Ο αναλυτής Μεχμέτ Ουγκιουτσού προειδοποιεί: το «28-σημείων σχέδιο τραμπ» για την ουκρανία δεν είναι μια απλή ειρηνευτική πρόταση. Είναι –όπως γράφει– ένας γεωπολιτικός σεισμός που μπορεί να ξαναχαράξει την Ευρασία από την Κριμαία μέχρι τα Βαλκάνια.

Τι προβλέπει το σχέδιο – Τα βασικά «σοκ»

• ⁠⁠περιορισμό της στρατιωτικής ισχύος της Ουκρανίας
• ⁠⁠πάγωμα της νατοϊκής διεύρυνσης
• ⁠⁠ντε φάκτο αποδοχή για Κριμαία και Ντονμπάς
• ⁠⁠σταδιακή επαναφορά της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή

Ο αρθρογράφος το χαρακτηρίζει «ανακατανομή συμφερόντων των μεγάλων δυνάμεων», όχι ειρήνη.

Ουκρανία: πιέζεται – Αλλά αντιστέκεται

Το Κίεβο ήδη απορρίπτει όσα θεωρεί «ταπεινωτικές υποχωρήσεις». Όμως η κόπωση στο μέτωπο, η μείωση της δυτικής βοήθειας και οι εσωτερικές αναταράξεις δυσκολεύουν τον Ζελένσκι.

Γι’ αυτό, λέει ο σχολιαστής, η επίσκεψη Ζελένσκι στην Τουρκία στις 19 Νοεμβρίου ήταν πολύ πιο κρίσιμη από όσο φάνηκε. Λίγο μετά διέρρευσε το σχέδιο Τραμπ.

Τι ζήτησε από την Τουρκία ο Ζελένσκι

• ⁠⁠αναβίωση της «διαδικασίας της Κωνσταντινούπολης»,
• ⁠⁠πιθανή τουρκική εγγυητική παρουσία,
• ⁠⁠ρόλο στην νέα περιφερειακή αρχιτεκτονική ασφάλειας.

«Δεν θέλει να χάσει τη μεσολαβητική ισχύ της Τουρκίας», γράφει ο αναλυτής.

Ρωσία: πάει να κερδίσει στο τραπέζι – όχι στο πεδίο

Η Μόσχα, σύμφωνα με το ρεπορτάζ, θεωρεί πως οι παραχωρήσεις που μπορεί να πάρει στη διαπραγμάτευση ίσως είναι μεγαλύτερες από εκείνες που θα κέρδιζε με πολεμική συνέχιση. Γι’ αυτό και βλέπει το σχέδιο ως νέα ευκαιρία.

Μαύρη Θάλασσα – Το «θερμό» μέτωπο

Αν η Ουκρανία περιοριστεί μέχρι την Οδησσό, η ρωσική επιρροή στη Μαύρη Θάλασσα θα εκτοξευθεί, κάτι που –σύμφωνα με τον αρθρογράφο– θα πιέσει το καθεστώς του Μοντρέ και κατά συνέπεια την Τουρκία.

Καύκασος – Βαλκάνια: Ντόμινο εξελίξεων

Το Σχέδιο Τραμπ, γράφει, μπορεί να προκαλέσει «αλυσίδα αλλαγών»:

• ⁠⁠νέα δυναμική στο Αζερμπαϊτζάν–Αρμενία,
• ⁠⁠ενίσχυση ρωσικής επιρροής στον νότιο Καύκασο,
• ⁠⁠αναμόχλευση σε Αμπχαζία – Νότια Οσετία
• ⁠⁠ένταση στα Βαλκάνια.

Και η Τουρκία; Τι ρόλο θα παίξει;

Η Άγκυρα επηρεάζεται σε όλα αυτά τα μέτωπα. Για τον αρθρογράφο, η μεγάλη ερώτηση είναι μία:

Θα είναι η τουρκία παίκτης που διαμορφώνει το νέο χάρτη – ή θεατής που θα πληρώσει το τίμημα;

Η Άγκυρα τρίβει τα χέρια της! Ο Εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τουρκία, Nacho Sanchez Amor, μίλησε στην τουρκική Oksijen υποστηρίζοντας ότι η πλειοψηφία της ΕΕ “θέλει την Τουρκία μέσα στο SAFE”, το νέο ευρωπαϊκό ταμείο άμυνας των 150 δισ. ευρώ.

