Της Μαρίας Δήμου

Η ζωή τραβάει την ανηφόρα, λέει το γνωστό ποίημα του Ρίτσου κι η παραφθορά του στίχου που ταιριάζει στην Πόλη είναι: «Η ακρίβεια τραβά την ανηφόρα».
Αυτά που ξέραμε παλιά σαν τουρίστες, για φτηνή Πόλη, για φτηνά ξενοδοχεία και φαγητό, για φτηνά μεταφορικά μέσα, να τα ξεχάσουμε. Κι αν οι επισκέπτες μπορούν για λίγες μέρες να ανοίξουν λίγο παραπάνω το βαλάντιο τους για να χαρούν την ποθητή Πόλη, εμείς που ζούμε εδώ θα πρέπει να βάζουμε κάθε τόσο και πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη. 
Τελευταίο «χτύπημα» η αύξηση των εισιτηρίων στα ΜΜΜ   και του κόμιστρου των ταξί. Η αύξηση φτάνει το 35% κι από τις 20 TL για το ενιαίο εισιτήριο για λεωφορεία, τραμ, μετρό από σήμερα το κάθε κτύπημα της κάρτας Istanbul kartı θα αντιστοιχεί σε 27 TL. Η διαδρομή με το Marmaray, τη γραμμή του metro, που ενώνει τις δύο ακτές, με το υπόγειο τούνελ κάτω από το Βόσπορο στοιχίζει πια 59,76 TL. Η άνοδος αυτή συμπαρασείρει φυσικά και την ακτοπλοϊκή συγκοινωνία με τα βαπόρια για τις περιοχές στις ακτές του Βοσπόρου και του Κεράτιου και για τα νησιά. 
 Geçmiş olsun! Περαστικά μας λοιπόν κι ας κάνουμε λίγο παρά πάνω βόλτες με τα πόδια! 

Της Μαρίας Δήμου

Τις τελευταίες μέρες ο καιρός δεν βοηθάει και πολύ για βόλτες. Λίγο η βροχή, λίγο το κρύο και η καταχνιά, ίσως και οι υποχρεώσεις των γιορτών που αφήνουν πάντα μια κούραση, και οι μέρες πέρασαν με τις μετακινήσεις με το μετρό και το λεωφορείο. Όλα ιδωμένα μέσα από τα θολά μουσκεμένα τζάμια  ή αόρατα μέσα από τις υπόγειες στοές, αφήνουν μια ξινόπικρη επίγευση με την επιστροφή στο σπίτι.  Η Πόλη όμως είναι για να την βλέπεις και να τη σεργιανάς. Να χάνεσαι και να πλανάσαι στα σοκάκια και στις λεωφόρους της.
Έστω και μέσα από τα τζάμια του τραμ που ακολουθεί την ακτή του Κεράτιου πρόσεξα πριν από μέρες πως το πανό που κρεμόταν έξω από το Χαμάμ του Τζιμπαλιού, στην ομώνυμη γειτονιά, κι ανακοίνωνε με τεράστια κόκκινα γράμματα πως το κτίριο προσφερόταν για πώληση, είχε κατεβεί. Θυμήθηκα αμέσως την κίνηση διαμαρτυρίας που είχε δημιουργηθεί το καλοκαίρι για την πώληση του ιστορικού αυτού μνημείου. Πώς ήταν δυνατόν να βρίσκεται σε χέρια ιδιωτών ένα τόσο σημαντικό μνημείο, να έχει φτάσει σ’ αυτήν την κατάσταση και να πωλείται; Οι διαμαρτυρίες ήταν έντονες. Έφεραν άραγε αποτέλεσμα;
Έργο του μεγάλου Mimar Sinan, χτισμένο από τη Nurbânû Sultan, τη μητέρα  Μουράτ του Γ΄, ως προσοδοφόρο βακούφι στο συγκρότημα του τζαμιού Atik Vâlide Sultan στο Σκούταρι, το χαμάμ αυτό είναι πια ένα ερείπιο στη γωνία του δρόμου που οδηγεί από την ακτή του Κεράτιου στο τζαμί του Φατίχ, στην κορυφή του τέταρτου λόφου. Ποτέ έως τώρα δεν είχα δει την πόρτα του ανοιχτή. Ποτέ δεν είχα μπει μέσα.
Σήμερα την επιστροφή από το Μπαλίνο ήταν βάβαιο πως θα την έκανα με τα πόδια, τουλάχιστον μέχρι την αφετηρία των λεωφορείων, στο Eminönü. Η βροχή είχε σταματήσει, ο αέρας είχε πέσει κι η μέρα ήταν ιδανική για περπάτημα. Περπάτησα από τον Μπαλατά προς το Φανάρι κι ο νους μου ήταν στο χαμάμ του Τζιμαπλιού, στο Ayakapı, στην Αγία Πύλη των τειχών.

