Φωτιές άναψε στην περιοχή το αμερικανικό σχέδιο για τη δημιουργία «Διεθνούς Δύναμης Σταθερότητας» στη Γάζα! Σύμφωνα με δημοσίευμα της τουρκικής ιστοσελίδας YDH, η Αίγυπτος απορρίπτει κατηγορηματικά την επιθυμία της Τουρκίας να συμμετάσχει στη δύναμη, θεωρώντας ότι η Άγκυρα επιχειρεί να ενισχύσει την επιρροή της στη Γάζα.

Το Κάιρο θέλει να κρατήσει τα ηνία στη μεταπολεμική φάση και βρίσκεται –σύμφωνα με πηγές– σε στενή συνεννόηση με την Ουάσιγκτον και τους Άραβες συμμάχους του, ώστε να κρατήσει την Τουρκία εκτός παιχνιδιού. Η ενόχληση της αιγυπτιακής κυβέρνησης φάνηκε και από την απουσία του ΥΠΕΞ Μπάντρ Άμπντελ Άτι από τη σύνοδο των υπουργών της Αραβικής και Ισλαμικής Κοινότητας στην Κωνσταντινούπολη, υπό τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν.

Το αμερικανικό σχέδιο για τη Γάζα

Το σχέδιο των ΗΠΑ προβλέπει τη συγκρότηση μιας διεθνούς δύναμης που θα αναπτυχθεί στη Γάζα για τουλάχιστον δύο χρόνια, με δυνατότητα παράτασης έως πέντε.

Η δύναμη αυτή –που θα λειτουργεί εκτός πλαισίου ΟΗΕ– θα υπάγεται σε ένα «Διεθνές Συμβούλιο Ειρήνης» υπό αμερικανική ηγεσία, με αποστολή την αποστρατιωτικοποίηση και την επιτήρηση των συνόρων.

Η ανάπτυξή της θα ξεκινήσει μόλις ολοκληρωθούν οι ισραηλινές επιχειρήσεις, ενώ η Διοίκηση της Παλαιστίνης θα κληθεί να αναλάβει ξανά τον έλεγχο της Γάζας μετά από μεταρρυθμίσεις.

Οργή της Χαμάς

Η Χαμάς απέρριψε το σχέδιο μιλώντας για «σχέδιο ραμμένο στα μέτρα του Ισραήλ».

Ο ανώτερος ηγέτης της οργάνωσης Μούσα Αμπού Μαρζούκ τόνισε ότι «οι Παλαιστίνιοι δεν χρειάζονται ξένες δυνάμεις» και προειδοποίησε ότι καμία ξένη στρατιωτική παρουσία δεν θα γίνει αποδεκτή στη Γάζα.

Το Κάιρο βάζει όρους – τα Εμιράτα αποχωρούν

Παρά την επιφυλακτική της στάση, η Αίγυπτος φέρεται να απάντησε «θετικά αλλά με επιφυλάξεις» στο σχέδιο των ΗΠΑ, ζητώντας να ξεκαθαριστούν οι αρμοδιότητες και τα όρια της αποστολής.

Δηλώνει μάλιστα έτοιμη να στείλει «τον μέγιστο αριθμό στρατιωτών» εφόσον εξασφαλιστεί ο έλεγχος των συνόρων και η εκπαίδευση των παλαιστινιακών δυνάμεων.

Την ίδια στιγμή, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα ανακοίνωσαν την απόσυρση της συμμετοχής τους από το σχέδιο, φοβούμενα –όπως αναφέρει το Ινστιτούτο Εθνικής Ασφάλειας του Ισραήλ– ότι οι δυνάμεις τους θα εμπλακούν «σε έναν πόλεμο δι’ αντιπροσώπων».

Το παρασκήνιο

Η κόντρα Αιγύπτου – Τουρκίας για τη «διεθνή δύναμη» απειλεί να ταράξει τις ισορροπίες στην Ανατολική Μεσόγειο.