«Θέλουμε την Τουρκία στην αμυντική αρχιτεκτονική μας»

Ο Αμόρ δήλωσε:

«Η Τουρκία είναι εδώ και δεκαετίες στη δυτική αμυντική δομή. Θέλουμε να είναι κοντά στην ευρωπαϊκή αμυντική αρχιτεκτονική».

Με άλλα λόγια, οι Βρυξέλλες ετοιμάζουν μεγάλο άνοιγμα προς την Άγκυρα – και το SAFE είναι το κλειδί.

«Το εμπόδιο είναι η Ελλάδα και η Κύπρος»

Όπως ανέφερε:

«Ευελπιστούμε να υπερβούμε τη διστακτικότητα της Ελλάδας και της ‘Ε/Κ διοίκησης της νότιας Κύπρου’», εννοώντας ασφαλώς την Κυπριακή Δημοκρατία, αν και αυτή φαίνεται να είναι αναφορά της τουρκικής εφημερίδας και όχι του ιδίου.

Ο Αμόρ είπε ωστόσο ότι η Τουρκία πρέπει να δείξει «ευελιξία», αλλά τα βέτο Αθήνας–Λευκωσίας είναι αυτά που κρατούν παγωμένο το ευρωπαϊκό πράσινο φως.

Casus Belli, S-400 και το 4%

Ο Αμόρ παραδέχθηκε ότι τα εμπόδια είναι υπαρκτά, αλλά –σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα– όχι ανυπέρβλητα:

• ⁠⁠Η απόφαση CasusBelli του 1995 «παραμένει βάσιμος λόγος ανησυχίας για την Ελλάδα».
• ⁠⁠Το θέμα των S-400 «είναι ακόμη σε εξέλιξη».
• ⁠⁠Η ευθυγράμμιση της Τουρκίας με την εξωτερική πολιτική της ΕΕ «έχει πέσει στο 4%».

Παρόλα αυτά, ο Αμόρ αφήνει σαφώς να εννοηθεί ότι αν αρθεί το ελληνικό και κυπριακό βέτο, όλα μπορούν να προχωρήσουν.

Η Γερμανία τραβάει το κουπί – Πιέζει σκληρά Λευκωσία

Σύμφωνα με το δημοσίευμα, το Βερολίνο πιέζει έντονα την Κυπριακή Δημοκρατία να αλλάξει στάση. Μετά τις επαφές του Friedrich Merz στη Λευκωσία, ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης δήλωσε ότι «η Τουρκία θα είναι πάντα γείτονάς μας» – φράση που προκάλεσε αίσθηση.

Ο Αμόρ μάλιστα αναφέρει ότι η Γερμανία είναι «ρεαλιστική» και βλέπει την Τουρκία ως απαραίτητο παίκτη τόσο στην άμυνα όσο και στο μεταναστευτικό.

Σαφές μήνυμα από τον Λιθουανό ΥΠΕΞ Κεστούτις Μπουντρίς, που μιλώντας στο Αναντολού «έδειξε» Ευρώπη και απαίτησε:

«Το SAFE πρέπει να είναι ανοιχτό για την Τουρκία. Δεν γίνεται να την κρατάμε απέξω!»

Ο Μπουντρίς ξεκαθάρισε ότι χωρίς την Τουρκία, την οποία χαρακτηρίζει «βασικό σύμμαχο στο ΝΑΤΟ», η ΕΕ δεν μπορεί να καλύψει τις αμυντικές της ανάγκες.

«Σχεδιάζουμε πώς θα πολεμήσουμε μαζί, αν χρειαστεί. Πώς γίνεται να την αποκλείουμε από τα ευρωπαϊκά αμυντικά προγράμματα;» λέει με νόημα.

«Η ευρωπαϊκή παραγωγή δεν φτάνει – Η λύση είναι οι σύμμαχοι, μαζί και η Τουρκία»

Ο Λιθουανός ΥΠΕΞ παραδέχεται ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει πιέσει ασφυκτικά τις ευρωπαϊκές δυνατότητες.

«Η δική μας αμυντική βιομηχανία δεν καλύπτει τη ζήτηση. Η απάντηση είναι οι σύμμαχοι», τονίζει, βάζοντας την Άγκυρα στην πρώτη γραμμή.

«Ευχαριστούμε την Τουρκία για τη Βαλτική» – Τα UAVμειώθηκαν

Ο Μπουντρίς δεν κρύβει την ευγνωμοσύνη του:

«Ευχαριστώ την Τουρκία και την ηγεσία της για το AWACSπου έστειλαν στη Βαλτική».

