής’, όπως τον αποκαλούν γι αυτό και «έχει όρια η σχέση που μπορεί να αναπτύξει με μια χώρα μουσουλμανική όπως η Τουρκία». Εκτιμούν ότι «δεν θα σκεφτεί ποτέ την Τουρκία ως ένα στενό εταίρο στην Μέση Ανατολή».