Της Μαρίας Δήμου
Ήταν τέτοιες μέρες το 2023 όταν η πόρτα του Μπαλίνου άνοιξε και δέχτηκε πιστούς, φίλους, ταξιδιώτες, ακόμα και περαστικούς για τα θυρανοίξια μετά τα πρώτα έργα αποκατάστασης της εκκλησίας και των κτισμάτων του αυλόγυρου.
Από τότε κύλησε πολύ νερό στ’ αυλάκι, έγιναν πολλά, είπαμε πολλά, γράψαμε και δημοσιεύσαμε αρκετά, και σχεδιάσαμε ακόμα περισσότερα.
Στα δύο αυτά χρόνια βλάστησε και ο σπόρος που έπεσε με την ιδέα του κ. Βύρωνα Νικολαΐδη για ένα νέο project. Η αγάπη του για την Πόλη, την γενέθλιά του γη, και η έννοια του για τη Ρωμιοσύνη κι ό,τι αυτή αντιπροσωπεύει στο μυαλό και κυρίως στην καρδιά των απανταχού Ρωμιών της Πόλης, τον οδήγησαν να αναλάβει πολλές πρωτοβουλίες. Η διατήρηση της ταυτότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς όμως ήταν και είναι ένα από τα ζητήματα που μας προβληματίζουν όλους και απαιτούν άμεσα κινήσεις και δράσεις προς την κατεύθυνση της διατήρησης και της αναγέννησης της Ρωμαίικης Κοινότητας και την ανασύστασή της μέσα στην παγκόσμια κοινότητα.
Η δημιουργία του χορού και η ηχογράφηση
Με αυτό το σκεπτικό συστάθηκε αρχικά ο χορός, η dreamteam των ιεροψαλτών όπως συνηθίζει να λέει ο κ. Νικολαΐδης, που ακολουθούν και διατηρούν το ύφος του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Και μη νομίζεται πως αυτό ήταν μια εύκολη υπόθεση! Ο συντονισμός, η συνεργασία, οι κοινές πρόβες, οι ιδιαιτερότητες που θα έπρεπε να ξεπεραστούν για να στηθεί μια ομάδα που θα έδινε το καλύτερο δυνατόν εαυτό της χρειάστηκε κοινές υποχωρήσεις, πολλή δουλειά και μεγάλη προσπάθεια από όλους. Και ω! του θαύματος αυτό έγινε πραγματικότητα κάτω από την καθοδήγηση του χοράρχη κ. Νταραβάνογλου. Επιλέχθηκαν οι ψαλμοί, αποδόθηκαν με άψογο τρόπο, ηχογραφήθηκαν στο καλύτερο στούντιο της Αθήνας και παραδόθηκε ένα πλούσιο ηχητικό υλικό.
Η συνεργασία με το Stanford και η εφαρμογή στο Μπαλίνο
Κατόπιν ήρθε η ώρα της επεξεργασίας και της συνεργασίας με το Πανεπιστήμιο του Stanford και το Εργαστήριο Center for Computer Research in Music and Acoustics, που είχε μελετήσει και καταγράψει την ακουστική της Αγίας Σοφίας. Έτσι λοιπόν όλο αυτό το ηχητικό υλικό πέρασε από τα χέρια των επιστημόνων του Εργαστηρίου και το πρόγραμμα που είχαν εκπονήσει.
Κι εδώ έρχεται η σειρά του Μπαλίνου. Ο κ. Νικολαΐδης αποφάσισε όλο αυτό το εγχείρημα να βρει εφαρμογή στο υιοθετημένο παιδί του, στην Παναγία Μπαλίνου. Κι αφού αποκατέστησε την κτιριακή υποδομή αποφάσισε να αποκαταστήσει και τη φήμη της ιστορικής αυτής Κοινότητας. Έτσι εγκατέστησε ένα υπερσύγχρονο ηχητικό σύστημα, έφερε τους ανθρώπους του Stanford καμιά δεκαριά φορές στο Μπαλίνο, έστειλε και καμιά εκατοστή φορές τους ανθρώπους της εταιρείας του που ανέλαβαν το συντονισμό και φυσικά ήταν σε απόλυτη συνεννόηση και συνεχή συνεργασία με τον Πρόεδρο της Κοινότητας, τον Συμεών Σολταρίδη, για ό,τι χρειαστεί.
