Σφοδρές αντιδράσεις προκαλεί στην Τουρκία η απόφαση του Ισραήλ να γίνει η πρώτη χώρα που αναγνωρίζει επισήμως τη Σομάλιλαντ, η οποία έχει ανακηρύξει μονομερώς την ανεξαρτησία της από τη Σομαλία.

Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έκανε λόγο για ανοιχτή παρέμβαση στις εσωτερικές υποθέσεις της Σομαλίας. Ο εκπρόσωπος του ΥΠΕΞ, Οντζού Κετσελί, τόνισε ότι η κίνηση αυτή αποτελεί ακόμη ένα παράδειγμα «παράνομων ενεργειών» του πρωθυπουργού του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου που –όπως υποστήριξε– εντείνουν την αστάθεια τόσο σε περιφερειακό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Η εφημερίδα «Χουριέτ» εκτιμά ότι το Ισραήλ επιχειρεί να περιορίσει την τουρκική επιρροή στο Κέρας της Αφρικής, μια περιοχή όπου η Άγκυρα θεωρείται στρατηγικός εταίρος της κυβέρνησης της Σομαλίας, με ισχυρή στρατιωτική και πολιτική παρουσία.

Ακόμη πιο αιχμηρή εμφανίζεται η «Τουρκίγε», η οποία μεταδίδει ισχυρισμούς Σομαλού ερευνητή ότι το Ισραήλ άσκησε πιέσεις και εκβιασμούς προς τη Μογκαντίσου, χρησιμοποιώντας ως μοχλό την Τουρκία. Σύμφωνα με το ίδιο δημοσίευμα, η Τουρκία διατηρεί τη μεγαλύτερη στρατιωτική της βάση στο εξωτερικό στη Σομαλία, ενώ φέρεται να διατυπώθηκαν απειλές για υποκίνηση εμφύλιας σύγκρουσης, σε περίπτωση που δεν αποχωρήσουν τα τουρκικά στρατεύματα.

Τα τουρκικά μέσα ερμηνεύουν την αναγνώριση της Σομάλιλαντ ως γεωπολιτική κίνηση υψηλού ρίσκου, που απειλεί να ανοίξει νέο μέτωπο αστάθειας στο Κέρας της Αφρικής και να οξύνει τον ανταγωνισμό επιρροής μεταξύ περιφερειακών και διεθνών δυνάμεων.

Σοβαρές γεωπολιτικές προεκτάσεις βλέπει ο τουρκικός Τύπος πίσω από τη συντριβή του ιδιωτικού τζετ που μετέφερε τον αρχηγό του γενικού επιτελείου της Λιβύης, Μοχάμεντ Άλι Άχμεντ αλ-Χαντάντ, και την αποστολή του στην Τουρξια

Σύμφωνα με ανάλυση του απόστρατου Τούρκου αξιωματικού Ουνάλ Αταμπάι, την οποία μεταφέρει ο αρθρογράφος της «Σοζτζού» Σαγί Κεμάλ Οζτούρκ, εάν το δυστύχημα δεν ήταν ατύχημα αλλά πράξη σαμποτάζ, τότε πρόκειται για ένα καλά υπολογισμένο, «σιωπηλό» πλήγμα κατά της κυβέρνησης της Τρίπολης, την οποία στηρίζει η Άγκυρα.

Η Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας που ήδη λειτουργεί μέσα σε ένα εύθραυστο και διχασμένο πολιτικό σύστημα, κινδυνεύει –όπως εκτιμάται– να βρεθεί αντιμέτωπη με νέες εσωτερικές ρωγμές. Το περιστατικό θα μπορούσε να πυροδοτήσει ακόμα και εσωτερική σύγκρουση, επηρεάζοντας αρνητικά και τις σχέσεις Τουρκίας – Λιβύης..

Στο επίκεντρο των σεναρίων βρίσκεται ένα ευρύτερο σχέδιο: η αποσταθεροποίηση της Τρίπολης, ώστε να ενισχυθεί η διοίκηση τουσυντριβή τζέτ Τομπρούκ και να τεθεί η Τουρκία εκτός «λιβυκής εξίσωσης». Ένα τέτοιο ενδεχόμενο θα άνοιγε τον δρόμο για την ακύρωση στην πράξη της τουρκο-λιβυκής συμφωνίας θαλάσσιας δικαιοδοσίας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ο Αταμπάι δεν αποκλείει, μάλιστα, το χτύπημα να στόχευε και στην υπονόμευση των πρόσφατων προσπαθειών της Άγκυρας να αναπτύξει διαύλους επικοινωνίας ακόμη και με το στρατόπεδο του Τομπρούκ, εκμεταλλευόμενο το κλίμα αστάθειας.