Το Κάιρο βλέπει την Άγκυρα ως αντίπαλο στην επιρροή στη Γάζα, ενώ η Άγκυρα επιδιώκει να ενισχύσει το ρόλο της σε κάθε περιφερειακή πρωτοβουλία.

Όπως σχολιάζουν αναλυτές, η μάχη για τη μεταπολεμική Γάζα έχει ήδη αρχίσει — και ο επόμενος γύρος παίζεται στα διπλωματικά τραπέζια.

Με επτά υπουργούς Εξωτερικών από τον μουσουλμανικό κόσμο συγκεντρωμένους στην Κωνσταντινούπολη, η Τουρκία έδειξε χθες ότι θέλει ρόλο-κλειδί στις εξελίξεις της Γάζας. Ο Τούρκος ΥΠΕΞ Χακάν Φιντάν, μετά τη συνάντηση με ομολόγους του από ΗΑΕ, Ινδονησία, Κατάρ, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία και Ιορδανία, δήλωσε ότι η συμμετοχή της Τουρκίας σε διεθνή δύναμη του ΟΗΕ θα εξαρτηθεί από την εντολή και το πλαίσιο της αποστολής.

«Η Τουρκία είναι έτοιμη να συμβάλει στην ειρήνη, αλλά μόνο αν το πλαίσιο συνάδει με τις αρχές μας», ξεκαθάρισε ο Φιντάν, τονίζοντας ότι «προτεραιότητα είναι να σταματήσουν τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και να διατηρηθεί η εκεχειρία».

Ο Τούρκος υπουργός ζήτησε να τηρηθούν τα σύνορα του 1967 και προειδοποίησε πως κανείς δεν θέλει νέο καθεστώς επιτροπείας στη Γάζα μετά τον πόλεμο. Όπως είπε, οι Παλαιστίνιοι πρέπει να έχουν τον πλήρη έλεγχο της διοίκησης και της ασφάλειάς τους, με τη διεθνή κοινότητα να στηρίζει μόνο οικονομικά και διπλωματικά.

Σύμφωνα με τη Γενί Σαφάκ, ο Φιντάν κάλεσε να ενταθεί η διεθνής πίεση στο Ισραήλ, ενώ η Χουριέτ έχει τίτλο: «Θα αναλάβουμε ευθύνη» και η Σαμπάχ: «Κύριος στόχος μας το κράτος της Παλαιστίνης».

Η συνάντηση της Κωνσταντινούπολης ήρθε ως συνέχεια των επαφών που είχαν οι ίδιες χώρες με τον Ντόναλντ Τραμπ στη Νέα Υόρκη, χωρίς όμως τότε να υπάρξει λύση για την εκεχειρία ή την αποχώρηση του Ισραήλ από τη Γάζα.

Η Άγκυρα πλέον προβάλλει ως «ρυθμιστής» της επόμενης μέρας στη Μέση Ανατολή – αλλά με όρους δικούς της.

Στην Κωνσταντινούπολη σήμερα ο Τούρκος ΥΠΕΞ επιχειρεί να στήσει τραπέζι της Γάζας, φιλοξενώντας έκτακτη συνάντηση για τη Γάζα με τη συμμετοχή των ομολόγων του από Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Ινδονησία, Κατάρ, Πακιστάν, Σαουδική Αραβία και Ιορδανία.

Στόχος του Φιντάν, σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, είναι να συντονιστεί η κοινή στάση των μουσουλμανικών χωρών απέναντι στην ισραηλινή πολιτική και να σταλεί μήνυμα ενότητας προς τη διεθνή κοινότητα.

Ο Τούρκος υπουργός αναμένεται να κατηγορήσει το Ισραήλ ότι αναζητά προσχήματα για να λήξει την εκεχειρία και να ζητήσει αποφασιστική στάση απέναντι στις προκλήσεις του Τελ Αβίβ. Παράλληλα, θα επιμείνει ότι η ανθρωπιστική βοήθεια που φτάνει στη Γάζα είναι ανεπαρκής και ότι το Ισραήλ παραβιάζει τις διεθνείς του υποχρεώσεις.