Δε είναι ανάγκη να σας πω πόσες ώρες περάσαμε όλοι εμείς αυτά τα δύο χρόνια στο Μπαλίνο. Πόσα πήγαιν’ έλα, πόσα τηλέφωνα, πόσες αλλαγές και διορθώσεις, πόσα γραφειοκρατικά και πόσα διαδικαστικά ζητήματα έπρεπε να λυθούν, πόσος κόπος, πόση κούραση, πόση αγωνία αλλά και πόση χαρά, ενθουσιασμός και ικανοποίηση νιώσαμε όλον αυτόν τον καιρό.
Η πρώτη παγκόσμια παρουσίαση και η μυσταγωγία της εμπειρίας
Και ήρθε επιτέλους η στιγμή της ολοκλήρωσης και της παρουσίασης του έργου αυτού, το Σάββατο 15 Νοεμβρίου 2025, στις 5 το απόγευμα, στην εκκλησία του Μπαλίνου. Θα άκουγαν για πρώτη φορά ολοκληρωμένα ο Οικουμενικού Πατριάρχη και μόνο μερικές δεκάδες καλεσμένων, κι αυτό λόγω στενότητας χώρου, βυζαντινούς ψαλμούς, όπως θα τους άκουγε ο Ιουστινιανός μέσα στην Αγία Σοφία. Το ηχητικό υλικό συνοδεύεται κι από την προβολή σχετικού βίντεο, με όλες τις πληροφορίες σχετικά με κάθε ηχητικό που θα ακουστεί.
Δεν μπορώ να σας περιγράψω τη συγκίνηση όλων είχαμε τη χαρά να παρακολουθήσουμε αυτήν την πρώτη παρουσίαση! Η καταγραφή και η αποτύπωση της υλικής και της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς μας είναι καθήκον της κάθε γενιάς. Όταν ο κόσμος γύρω μας αλλάζει με αυτούς τους φρενήρεις ρυθμούς είναι φυσικό μεγάλα κομμάτια της κουλτούρας και της παράδοσης να χάνονται ή και να αλλοιώνονται. Όταν όμως μιλάμε για παράδοση αιώνων θα πρέπει η καταγραφή να είναι συνεχής. Και σ’ αυτό πια ένας μεγάλο σύμμαχός μας είναι η τεχνολογία.
Και οι δυνατότητες του project δεν σταματούν εδώ. Η τεχνολογία που έχει χρησιμοποιηθεί επιτρέπει να αποδίδεται και η κάθε λειτουργία που θα τελείται στον ναό με την ακουστική της Αγίας Σοφίας ακόμα και χωρίς μικρόφωνα.
Η Παναγία Μπαλίνου είναι έτοιμη πια να δεχτεί όποιον επιθυμεί να γίνει μέτοχος αυτής της μυσταγωγίας. Να συμμετέχει με όλες του τις αισθήσεις σ’ αυτή τη μοναδική εμπειρία. Μπορεί η ακοή να είναι η πρώτη αίσθηση αναφοράς, όμως και η όραση, και η αφή και όσφρηση θα ικανοποιηθούν. Ακόμα και για τη γεύση θα φροντίσουμε να μη μείνει παραπονεμένη!
Το Μπαλίνο και η εκκλησία της Παναγίας σας περιμένουν όλους για μια μοναδική εμπειρία ζωής μέσα από το πρόγραμμα «Αναγέννηση της Ακουστικής της Αγίας Σοφίας»!