Κατά τον ίδιο, η απάντηση της Τουρκίας θα πρέπει να είναι άμεση και πολιτική: ενοποίηση των δύο λιβυκών διοικήσεων κάτω από ένα κοινό πλαίσιο, σύμφωνα με το ψήφισμα 2510 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, ώστε να μπλοκαριστούν οι παρεμβάσεις τρίτων παικτών στην Ανατολική Μεσόγειο και να αφαιρεθεί κάθε περιθώριο αποσταθεροποιητικών κινήσεων.

Τι λένε οι ειδικοί για την τραγωδία με το Falcon 50 στην Άγκυρα

Σοκ προκαλεί η συντριβή ιδιωτικού τζετ τύπου Falcon 50, που απογειώθηκε από το αεροδρόμιο Εσενμπογά της Άγκυρας με προορισμό την Τρίπολη και κατέπεσε σε ακατοίκητη περιοχή της Χαϊμάνας. Στο αεροσκάφος επέβαιναν ο αρχηγός του Γενικού Επιτελείου της Λιβύης Αλί Μοχάμεντ Αλ-Χαντάντ, ο διοικητής Χερσαίων Δυνάμεων και μέλη της συνοδείας τους. Και οι 8 επιβαίνοντες έχασαν τη ζωή τους.

Λίγο μετά την απογείωση, ο πιλότος δήλωσε ηλεκτρική βλάβη και ζήτησε επείγουσα επιστροφή. Από εκείνη τη στιγμή, άρχισαν να κυκλοφορούν στα social media σενάρια για έκρηξη στον αέρα ή ακόμα και σαμποτάζ.

«Δεν πέφτει έτσι ένα αεροπλάνο»

Ο αεροπορικός συντάκτης της Χουριέτ Ουγούρ Τζεμπετζί είναι κατηγορηματικός:

«Αεροσκάφος που βρίσκεται στα 32.000 πόδια δεν πέφτει ξαφνικά μόνο λόγω ηλεκτρικής βλάβης».

Σύμφωνα με τον ίδιο, η “έκρηξη” που αναφέρουν κάποιοι πιθανότατα προκλήθηκε κατά την πρόσκρουση στο έδαφος, εξαιτίας της μεγάλης ποσότητας καυσίμων που φέρουν τέτοια αεροσκάφη για λόγους ασφαλείας.

Τι εξηγεί την «έκρηξη»

• Τα επιχειρηματικά τζετ δεν διαθέτουν σύστημα απόρριψης καυσίμων.
• Σε περίπτωση ανάγκης, πετούν κυκλικά για να μειώσουν βάρος πριν από αναγκαστική προσγείωση.
• Αν παρουσιαστεί σοβαρή ηλεκτρική ή υδραυλική αστοχία, το αεροσκάφος μπορεί να χάσει τον έλεγχο.
• Από μεγάλο ύψος, ενδέχεται να υπερβεί την ταχύτητα του ήχου και να διαλυθεί κατά την πρόσκρουση.

«Η φωτιά και ο θόρυβος δεν σημαίνουν απαραίτητα έκρηξη στον αέρα», τονίζει ο Τζεμπετζί.

Τι λένε για το ενδεχόμενο σαμποτάζ

«Το σαμποτάζ ποτέ δεν αποκλείεται, αλλά αν είχε σημειωθεί έκρηξη εν πτήσει, οι πιλότοι δεν θα προλάβαιναν να αναφέρουν ηλεκτρική βλάβη», εξηγεί ο ίδιος.

Η αποκωδικοποίηση των δύο μαύρων κουτιών, που έχουν ήδη εντοπιστεί, θεωρείται καθοριστική και αναμένεται να γίνει σε συνεργασία με την κατασκευάστρια εταιρεία Dassault Aviation.