Εγκατάλειψη, καταστροφή…

Πέρασα τα φανάρια και στάθηκα και φωτογράφισα την παλιά είσοδο με την οθωμανική επιγραφή στο υπέρθυρο. Η πόρτα, μερικά σανίδια καρφωμένα, ήταν  λίγο πιο κάτω από το επίπεδο του δρόμου. Τα πέτρινα κτίρια βυθίζονται στο προσχωσιγενές έδαφος των ακτών, το οδόστρωμα ανεβαίνει με τις συνεχείς ασφαλτοστρώσεις. Προχώρησα προς την μεριά του παραλιακού δρόμου. Η πόρτα ήταν ανοιχτή. Μερικά αυτοσχέδια σκαλάκια οδηγούσαν στον ανοιχτό χώρο. Στάθηκα μετά από τα δύο πρώτα βήματα. Σκέφτηκα εγκατάλειψη αλλά αμέσως πρόσθεσα καταστροφή. Τίποτε δεν θύμιζε χαμάμ. Ούτε ίχνος μαρμάρου, ούτε ίχνος νερού. Ίσως οι τρούλοι με τα ανοίγματα να άφηναν μια υποψία στον ανίδεο επισκέπτη. Όμως η κατασκευή από μπετόν αρμέ στη μέση του ανοιχτού χώρου ήταν η χαριστική βολή στο οικοδόμημα. Στάθηκα και κοιτούσα. Ούτε να φωτογραφίσω δεν ήθελα. Πού είναι το χαμάμ της Βαλιντέ Σουλτάν, που λούζονταν οι ψαράδες και οι καϊκτσήδες κι οι εργάτες των ταρσανάδων! Πού είναι η μεγάλη πισίνα, η χαβούζα, που του έδινε και το δεύτερο όνομά του! Πού είναι το χαμάμ των Εβραίων, που μνημονεύει ο Τσελεμπής! Εδώ λούζονταν οι κόρες τους πριν από το γάμο, ήταν λέει παράδοση γι’ αυτούς που έμεναν λίγο πιο κάτω, στον Μπαλατά. 

«Χάθηκε αυτή η κουλτούρα»

-Τίποτε δεν έμεινε, μου λέει κι ο άνθρωπος που με πλησιάζει από το βάθος.
Μια άδεια αποθήκη που κάποτε ήταν μηχανουργείο, ένα κέλυφος αδειανό, κακοποιημένο, που ακόμα είναι σε πώληση αλλά μάλλον από ντροπή του αφαιρέθηκε το πανό. Ένα οικόπεδο που αξίζει πολλά κι ένα κτίσμα που είναι ανεκτίμητο, πώς μπορούν εύκολα να εξαγοραστούν! Ποιος έχει τη δύναμη και τη δυνατότητα να το αναγεννήσει!
-Ακόμα και να επισκευαστεί ποιοι θα έρθουν; Οι άνθρωποι πια δεν αγαπούν το χαμάμ. Χάθηκε αυτή η κουλτούρα. Μόνο οι τουρίστες πια πηγαίνουν αλλά αυτά δεν είναι για μας, δεν είναι τα χαμάμ που ξέραμε. Δεν έχουν καμιά σχέση με τα χαμάμ των δικών μας χρόνων, συνεχίζει να λέει ο άνθρωπος που εκτελεί μάλλον χρέη φύλακα. 
Φωτογραφίζω τον σκοτεινό θόλο, τον χαιρετώ και βγαίνω και πάλι στο δρόμο. Το θάμπος της συννεφιασμένης μέρας μάλλον ταιριάζει σ’ αυτήν την πόλη, γιατί κρύβει πίσω από το αχνό πέπλο της τις ασχήμιες της.  