Μάλιστα αποκαλύπτει ότι από τη στιγμή που η Τουρκική Πολεμική Αεροπορία μπήκε στο σχήμα, τα περιστατικά με UAV έπεσαν κατακόρυφα.

«Αν κλείσουμε την ευρωπαϊκή αμυντική βιομηχανία, θα χάσουμε»

Ο Λιθουανός αξιωματούχος κατακεραυνώνει τον ευρωπαϊκό προστατευτισμό:

«Αν κλείσουμε την Ευρώπη σε άλλους, θα χάσουμε – και δεν έχουμε την πολυτέλεια!»

Ζητά επιτάχυνση των προμηθειών και στενή συνεργασία με όλους τους συμμάχους του ΝΑΤΟ, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και των ΗΠΑ.

Το safe των 150 δισ. ευρώ στο επίκεντρο

Το τεράστιο SAFE της ΕΕ –150 δισ. ευρώ για κοινές προμήθειες και ενίσχυση της αμυντικής ετοιμότητας– είναι η καρδιά του νέου ευρωπαϊκού σχεδιασμού.

Ο Μπουντρίς όμως είναι κατηγορηματικός:

«Το SAFE πρέπει να είναι ανοιχτό για την Τουρκία. Δεν γίνεται αλλιώς.»

Σαν διπλωματικό θρίλερ περιγράφουν τουρκικά μέσα την αιφνιδιαστική απουσία του απεσταλμένου του Λευκού Οίκου την ώρα που ο Ζελένσκι συναντούσε τον Ταγίπ Ερντογάν

Ο Στιβ Γουίτκοφ, ο άνθρωπος–κλειδί του σχεδίου ειρήνης που καταρτίζουν μυστικά οι Ντόναλντ Τραμπ και Βλαντιμίρ Πούτιν, δεν εμφανίστηκε ποτέ στην Άγκυρα, παρότι αναμενόταν να συναντήσει τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι στο περιθώριο της επίσκεψης του Ουκρανού Προέδρου.

Η αναβολή, χωρίς νέα ημερομηνία, προκάλεσε έντονη συζήτηση στα τουρκικά ΜΜΕ, που σημειώνουν ότι η απουσία αυτή αφήνει «περίεργη σκιά» πάνω από το μυστικό πλάνο των 28 σημείων.

Το σχέδιο των 28 σημείων και η τουρκική ανησυχία

Το αμερικανορωσικό σχέδιο, που διαμορφώνεται σε ξεχωριστό κανάλι μεταξύ Ουάσινγκτον και Μόσχας, περιλαμβάνει 28 σημεία για την ειρήνη, τις εγγυήσεις ασφαλείας και τη μελλοντική αρχιτεκτονική της Ευρώπης.

Όμως, όπως τονίζουν τουρκικές πηγές, παραμένει απολύτως ασαφές κατά πόσον η Τουρκία –και ειδικά η «Διαδικασία της Κωνσταντινούπολης» του 2022– έχει ρόλο σε αυτό το νέο διπλωματικό σχήμα.

Κεντρικά ερωτήματα που θέτουν:

• Πώς θα συνδυαστεί το αμερικανορωσικό πλάνο με την τουρκική πλατφόρμα;
• Θα ενταχθεί η Άγκυρα στο τραπέζι ή παρακάμπτεται;
• Τι σημαίνει η απουσία του Γουίτκοφ την κρίσιμη μέρα;

Ζελένσκι και Ερντογάν στην Άγκυρα

Ο Βολοντιμίρ Ζελένσκι έφτασε στην Άγκυρα και συναντήθηκε με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, παρουσία των Χακάν Φιντάν, Ιμπραήμ Καλίν και Ακίφ Τσαγατάι Κιλίτς.

Ο Τούρκος Πρόεδρος επανέφερε ξεκάθαρα την τουρκική μεσολάβηση στο τραπέζι λέγοντας:

«Η Διαδικασία της Κωνσταντινούπολης πρέπει να ενεργοποιηθεί ξανά με ρεαλιστική και αποτελεσματική προσέγγιση.»

Ο Ζελένσκι αναγνώρισε τον ρόλο της Τουρκίας και μίλησε για νέες προτάσεις που ετοιμάζει το Κίεβο, χωρίς όμως να αναφερθεί καθόλου σε πιθανή σύνδεση με το αμερικανορωσικό σχέδιο.