«Σπάνιο αλλά υπαρκτό σενάριο»

Ο απόστρατος πιλότος και ειδικός σε αεροπορικά ατυχήματα Εγιούπ Τουρσουτζού μιλά για εξαιρετικά σπάνια κατάσταση πλήρους ηλεκτρικής απώλειας, υπογραμμίζοντας:

«Με τα σωστά πρωτόκολλα, το αεροσκάφος θα μπορούσε θεωρητικά να επιστρέψει με ασφάλεια. Τα δεδομένα πτήσης θα δείξουν τι πραγματικά συνέβη».

Χωρίς τα στοιχεία των μαύρων κουτιών, καμία θεωρία δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί. Οι ειδικοί, ωστόσο, συγκλίνουν ότι η εικόνα δεν παραπέμπει σε έκρηξη στον αέρα, αλλά σε καταστροφική πρόσκρουση μετά από κρίσιμη τεχνική αστοχία.

Αιφνιδιαστική και με σαφές μήνυμα χαρακτηρίζεται από τον τουρκικό Τύπο η επίσκεψη υψηλόβαθμης τουρκικής αντιπροσωπείας στη Δαμασκό. Ο Τούρκος Υπουργός ΕξωτερικώνΧακάν Φιντάν, ο Τούρκος Υπουργός Άμυνας Γιασάρ Γκιουλέρ και ο επικεφαλής της ΜΙΤ  Ιμπραχίμ Καλίν μετέβησαν στη Συρία για επαφές με τη μεταβατική ηγεσία, με τον τουρκικό Τύπο να μιλά για «τελευταία προειδοποίηση» προς τις Συριακές Δημοκρατικές Δυνάμεις (SDF).

Σύμφωνα με το NTV, στο επίκεντρο βρέθηκε η εφαρμογή της συμφωνίας της 10ης Μαρτίου μεταξύ Δαμασκού και SDF, με τον Φιντάν να ξεκαθαρίζει ότι οι δυνάμεις αυτές «δεν δείχνουν πρόθεση να προχωρήσουν στην ένταξή τους στον συριακό στρατό». Ο ίδιος κατήγγειλε συντονισμό του SDF με το Ισραήλ, τονίζοντας ότι κάτι τέτοιο απειλεί τη σταθερότητα της περιοχής.

Η Χουριέτ μιλά για «επίσκεψη-έκπληξη» μόλις εννέα ημέρες πριν από την προθεσμία εφαρμογής της συμφωνίας, ενώ η Σαμπάχ κάνει λόγο για «τελική προειδοποίηση στη Δαμασκό». Στο ίδιο μήκος κύματος, η Γενί Σαφάκ τιτλοφορεί το θέμα «συριακή επιχείρηση», αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο κλιμάκωσης εάν δεν υπάρξει συμμόρφωση.

Η Τουρκίγε αναφέρει ότι η Άγκυρα μετέφερε ξεκάθαρο μήνυμα στους μαχητές να «μην εμπιστεύονται το Ισραήλ», ενώ η Μιλλιέτ εστιάζει στα «κριτήρια της Άγκυρας» για την ένταξη των SDF στη συριακή διοίκηση. Η Γενί Ακίτ ανεβάζει περαιτέρω τους τόνους, γράφοντας για «τέλος του δρόμου» των SDF.

Συνάντηση με αντιπροσωπεία της Χαμάς είχε στην Κωνσταντινούπολη ο διοικητής της ΜΙΤ, Ιμπραχίμ Καλίν.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες, ο Καλίν συναντήθηκε με τον επικεφαλής της διαπραγματευτικής ομάδας του Πολιτικού Γραφείου της Χαμάς,Χαλίλ Χαγιά, και τα μέλη της αντιπροσωπείας του.

Στο τραπέζι η εκεχειρία στη Γάζα

Κατά τη διάρκεια της συνάντησης, που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο της «Συμφωνίας Κατάπαυσης του Πυρός στη Γάζα», η πλευρά της Χαμάς ανέφερε ότι τηρεί τους όρους της εκεχειρίας, ενώ παρουσίασε στοιχεία για παραβιάσεις που –όπως υποστήριξε– αποδίδονται στο Ισραήλ.

Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στον ρόλο της Τουρκίας ως εγγυήτριας χώρας και στις εντατικές διπλωματικές προσπάθειες της Άγκυρας για την εφαρμογή της εκεχειρίας στη Γάζα, καθώς και στα πιθανά βήματα για την αποτροπή νέων παραβιάσεων.