Της Μαρίας Δήμου

Δύο πολύ ενδιαφέρουσες περιπτώσεις που αφορούν στα χαλιά στην Τουρκία.
Η πρώτη που έχει σχέση με την εποχή που διανύουμε, την καρδιά του χειμώνα, λάμβανε χώρα πριν από μερικές δεκαετίες στις ανατολικές και βόρειες επαρχίες. Όταν δεν υπήρχε ή δεν είχε φτάσει ακόμα η ηλεκτρική σκούπα στις περιοχές αυτές, οι άνθρωποι συνήθιζαν να καθαρίζουν τα χαλιά και τα κιλίμια τους με το χιόνι. Εδώ χειμώνας σήμαινε συνεχή χιονόπτωση, κρύο για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Έτσι ευκαιρίες για καλό καθαρισμός  δεν υπήρχαν. Οι άνθρωποι λοιπόν έβγαζαν τα στρωσίδια τους και τα άπλωναν πάνω στο καθαρό χιόνι. Έριχναν πάνω τους ξερό-παγωμένο χιόνι και το έτριβαν στη βρόμικη επιφάνεια. Μετά με ξύλινους λοστούς τα χτυπούσαν για να ξεκολλήσει το χιόνι, που καθώς ήταν παγωμένο δεν άφηνε υγρασία πάνω στο χαλί. Μαζί με το χιόνι έπεφτε η σκόνη και τα χνούδια, τα ακάρεα και τα βακτήρια κι όλη η βρομιά.  Επανατοποθετούνταν στο εσωτερικό του σπιτιού μεταφέροντας μια αίσθηση φρεσκάδας και καθαριότητας.
Η δεύτερη περίπτωση μας μεταφέρει στην άλλη άκρη της χώρας, στη νοτιοδυτική περιοχή της Antalya, και χρονικά στους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού. Εδώ αμέσως μετά το θερισμό των σιτοχωραφιών, πάνω στα ξερά απομεινάρια των σταχιών, που δημιουργούν μια απόσταση από το έδαφος, απλώνουν σήμερα   ακριβά χειροποίητα χαλιά για να τα «κάψει» ο ήλιος. Είναι συνήθως παραγγελίες από την Ευρώπη και την Αμερική. Καθώς οι τάσεις τις μόδας ζητούν παλ αποχρώσεις τα έντονα χρώματα των τουρκικών παραδοσιακών χαλιών έρχονται σε αντίθεση με την υπόλοιπη διακόσμηση. Έτσι το άπλωμα κάτω από τον καυτό ήλιο βοηθά σε ένα ομοιόμορφο ξεθώριασμα και τη δημιουργία παστέλ αποχρώσεων. Τα χαλιά συχνά πυκνά γυρίζουν κι από την άλλη μεριά, τινάζονται και ξαναστρώνονται. Βέβαια η φύλαξή τους μέρα νύχτα είναι μια ακόμα παράμετρος της υπόθεσης αυτής. Στο τέλος το έντονο κόκκινο γίνεται ροζ και το βαθύ μπλε γαλάζιο και σε λίγο καιρό το χαλί κοσμεί ένα ευρωπαϊκό σαλόνι. 