Παράλληλοι δρόμοι που δεν συναντιούνται 

Η κατάσταση, όπως τη σκιαγραφούν τα τουρκικά μέσα, μοιάζει με δύο ξεχωριστές διαδρομές:

• Η Άγκυρα προσπαθεί να ξαναζωντανέψει το μοναδικό πλαίσιο όπου Μόσχα και Κίεβο μίλησαν με απτά αποτελέσματα.
• Η Ουάσινγκτον και η Μόσχα δουλεύουν σε μυστικό σχέδιο 28 σημείων, έξω από το τουρκικό κάδρο.
• Το Κίεβο κρατά ισορροπίες, περιμένοντας να δει αν και πότε οι δύο πρωτοβουλίες θα συναντηθούν.

Και το βασικό ερώτημα παραμένει:

Πού οδηγεί όλη αυτή η κινητικότητα και ποιος τελικά θα κρατήσει το «κλειδί» της επόμενης φάσης των διαπραγματεύσεων;

Προς το παρόν, η απουσία του Γουίτκοφ από την Άγκυρα αφήνει να αιωρείται πως «κάτι μεγάλο παίζεται στο παρασκήνιο» – αλλά όχι ακόμη μπροστά στα φώτα.

Tην επανεκκίνηση της «Διαδικασίας της Κωνσταντινούπολης», ανακοίνωσε ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν μετά τη συνάντησή του με τον Ουρκανό Πρόεδρος Βολοντιμίρ Ζελένσκι,προειδοποιώντας ότι «ο πόλεμος βυθίζει και τις δύο πλευρές σε ολοένα βαθύτερη φθορά». 

Σε κοινή συέντευξη στην Άγκυρα, ο Ταγίπ Ερντογάν υύμισε ότι η Άγκυρα είχε φιλοξενήσει τρεις γύρους απευθείας συνομιλιών Ρωσίας–Ουκρανίας, όπου είχαν υπάρξει «χειροπιαστά αποτελέσματα» σε ανθρωπιστικά θέματα.

«Ήρθε η ώρα να ξαναμπούμε δυναμικά» είπε, περιγράφοντας επιθέσεις σε ενεργειακές υποδομές και συνεχώς αυξανόμενες απώλειες αμάχων που «δεν μπορούν πλέον να αγνοηθούν».

Ο Τούρκος Πρόεδρος τόνισε και την αύξηση του διμερούς εμπορίου στα 10 δισ. δολάρια, ενώ υπογράμμισε ότι η στήριξη προς τους Κριμαίους Τατάρους «δεν πρόκειται να σταματήσει».

Από την πλευρά του, ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι μίλησε με δραματικούς τόνους:

«Άνθρωποι κοιμόντουσαν στα σπίτια τους και σκοτώθηκαν. Τουλάχιστον 25 νεκροί. Δεν ξέρουμε πόσοι ακόμη βρίσκονται κάτω από τα ερείπια».

Ο Ουκρανός Πρόεδρος αποκάλυψε ότι Άγκυρα και Κίεβο επιταχύνουν την αμυντική συνεργασία, με νέα κοινά προγράμματα στην αμυντική βιομηχανία, ενώ η διπλωματική διαδικασία «έχει πάρει ξανά μπροστά».

Συγκλονιστικός ήταν όταν αναφέρθηκε στους αιχμαλώτους, τους Κριμαίους Τατάρους και τα χιλιάδες απαχθέντα παιδιά:

«Μέχρι το τέλος της χρονιάς θέλουμε να φέρουμε πίσω όσο το δυνατόν περισσότερους. Η Τουρκία μάς στηρίζει αποφασιστικά και το εκτιμούμε».

Ο Ζελένσκι προειδοποίησε ότι «η Ρωσία πρέπει να καταλάβει πως η δολοφονία πολιτών δεν θα ανταμειφθεί», ενώ έστειλε μήνυμα ότι «κανένα νέο μέτωπο δεν πρέπει να ανοίξει στην περιοχή».

Η Άγκυρα, όπως διαφαίνεται, ετοιμάζεται να επιστρέψει στο επίκεντρο των διεθνών διαπραγματεύσεων. Και η «Διαδικασία της Κωνσταντινούπολης» γίνεται ξανά εργαλείο πίεσης — ίσως το πιο δυνατό.