Με επτά υπουργούς Εξωτερικών από τον μουσουλμανικό κόσμο συγκεντρωμένους στην Κωνσταντινούπολη, η Τουρκία έδειξε χθες ότι θέλει ρόλο-κλειδί στις εξελίξεις της Γάζας. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, μετά τη συνάντηση με ομολόγους του από ΗΑΕ, Ινδονησία, Κατάρ, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία και Ιορδανία, δήλωσε ότι η συμμετοχή της Τουρκίας σε διεθνή δύναμη του ΟΗΕ θα εξαρτηθεί από την εντολή και το πλαίσιο της αποστολής.

«Η Τουρκία είναι έτοιμη να συμβάλει στην ειρήνη, αλλά μόνο αν το πλαίσιο συνάδει με τις αρχές μας», ξεκαθάρισε ο Φιντάν, τονίζοντας ότι «προτεραιότητα είναι να σταματήσουν τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και να διατηρηθεί η εκεχειρία».

Ο Τούρκος υπουργός ζήτησε να τηρηθούν τα σύνορα του 1967 και προειδοποίησε πως κανείς δεν θέλει νέο καθεστώς επιτροπείας στη Γάζα μετά τον πόλεμο. Όπως είπε, οι Παλαιστίνιοι πρέπει να έχουν τον πλήρη έλεγχο της διοίκησης και της ασφάλειάς τους, με τη διεθνή κοινότητα να στηρίζει μόνο οικονομικά και διπλωματικά.

Σύμφωνα με τη Γενί Σαφάκ, ο Φιντάν κάλεσε να ενταθεί η διεθνής πίεση στο Ισραήλ, ενώ η Χουριέτ έχει τίτλο: «Θα αναλάβουμε ευθύνη» και η Σαμπάχ: «Κύριος στόχος μας το κράτος της Παλαιστίνης».

Η συνάντηση της Κωνσταντινούπολης ήρθε ως συνέχεια των επαφών που είχαν οι ίδιες χώρες με τον Ντόναλντ Τραμπ στη Νέα Υόρκη, χωρίς όμως τότε να υπάρξει λύση για την εκεχειρία ή την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα.

Η Άγκυρα πλέον προβάλλει ως «ρυθμιστής» της επόμενης μέρας στη Μέση Ανατολή – αλλά με όρους δικούς της.

Στην Κωνσταντινούπολη σήμερα ο Τούρκος ΥΠΕΞ επιχειρεί να στήσει τραπέζι της Γάζας, φιλοξενώντας έκτακτη συνάντηση για τη Γάζα με τη συμμετοχή των ομολόγων του από Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ινδονησία, Κατάρ, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία και Ιορδανία.

Στόχος του Φιντάν, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, είναι να συντονιστεί η κοινή στάση των μουσουλμανικών χωρών απέναντι στην ισραηλινή πολιτική και να σταλεί μήνυμα ενότητας προς τη διεθνή κοινότητα.

Ο Τούρκος υπουργός αναμένεται να κατηγορήσει το Ισραήλ ότι αναζητά προσχήματα για να λήξει την εκεχειρία και να ζητήσει αποφασιστική στάση απέναντι στις προκλήσεις του Τελ Αβίβ. Παράλληλα, θα επιμείνει ότι η ανθρωπιστική βοήθεια που φτάνει στη Γάζα είναι ανεπαρκής και ότι το Ισραήλ παραβιάζει τις διεθνείς του υποχρεώσεις.

Ο Φιντάν αναμένεται να υπογραμμίσει πως η διοίκηση και η ασφάλεια της Γάζας πρέπει να περάσουν στα χέρια των Παλαιστινίων, ενώ θα τονίσει τη σημασία της προοπτικής των δύο κρατών και της διασφάλισης των δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού.

Η συνάντηση γίνεται στον απόηχο της κοινής παρουσίας των ίδιων χωρών στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, όπου είχαν συζητήσει το παλαιστινιακό ζήτημα και με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Η στάση της Γερμανίας απέναντι στη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe), ύψους 150 δισ. ευρώ, μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική για το μέλλον των σχέσεων των δύο χωρών, γράφει η Χουριέτ.