Της Μαρίας Δήμου

Έχετε δει πώς πάνε κι έρχονται τα βαπόρια στο Βόσπορο; Όχι, μόνο τα εμπορικά καράβια, τα τάνκερ, τα μικρά και τα μεγάλα, τα καΐκια, οι τράτες, τα μοτόρια, τα φέρυ-μπόουτ, οι βάρκες, τα γιοτ; Ακόμα και υποβρύχια μπορεί να δει κανείς, πλωτές πλατφόρμες εξόρυξης πετρελαίου κι ό,τι άλλο επιπλέει και πλέει στο νερό περνά από αυτά τα στενά. Κι είναι μερικές φορές να απορεί και να τρομάζει κανείς με την εφαρμογή των κανόνων ναυσιπλοΐας αλλά και τον συντονισμό τόσων σκαφών που κινούνται, άλλα αργά κι άλλα με μεγάλη ταχύτητα, στα νερά του Βοσπόρου. 
Κι αν όλα σχεδόν πάντα πάνε κατ’ ευχήν και by the book υπήρξαν φορές που τα πράγματα εξελίχθηκαν με τραγικό τρόπο. Κι αν αυτό που θυμάμαι από το πρώτο μου ταξίδι στην Πόλη, παιδί όντας, ήταν ένα προσαραγμένο καράβι κάπου στα μισά του Βοσπόρου με την πλώρη στραμμένη πάνω στα γυαλιά, προχθές ο Σιμεών μου διηγήθηκε, καθώς κατεβαίναμε από τα Καβάκια προς το Μπεσίκτας με το βαπόρι της γραμμής, τη δική του παιδική ανάμνηση από το πιο τραγικό ναυτικό δυστύχημα των Στενών. Η «Παγκόσμιος Αρμονία» είναι για όσους ζούσαν τότε στην Πόλη σύμβολο της ναυτικής τραγωδίας. 

Η νύχτα της 14ης Δεκεμβρίου

52 μέρες καίγονταν ο Βόσπορος, η θάλασσα, το νερό. 53 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους σε ένα από τα χειρότερα ναυτικά δυστυχήματα. Η Πόλη έζησε στιγμές τρόμου αλλά και φρίκης.
Ήταν τη νύχτα της 14ης Δεκεμβρίου του 1960, στις 2.30 μετά τα μεσάνυχτα, όταν το Γιουγκοσλαβικό δεξαμενόπλοιο Petar Zoranić ερχόμενο από το ρωσικό λιμάνι Tuapse φορτωμένο με υγρά καύσιμα συγκρούστηκε με το ελληνικής σημαίας και πλοιοκτησίας Νιάρχου, άδειο δεξαμενόπλοιο, World Harmony σε ένα από τα πιο στενά σημεία του Βοσπόρου κοντά στην Kanlıca. Η έκρηξη λέει που ακολούθησε και η φωτιά που εκδηλώθηκε έκανε τους κατοίκους ακόμα κι από τα γύρω υψώματα να πεταχτούν από τα κρεβάτια τους και να βγουν στους δρόμους. Όπως έγραψαν οι εφημερίδες τότε στους τίτλους τους "Denizde can pazarı" – η θάλασσα έγινε ένα παζάρι ψυχών. Οι ναυτικοί έπεφταν στο παγωμένο νερό αλλά είχαν να αντιμετωπίσουν κι εκεί τις φλόγες από το καύσιμο που χύνονταν στη θάλασσα αλλά και να παλέψουν με τα ισχυρά θαλάσσια ρεύματα. 

Η Πόλη έζησε ένα εφιάλτη

Γρήγορα τα δύο ακυβέρνητα σκάφη έγινα καρυδότσουφλα που οι άνεμοι και τα θαλάσσια ρεύματα τα πήγαιναν από τη μια ακτή στην άλλη. Όταν πλησίασαν στη Στένη, στην ευρωπαϊκή ακτή, πλεύρισαν στο αραγμένο Tarsus το οποίο πήρε φωτιά και τελικά καταστράφηκε. Κάποιοι είπαν πως λειτούργησε τελικά σαν ασπίδα για τα παρακείμενα γυαλιά και τα προστάτευσε καθώς δεν άφησε το Petar Zoranić να πέσει επάνω τους. Τα ρεύματα συνέχισαν να μεταφέρουν τα φλεγόμενα σκάφη βόρεια, προς το Beykoz και τότε ο τρόμος μεγάλωσε καθώς εκεί στις ακτές υπήρχαν δεξαμενές καυσίμων. 
Η Πόλη έζησε έναν εφιάλτη που τελείωσε με τον βομβαρδισμό των καραβιών για να κατορθώσουν να σβήσουν τη φωτιά. 
Οι ζωές των ναυτικών που χάθηκαν, ο τρόμος που έζησαν οι κάτοικοι, η οικολογική καταστροφή, με 12.000 τόνους βενζίνης και 10.000 τόνους πετρελαίου που χύθηκαν στη θάλασσα, χαράχθηκαν στη μνήμη και στην ιστορία της Πόλης. 
Η τελευταία σελίδα της τραγωδίας γράφτηκε στο λιμάνι του Πειραιά, όταν έφτασαν μόνο 6 ανώνυμοι σκελετοί καθώς οι υπόλοιποι 23 έγιναν στάχτη πάνω στο φλεγόμενο «Παγκόσμιος Αρμονία».