Ο Φιντάν αναμένεται να υπογραμμίσει πως η διοίκηση και η ασφάλεια της Γάζας πρέπει να περάσουν στα χέρια των Παλαιστινίων, ενώ θα τονίσει τη σημασία της προοπτικής των δύο κρατών και της διασφάλισης των δικαιωμάτων του παλαιστινιακού λαού.

Η συνάντηση γίνεται στον απόηχο της κοινής παρουσίας των ίδιων χωρών στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ τον Σεπτέμβριο στη Νέα Υόρκη, όπου είχαν συζητήσει το παλαιστινιακό ζήτημα και με τον τότε πρόεδρο των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ.

Η στάση της Γερμανίας απέναντι στη συμμετοχή της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα SAFE (Security Action for Europe), ύψους 150 δισ. ευρώ, μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική για το μέλλον των σχέσεων των δύο χωρών, γράφει η Χουριέτ.

Παρότι το Βερολίνο βλέπει θετικά το αίτημα της Άγκυρας, αποφεύγει μέχρι στιγμής να πιέσει Ελλάδα και Κυπριακή Δημοκρατία, που εκφράζουν αντιρρήσεις. Το ερώτημα, όπως σημειώνει η εφημερίδα, είναι αν μετά την επίσκεψη του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς στην Τουρκία το σκηνικό αυτό θα αλλάξει.

Από το εμπάργκο… στη συνεργασία

Μέσα σε λίγες μέρες, η Άγκυρα υποδέχθηκε τον Βρετανό πρωθυπουργό Κιρ Στάρμερ, που υπέγραψε τη συμφωνία για 20 Eurofighter, και τον Γερμανό καγκελάριο Μερτς. Όπως γράφει ο Γκιουβέν Οζάλπ, η Γερμανία που κάποτε επέβαλε εμπάργκο όπλων και μπλόκαρε τα Eurofighter, τώρα κάνει στροφή και βλέπει την Τουρκία ως κομβικό εταίρο στην άμυνα και την ασφάλεια.

Μήνυμα για «στρατηγική εταιρική σχέση»

Ο Μερτς μίλησε για «τεράστιο δυναμικό» στις διμερείς σχέσεις και δήλωσε ότι θα υπάρξουν νέα βήματα. Με τη φράση του «εμείς οι Γερμανοί και οι Ευρωπαίοι» άφησε να εννοηθεί ότι η επιδίωξη συνεργασίας με την Τουρκία δεν περιορίζεται στο Βερολίνο, αλλά αγγίζει ολόκληρη την Ευρώπη.

Τα κριτήρια της Κοπεγχάγης… μένουν στο τραπέζι

Ωστόσο, η Χουριέτ ξεκαθαρίζει: το Βερολίνο δεν αλλάζει θέση για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ. Ο Μερτς επανέλαβε ότι «ο δρόμος προς την Ευρώπη περνά μέσα από τα κριτήρια της Κοπεγχάγης».

Αυτό που αλλάζει, όμως, είναι η διάθεση για συνεργασία σε άλλους τομείς — η Γερμανία δεν θα μπλοκάρει πλέον επαφές και κοινά προγράμματα επικαλούμενη το πάγωμα της ενταξιακής πορείας.

Πραγματιστική εποχή στις σχέσεις

Το μήνυμα του Μερτς, όπως το συνοψίζει η Χουριέτ, είναι σαφές:

Η Γερμανία αφήνει πίσω τις “παγωμένες” σχέσεις και ανοίγει ένα πιο ευέλικτο, ρεαλιστικό και στρατηγικό πλαίσιο συνεργασίας με την Τουρκία — με αιχμή την άμυνα, την ασφάλεια και, φυσικά, το SAFE.