Παρότι το Βερολίνο βλέπει θετικά το αίτημα της Άγκυρας, αποφεύγει μέχρι στιγμής να πιέσει Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία, που εκφράζουν αντιρρήσεις. Το ερώτημα, όπως σημειώνει η εφημερίδα, είναι αν μετά την επίσκεψη του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς στην Τουρκία το σκηνικό αυτό θα αλλάξει.

Από το εμπάργκο… στη συνεργασία

Μέσα σε λίγες μέρες, η Άγκυρα υποδέχθηκε τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, που υπέγραψε τη συμφωνία για 20 Eurofighter, και τον Γερμανό καγκελάριο Μερτς. Όπως γράφει ο Γκιουβέν Οζάλπ, η Γερμανία που κάποτε επέβαλε εμπάργκο όπλων και μπλόκαρε τα Eurofighter, τώρα κάνει στροφή και βλέπει την Τουρκία ως κομβικό εταίρο στην άμυνα και την ασφάλεια.

Μήνυμα για «στρατηγική εταιρική σχέση»

Ο Μερτς μίλησε για «τεράστιο δυναμικό» στις διμερείς σχέσεις και δήλωσε ότι θα υπάρξουν νέα βήματα. Με τη φράση του «εμείς οι Γερμανοί και οι Ευρωπαίοι» άφησε να εννοηθεί ότι η επιδίωξη συνεργασίας με την Τουρκία δεν περιορίζεται στο Βερολίνο, αλλά αγγίζει ολόκληρη την Ευρώπη.

Τα κριτήρια της Κοπεγχάγης… μένουν στο τραπέζι

Ωστόσο, η Χουριέτ ξεκαθαρίζει: το Βερολίνο δεν αλλάζει θέση για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Ο Μερτς επανέλαβε ότι «ο δρόμος προς την Ευρώπη περνά μέσα από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης».

Αυτό που αλλάζει, όμως, είναι η διάθεση για συνεργασία σε άλλους τομείς — η Γερμανία δεν θα μπλοκάρει πλέον επαφές και κοινά προγράμματα επικαλούμενη το πάγωμα της ενταξιακής πορείας.

Πραγματιστική εποχή στις σχέσεις

Το μήνυμα του Μερτς, όπως το συνοψίζει η Χουριέτ, είναι σαφές:

Η Γερμανία αφήνει πίσω τις “παγωμένες” σχέσεις και ανοίγει ένα πιο ευέλικτο, ρεαλιστικό και στρατηγικό πλαίσιο συνεργασίας με την Τουρκία — με αιχμή την άμυνα, την ασφάλεια και, φυσικά, το SAFE.

Σκληρά μηνύματα από τον Τούρκο ΥΠΕΞ στη συνέντευξη Τύπου με τον Εσθονό ομόλογό του στην Άγκυρα

Η Τουρκία «δεν μπορεί να μείνει έξω» από τη νέα αρχιτεκτονική ασφάλειας της Ευρώπης, δήλωσε με έμφαση ο Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, στέλνοντας σαφές μήνυμα προς τις Βρυξέλλες και το ΝΑΤΟ.

«Η ενεργός συμμετοχή της Τουρκίας στον μηχανισμό SAFE είναι ζωτικής σημασίας τόσο για τις διμερείς μας σχέσεις όσο και για την ευρωπαϊκή ασφάλεια», είπε ο Φιντάν, μετά τη συνάντησή του με τον ΥΠΕΞ της Εσθονίας Μάργκους Τσάκνα.

Και πρόσθεσε με νόημα:

«Η ευρωπαϊκή ασφάλεια χρειάζεται αποτρεπτική ισχύ. Οι πρωτοβουλίες της ΕΕ στην άμυνα πρέπει να συμπληρώνουν το ΝΑΤΟ – όχι να το αντικαθιστούν».

«Νέα ευρωπαϊκή αρχιτεκτονική με Τουρκία μέσα στο παιχνίδι»

Ο Φιντάν αποκάλυψε ότι η Άγκυρα εργάζεται σε «νέα στρατηγική κατεύθυνση» που θα περιλαμβάνει την Τουρκία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Νορβηγία στο ίδιο πλαίσιο ασφάλειας με την Ευρωπαϊκή Ένωση.