Της Μαρίας Δήμου

Η ιδέα της αξιοποίησης και της μετατροπής παλαιών εργοστασιακών χώρων σε χώρους πολιτιστικών εκδηλώσεων και βιβλιοθήκες βρήκε εφαρμογή και στα σιλό, στις παλαιές δεξαμενές καυσίμων, στην ασιατική ακτή της Πόλης. Μετά τον μετασχηματισμό του Hasanpaşa Gazhanesi, του Bakırköy Baruthanesi, του Feshane-i Âmire κι άλλων εργοστασιακών εγκαταστάσεων από τη διεύθυνση  Miras (κληρονομιάς) İBB (του Μητροπολιτικού Δήμου της Πόλης) ήρθε και η σειρά των Silolar.
Ανάμεσα στην Kanlıca και στο Beykoz, στο λιμάνι του  Çibuklu, από το 1930 δημιουργήθηκε ένας χώρος αποθήκευσης καυσίμων ως απάντηση στις όλο και μεγαλύτερες ανάγκες για ενέργεια στην Πόλη που αναπτυσσόταν ραγδαία. Ήταν μεταλλικές δεξαμενές που τις διαχειρίζονταν ιδιωτική εταιρεία καυσίμων. Λειτουργούσαν ως δεξαμενές μέχρι πριν από 10-15 χρόνια, οπότε και εγκαταλείφθηκαν. Σήμερα μένουν όρθιες 15 δεξαμενές αφού κάποιες με το πέρασμα του χρόνου έχουν καταρρεύσει.
Αυτό το χώρο των 20.000 τ.μ.  το 2021 ο Μητροπολιτικός Δήμος πήρε απόφαση να τον μετασχηματίσει σε κέντρο πολιτισμού. Έτσι πέρσι το Μάρτιο άνοιξαν τις πόρτες στο κοινό χώροι εικαστικών εγκαταστάσεων μέσα στα σιλό, εστιατόριο και καφέ καθώς και μία δημόσια δανειστική βιβλιοθήκη.
Οι μέχρι τώρα περιοδικές εκθέσεις αποτελούνται από έργα σύγχρονης τέχνης και διαρκούν μερικούς μήνες δίνοντας την ευκαιρία στο κοινό να τις επισκεφτεί.
Τα Silolar αποτελούν ένα πολλαπλό σημείο αναφοράς. Από τη μαγευτική τοποθεσία με θέα το Βόσπορο, την επίσκεψη στις εικαστικές εγκαταστάσεις, την ευκαιρία για βόλτα και καφέ ως τη δυνατότητα εργασίας στον ήσυχο και όμορφο χώρο της βιβλιοθήκης. Η πρόσβαση είναι πιο εύκολη από τη Στένη (İstinye) με το φέρυ-μπόουτ.  Κάθε εποχή δίνει μια διαφορετική μορφή και χρώμα στα στενά του Βοσπόρου, στα γιαλιά των ακτών και στις γειτονιές της ανατολικής πλευράς της Πόλης

Της Μαρίας Δήμου

Για άλλη μια χρονιά με πνεύμα συνεργασίας κι ενότητας έκοψαν την κοινή βασιλόπιτά τους οι Ρωμαίικοι Σύνδεσμοι της Πόλης και της Ίμβρου με τα ευλογίες του Οικουμενικού Πατριάρχη κκ. Βαρθολομαίου στην νεοανακαινισμένη αίθουσα της Μαρασλείου Σχολής.
Στην κατάμεστη αίθουσα  εκ μέρους των Συνδέσμων μίλησε ο κ. Αντώνης Φιλιππίδης Πρόεδρος του Συνδέσμου Παιδοπόλεως Νήσου Πρώτης ενώ τα μέλη ο κ. Δολτσινιάδης και η κ. Διακρούση απήγγειλαν ένα ποίημα αφιερωμένο στον Οικουμενικό Πατριάρχη που το έγραψε ο πρώτος. 
Τα μέλη της χορωδίας Μουσικοφίλων έψαλαν το τροπάριο του Αγίου Βασιλείου κι ο κ. Δεμιρτζόγλου με το ακορντεόν του μαζί με παιδιά και μεγάλους τραγούδησαν τα κάλαντα καθώς ο Πατριάρχης έκοβε την πίτα. 
Η εκδήλωση έκλεισε με την καθιερωμένη οικογενειακή φωτογραφία.