Συζήτηση για το «σχέδιο ειρήνης»

Οι δύο πλευρές συζήτησαν επίσης τη μετάβαση στη δεύτερη φάση του «Σχεδίου Ειρήνης για τη Γάζα», εξετάζοντας τις προϋποθέσεις που απαιτούνται και τα εμπόδια που πρέπει να αρθούν.

Στο τραπέζι τέθηκε και η ανθρωπιστική βοήθεια της Τουρκίας προς τη Γάζα, με έμφαση στην ανάγκη αύξησης των αποστολών –ιδίως σε σκηνές και βασικά είδη– σε συνεργασία με χώρες της περιοχής και διεθνείς οργανισμούς.

Στόχος η παλαιστινιακή ενότητα

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, οι δύο αντιπροσωπείες επανέλαβαν τη συμφωνία τους ως προς τη σημασία της παλαιστινιακής εθνικής συμφιλίωσης και τη διατήρηση του στόχου για τη δημιουργία ανεξάρτητου Παλαιστινιακού Κράτους.

Ασφάλεια αντί για μετανάστευση – Η Τουρκία «εφεδρεία» της Ευρώπης

Στροφή με γεωπολιτικό βάθος κάνουν οι σχέσεις Τουρκίας–Ευρωπαϊκής Ένωσης, με διπλωμάτες από τις χώρες της Βαλτικής να αναλαμβάνουν πλέον καθοριστικό ρόλο, όπως επισημαίνει η αρθρογράφος του Τ24, Μπαρτσίν Γινάντς.

Το μεταναστευτικό περνά σε δεύτερη μοίρα και στη θέση του μπαίνει η ασφάλεια. Οι βαλτικές χώρες, από τους πιο σκληρούς επικριτές της Ρωσίας εντός της ΕΕ, βλέπουν τη Μόσχα ως υπαρξιακή απειλή – σε βαθμό που δεν συγκρίνεται με την αντίληψη άλλων ευρωπαϊκών κρατών.

Η αυξημένη επιρροή Βαλτικών διπλωματών δεν σηματοδοτεί αλλαγή της τουρκικής πολιτικής απέναντι στη Ρωσία. Δείχνει όμως καθαρά πώς αλλάζει το βλέμμα της Ευρώπης προς την Άγκυρα: λιγότερη πολιτική ένταξη, περισσότερη «χρήσιμη συνεργασία».

Η Τουρκία παραμένει κρίσιμο ανάχωμα στην παράτυπη μετανάστευση προς την Ευρώπη. Όμως ο πόλεμος στην Ουκρανία και η επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο έστρεψαν την ευρωπαϊκή ατζέντα στην άμυνα και την επιβίωση.

Στο τραπέζι μπαίνουν πλέον οι εγγυήσεις ασφαλείας προς την Ουκρανία για να αποτραπεί νέα ρωσική επίθεση – και εδώ η Τουρκία επιστρέφει στο επίκεντρο. Σύμφωνα με την ανάλυση, η Άγκυρα καλείται να συμβάλει κυρίως στην αεράμυνα και στη ναυτική ασφάλεια.

Την ίδια ώρα, οι ευρωπαϊκές χώρες επανεξοπλίζονται και αναζητούν συνεργασίες. Ισπανία, Ιταλία, Ρουμανία και Πολωνία ήδη συνεργάζονται διμερώς με την Τουρκία. Ωστόσο, η πλήρης ένταξη της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική μπλοκάρεται – κυρίως λόγω Ελλάδας και Κυπριακής Δημοκρατίας.

Βρετανία και Γερμανία θέλουν να πουλήσουν όπλα στην Τουρκία, αλλά αποφεύγουν βαθύτερη στρατηγική συνεργασία ή επενδύσεις στην τουρκική αμυντική βιομηχανία. Το μήνυμα είναι σαφές: συνεργασία κατά περίπτωση, όχι δέσμευση.

Το συμπέρασμα της Γινάντς είναι αιχμηρό: η Ευρώπη κρατά την Τουρκία ως «plan B» στην άμυνά της. Όπως και στο μεταναστευτικό, η Άγκυρα μπορεί να κληθεί να προσφέρει πολλά χωρίς αντίστοιχα πολιτικά ανταλλάγματα. Σε αντάλλαγμα, όμως, η Ευρώπη φέρεται έτοιμη να «κλείσει τα μάτια» στη σταδιακή υποχώρηση της δημοκρατίας στην Τουρκία.