«Η Ευρώπη δεν είναι μόνο η ΕΕ. Υπάρχει μια ευρύτερη περιοχή που περιλαμβάνει και την Τουρκία. Αν θέλουμε ειρήνη, σταθερότητα και ευημερία, πρέπει να χτίσουμε αυτή τη νέα αρχιτεκτονική όλοι μαζί», τόνισε.

Παράλληλα, ανακοίνωσε ότι η Τουρκία θα συμμετάσχει το 2026 στην αποστολή αεροπορικής αστυνόμευσης του ΝΑΤΟ στη Βαλτική, επιβεβαιώνοντας τη «συμμαχική δέσμευση» της Άγκυρας στην ανατολική πτέρυγα.

«Η ένταξή μας στην ΕΕ παραμένει στρατηγικός στόχος»

Μετά τη διπλή επίσκεψη του Βρετανού πρωθυπουργού και του Γερμανού καγκελάριου, ο Φιντάν επανέλαβε ότι η Τουρκία «δεν έχει εγκαταλείψει ποτέ» τον στόχο της ευρωπαϊκής ένταξης.

«Η κοινή δήλωση του Προέδρου μας με τον Καγκελάριο Μερτς υπέρ της ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ είναι μια από τις σημαντικότερες εξελίξεις των τελευταίων ετών», είπε, υπογραμμίζοντας ότι η Άγκυρα θέλει επανεκκίνηση των επαφών με τις Βρυξέλλες, επικαιροποίηση της τελωνειακής ένωσης και απελευθέρωση θεωρήσεων για τους Τούρκους πολίτες.

«Ο χρόνος απαιτεί μια νέα οπτική και μια πιο στρατηγική προσέγγιση. Αν και η ΕΕ δείξει την ίδια αποφασιστικότητα με εμάς, τα εμπόδια μπορούν να ξεπεραστούν», σημείωσε, ευχαριστώντας την Εσθονία για τη στήριξή της.

«Ο Νετανιάχου ψάχνει δικαιολογία για νέα γενοκτονία»

Ο Φιντάν δεν μάσησε τα λόγια του και για τη Γάζα, κατηγορώντας ευθέως τον Μπενιαμίν Νετανιάχου ότι «αναζητά προσχήματα για να παραβιάσει την κατάπαυση του πυρός και να ξαναρχίσει τη γενοκτονία».

«Η Τουρκία θα συνεχίσει να στηρίζει τη Γάζα με κάθε τρόπο. Το πλοίο μας με 900 τόνους ανθρωπιστικής βοήθειας έχει ήδη φτάσει στο λιμάνι του Ελ Αρίς και ετοιμάζεται νέα αποστολή», είπε, προσθέτοντας ότι «θα συνεχίσουμε να βοηθάμε τους Παλαιστίνιους αδελφούς και αδελφές μας να σταθούν ξανά στα πόδια τους».

Συνεργασία με Εσθονία και στα Βαλκάνια

Ο Φιντάν ανέδειξε επίσης τη σημασία της συνεργασίας με την Εσθονία στο ΝΑΤΟ και στην πρωτοβουλία των «Τριών Θαλασσών», επισημαίνοντας ότι Άγκυρα και Ταλίν σχεδιάζουν κοινά έργα «στην άμυνα, την τεχνολογία, την ψηφιοποίηση και την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο».

«Θέλουμε να αυξήσουμε τον όγκο του εμπορίου μας από τα 520 εκατομμύρια στα 1 δισεκατομμύριο δολάρια και να προχωρήσουμε άμεσα στην πρώτη συνεδρίαση της μικτής επιτροπής οικονομίας και εμπορίου», είπε ο Τούρκος υπουργός.

Νέα γεωπολιτικά σενάρια φουντώνουν στην Τουρκία, με φόντο τις δηλώσεις του νέου Γενικού Γραμματέα του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, που χαρακτήρισε τη Ρωσία «μεγάλη απειλή για την Ευρώπη». Το τουρκικό δίκτυο Α Χαμπέρ (A Haber) φιλοξένησε ανάλυση του γνωστού δημοσιογράφου Μετέ Σοχτάογλου, ο οποίος υποστήριξε πως «από την Ανατολική Ευρώπη μέχρι τη Μεσόγειο, ετοιμάζεται νέα εξίσωση – και το τραπέζι μπορεί να το στήσει ο Τραμπ!»