Της Μαρίας Δήμου
Η Απογευματινή, η μια από τις δύο εναπομείνασες ρωμαίικες εφημερίδες της Πόλης,  κλείνει φέτος τα 100 χρόνια κυκλοφορίας. Αποτελεί σήμερα το κοινό σημείο αναφοράς των πιστών του Οικουμενικού Θρόνου, της ρωμαίικης εκκλησιαστικής παράδοσης και της κοινοτικής οργάνωσης των Ρωμιών. Είναι μία καταγραφή της κοινοτικής και κοινωνικής ζωής στην Πόλη. Δίκαια οι εκδότες  αδελφοί Αδόσογλου υιοθέτησαν το μόττο «Ουδείς γεννάται, ουδείς αποθνήσκει άνευ της Απογευματινής».
Για να τιμηθεί η εκατονταετηρίδα της ο σημερινός εκδότης, Μηνάς Βασιλειάδης, αποφάσισε το πρώτο φύλλο του κάθε μήνα για το 2025 να είναι συλλεκτικό και να περιλαμβάνει κείμενα που θα αφορούν την ιστορική της πορεία αλλά τη σύγχρονη μορφή της από θεσμικά μέλη της Ομογένειας και της Ελληνικής Πολιτείας αλλά κι αναγνωστών της, που θέλουν να μοιραστούν τις σκέψεις τους για τα 100 χρόνια της ιστορικής εφημερίδας. 
Ο τύπος επιτελεί μια σημαντικότατη λειτουργία στις δημοκρατικές κοινωνίες, παρέχοντας βήμα για την ελεύθερη διατύπωση απόψεων πάνω στα θέματα της καθημερινότητας. Αποτελεί το μέσο, μέσα από το οποίο, πραγματοποιείται η ενημέρωση του κοινού, η άσκηση κριτικής στην εξουσία, η διακίνηση θέσεων και ιδεών, η δημιουργία κοινής γνώμης, πάντα στην υπηρέτηση του δημοσίου συμφέροντος με σεβασμό στα δικαιώματα των πολιτών. 
Ο τύπος ήταν από το 18ο αιώνα η τέταρτη εξουσία : του απέδιδαν τον έλεγχο των τριών άλλων όπως ορίστηκαν μετά τη Γαλλική Επανάσταση, τη νομοθετική, τη δικαστική, την εκτελεστική. Σήμερα, εξακολουθεί να θεωρείται βασικός παράγοντας για τη σύσταση του δημοκρατικού πολιτεύματος και την περιφρούρηση της κοινής βούλησης και έκφρασης.

Πρώτη ελληνική εφημερίδα ο Οθωμανικός Μηνύτωρ

Τα μέλη της Ρωμαίικης Κοινότητας από πολύ νωρίς δημιούργησαν τα δικά τους μέσα τυπώνοντας εφημερίδες και περιοδικά, δίνοντας φωνή στους Ρωμιούς της Πόλης. Η πρώτη εφημερίδα που εκδόθηκε στην ελληνική και οθωμανική γλώσσα ήταν ο Οθωμανικός Μηνύτωρ το 1835, με εκδότη τον Ιωάννη Μουσούρο. Η δεκαετία του 1860 έφερε τη μεγάλη  άνθηση του ελληνόφωνου Τύπου. Εφημερίδες όπως ο Ανατολικός Αστήρ, η Ομόνοια, η Αρμονία, ο Νεολόγος, αλλά και η εμφάνιση της καραμανλίδικης εφημερίδας Ανατολή σε ελληνόγλωσση έκδοση, άλλαξαν το τοπίο στο χώρο του ελληνόφωνου Τύπου. Δεν ήταν λίγες φορές που  μέσα από τα φύλλα τους άσκησαν σκληρή κριτική σε κληρικούς και επιτρόπους και διαμόρφωσε την κοινή γνώμη άλλοτε υπέρ κι άλλοτε εναντίων των πρωταγωνιστών των εξελίξεων. 
Όπως ήταν όμως φυσικό και οι εφημερίδες ακολούθησαν τη συρρίκνωση του ρωμαίικου πληθυσμού και η μείωση του αριθμού τους έφτασε μέχρι την εξαφάνιση των πρώτων αυτών εντύπων. Λίγα χρόνια μετά την ίδρυση του Τουρκικού κράτους μια νέα προσπάθεια έθεσε σε κυκλοφορία ένα καινούριο δημοσιογραφικό φύλλο. Η Απογευματινή ξεκινά την ιστορική της πορεία το 1925, έναν μόλις χρόνο μετά από την Cumhuriyet, την παλαιότερη εφημερίδα της Τουρκίας.

Πρώτο φύλλο της Απογευματινής το 1925
 
Η Απογευματινή αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της Ομογένειας από τη μέρα της ίδρυσής της μέχρι σήμερα. Από το πρώτο εκείνο φύλλο της 12ης Ιουλίου του 1925 μέχρι το τελευταίο, το αρχείο της είναι μια αδιάκοπη καταγραφή της ιστορίας των Ρωμιών. Ένας θησαυρός, που δε σταματά να εμπλουτίζεται κάθε μέρα και παραμένει ανοιχτός για τον κάθε ερευνητή, τον κάθε ιστορικό, τον κάθε επιστήμονα ή απλό πολίτη που θέλει να αφουγκραστεί τη φωνή της Ρωμιοσύνης.
Αν υπάρχει μια φράση που αποδίδει τη διαχρονική αυτή πορεία της ιστορικής εφημερίδας, είναι η φράση  του Βίκτωρα Ουγκώ «Αι νέαι εποχαί επιβάλλουσι και νέα καθήκοντα», που υιοθέτησε το 1927 ο Καβαλιέρος Μαρκουΐζος, αρχισυντάκτης της Απογευματινής, ένα σύνθημα, το οποίο χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα στην προμετωπίδα της εφημερίδας. Περνώντας από τις Συμπληγάδες τις ιστορίας, με όσα η Ομογένεια μας υπέστη όλα αυτά τα χρόνια, η Απογευματινή κατάφερε να επιβιώσει και να εκφράζει κάθε φορά το πνεύμα και την ψυχή της Ρωμιοσύνης.
Από τον Κωνσταντίνο Βασιλειάδη και τον Οδυσσέα Κρυσταλλίδη, που έβαλαν το θεμέλιο λίθο,  στον Γρηγόριο Γιαβερίδη, κι από αυτόν στ’ αδέρφια Γεώργιο και Βασίλειο Αδόσογλου μέχρι την 1η Ιανουαρίου του 2003, που ο Μιχαήλ Βασιλειάδης ανέλαβε τη θέση του εκδότη και διευθυντή της Απογευματινής και σήμερα το γιο του Μηνά, δεν ήταν λίγοι όσοι συνεργάστηκαν είτε ως κειμενογράφοι, δημοσιογράφοι και τεχνικοί στα γραφεία και στο τυπογραφείο της εφημερίδας. Έγραψαν ιστορία κι αποτέλεσαν οι ίδιοι την ζώσα ιστορία του Ρωμαίικου τύπου, που έμπαινε και μπαίνει σε κάθε σπίτι, σε κάθε σχολείο, σε κοινότητα σε έντυπη μορφή και στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα, σε κάθε γωνιά του πλανήτη, όπου υπάρχουν Ρωμιοί ή άνθρωποι που αγαπούν την Ρωμιοσύνη, σε ηλεκτρονική μορφή.  
Είναι λοιπόν ευκαιρία να εγγραφείτε συνδρομητές της και να λαμβάνετε κάθε μέρα στο ηλεκτρονικό σας ταχυδρομείο το ημερήσιο φύλλο της. Μια πράξη συμβολικής αλλά και ουσιαστικής στήριξης της υπεραιωνόβιας πια ρωμαίικης εφημερίδας.