Δείχνοντας χάρτη στον αέρα, ο Σοχτάογλου ισχυρίστηκε ότι «μέχρι σήμερα, σε κάθε βήμα της Τουρκίας, δύο χώρες έμπαιναν εμπόδιο: η Ελλάδα και το Ισραήλ – και μαζί τους η ‘ελληνοκυπριακή διοίκηση του νότου’ (Κυπριακή Δημοκρατία)».

Όμως, όπως είπε, «αυτά τα εμπόδια αρχίζουν να υποχωρούν». Και προχώρησε σε πιο “τολμηρή” πρόβλεψη:

«Σύντομα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θα στήσουν νέο τραπέζι – μαζί με το Ισραήλ – για να συζητηθούν οι θέσεις και οι ανησυχίες της Τουρκίας για το Κυπριακό, την Ελλάδα και όλο το Μεσογειακό ζήτημα».

Ιστορική επίσκεψη ετοιμάζεται να πραγματοποιήσει στην Τουρκία ο Πάπας Λέων ο 14ος, ο πνευματικός ηγέτης των Καθολικών, ο οποίος στις 29 Νοεμβρίου θα τελέσει μεγαλειώδη λειτουργία στο στάδιο Volkswagen Arena της Κωνσταντινούπολης, παρουσία χιλιάδων πιστών, όπως μεταδίδουν τουρκικά μέσα ενημέρωσης.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι η λειτουργία, που θα μεταδοθεί διεθνώς, θεωρείται το αποκορύφωμα της τετραήμερης επίσκεψής του (27–30 Νοεμβρίου) και θα στείλει μήνυμα ενότητας, ειρήνης και διαλόγου μεταξύ των θρησκειών. Σύμφωνα με τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης, στην τελετή θα παραστούν εκπρόσωποι της καθολικής και προτεσταντικής εκκλησίας, καθώς και μέλη των χριστιανικών κοινοτήτων της Τουρκίας.

Από την Άγκυρα στο Φανάρι και τη Νίκαια

Το ταξίδι του Πάπα θα ξεκινήσει από την Άγκυρα, όπου θα έχει επαφές με την πολιτειακή και πολιτική ηγεσία της Τουρκίας. Στη συνέχεια θα μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη, όπου θα πραγματοποιήσει σειρά θρησκευτικών και διαθρησκειακών συναντήσεων.

Κατά τη διάρκεια της παραμονής του στην Πόλη, ο Πάπας Λέων θα επισκεφθεί το ιστορικό Τζαμί του Σουλταναχμέτ, ενώ αναμένεται να έχει και συνάντηση με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στο Φανάρι. Η συζήτηση των δύο ηγετών θα επικεντρωθεί σε θέματα διαλόγου, ειρήνης, περιβαλλοντικής προστασίας και χριστιανικής ενότητας.

Η επίσκεψη θα κορυφωθεί με τη μετάβασή του στη Νίκαια (Ιζνίκ), όπου ο Πάπας θα συμμετάσχει στις εκδηλώσεις για τα 1.700 χρόνια από τη σύγκληση της Α’ Οικουμενικής Συνόδου — μιας από τις σημαντικότερες στιγμές στην ιστορία του Χριστιανισμού, που καθόρισε τα θεμέλια του χριστιανικού δόγματος.

Πέμπτος Πάπας που επισκέπτεται την Τουρκία

Με το ταξίδι αυτό, ο Πάπας Λέων ΙΔ’ θα γίνει ο πέμπτος Πάπας που επισκέπτεται την Τουρκία, μετά τους Παύλο ΣΤ’ (1967), Ιωάννη Παύλο Β’ (1979), Βενέδικτο ΙΣΤ’ (2006) και Φραγκίσκο (2014).

Η Άγκυρα χαρακτηρίζει την επίσκεψη «σημαντικό βήμα για την προώθηση του αλληλοσεβασμού και της θρησκευτικής ανεκτικότητας», ενώ το Βατικανό την εντάσσει στο πλαίσιο των προσπαθειών για ενίσχυση του διαλόγου Ανατολής και Δύσης.