Ομογένεια

Ήχησαν και πάλι οι καμπάνες της εκκλησίας της Αγίας Ευφημίας στη Χαλκηδόνα της Κωνσταντινούπολη με τους λίγους αλλά αμέτρητους Ρωμιούς κατοίκους της. Στο τέλος της λειτουργίας ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνος Εμμανουήλ ανέφερε στο κήρυγμά του ότι θα ζητήσει μάλιστα από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να παραχωρήσει στην εκκλησία Αγίας Ευφημίας Χαλκηδόνος τμήμα από το λείψανο της Αγίας που φυλάσσεται στο Φανάρι.

Ο ναός της Αγίας Ευφημίας της Χαλκηδόνας, στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης βρίσκεται στο κέντρο του παραδοσιακού παζαριού της συνοικίας την οποία σήμερα οι κάτοικοί της την αποκαλούν Καντίκιοϊ.

 

Έμειναν 100-200 Ρωμιοί στη Χαλκηδόνα

Οι λιγοστοί ωστόσο Ρωμιοί που εξακολουθούν να μένουν στην συνοικία τους – υπολογίζονται περί τα 100 - 200 άτομα – ανήμερα της εορτής της συρρέουν στον ναό για να τιμήσουν την Αγία τους και στην συνέχεια μαζί με τον Μητροπολίτη τους να απολαύσουν τα κεράσματα όπως είθισται σε κάθε εκκλησία της Πόλης έπειτα από τη θεία λειτουργία: λικέρ μέντας και βύσσινου, σοκολατάκια, τυροπιτάκια, πάστες και γλυκά. Γιατί οι ‘λίγοι αλλά αμέτρητοι’ Ρωμιοί κοινωνικοποιούνται πλέον γύρω από τις εκκλησίες τους μετατρέποντας τις εκκλησίες σε χώρο πολιτιστικής σύναξης. «Αυτό το έθιμο ξεκίνησε τη δεκαετία του 90, ήμουν ο πρώτος που το έφερε στη Χαλκηδόνα και γρήγορα επεκτάθηκε σε όλες μας τις εκκλησίες στην Κωνσταντινούπολη», μου εξήγησε ο Άρχοντας Γιώργος Στεφανόπουλος, ο οποίος αγαπά και φροντίζει την κοινότητά του. Η Αλεξάνδρα Ουζούνογλου η οποία μιλάει για τη Χαλκηδόνα και το Μόδι ατέλειωτες ώρες αναπολώντας τις ημέρες που οι Ρωμιοί ήταν ‘αμέτρητοι και όχι λίγοι’ με μύησε στις ομορφιές της Χαλκηδόνας. «Ζούμε αιώνες σε αυτό τον τόπο», μου λέει και μου ξαναλέει η Αλεξάνδρα.

 

Η Αγία Ευφημία γνώρισε στην οικουμένη την Χαλκηδόνα

Αυτή όμως τη φορά έμαθα για την Αγία Ευφημία η οποία γεννήθηκε στη Χαλκηδόνα και έγινε αιτία για να γνωρίσει όλη η χριστιανική οικουμένη τη Χαλκηδόνα.

Καταγόταν από οικογένεια θεοσεβή και ευγενική. Έζησε και μαρτύρησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Διοκλητιανού.

Κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας της οι εχθροί του Χριστού προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να πείσουν την Αγία να αρνηθεί την πίστη της και να ασπασθεί τα είδωλα. Όταν συνειδητοποίησαν πως η Ευφημία δεν επρόκειτο να αλλάξει την πίστη της με τους λόγους, τη βασάνισαν φριχτά. Όμως η Αγία δεν έπαθε τίποτα από τα βασανιστήρια. Τελικά οι δήμιοι, την έριξαν σε άγρια θηρία και η Ευφημία βρήκε το θάνατο από μία αρκούδα.

 

Πως βρέθηκε το σκήνωμά της στο Φανάρι;

Κατά την εικονομαχία ρίφθηκε στην θάλασσα το σκήνωμά της και το βρήκαν ναυτικοί κοντά στην Λήμνο. Κατά την άλωση της Πόλης ήταν στην Σηλυβρία και ο πρώτος μετά την άλωση Πατριάρχης Γεννάδιος το έφερε πίσω στην Πόλη.

Στις 11 Ιουλίου κάθε έτος γίνεται ανάμνηση του θαύματος που έγινε από την αγία Ευφημία, όταν, κατά την εποχή του Μαρκιανού και της Πουλχερίας, συντάχθηκαν δύο τόμοι που περιείχαν τον όρο της Συνόδου, που έγινε στη Χαλκηδόνα το 451 μ.Χ. και ήταν ένας των ορθοδόξων και ένας των Μονοφυσιτών.

Για να πάψει λοιπόν η έριδα μεταξύ των δύο πλευρών, αποφασίστηκε να τεθούν και οι δύο τόμοι μέσα στη λάρνακα της αγίας Ευφημίας, για να φανεί ποιόν από τους δύο θα δεχτεί η Αγία. Μετά την αποσφράγιση της λάρνακας, βρέθηκε ο μεν των αιρετικών τόμος στα πόδια της Αγίας πεταμένος, ο δε των ορθοδόξων στο στήθος της.

Παρατηρώντας την εικόνα της Αγίας στο σημερινό τέμπλο του ναού της, όπως και την αντίστοιχη εικόνα της στο προσκηνυτάρι του έξω νάρθηκα, βλέπουμε ότι η Αγία κρατά στο μεν αριστερό της χέρι έναν Τόμο, στο δε δεξιό της χέρι κλαδιά ελιάς ή βάγια, ενώ στις εικόνες της Αγίας σε άλλους ναούς παρατηρούμε ότι κρατά στο αριστερό της χέρι ένα Σταυρό και όχι τον Τόμο.

 

Εορτάζει δύο φορές η Αγία Ευφημία

Γι αυτό και  στις 11 Ιουλίου στην Χαλκηδόνα εορτάζεται ηανάμνηση του θαύματός της με τον Όρο ή Τόμο της Συνόδου και αυτός είναι ο λόγος που όλο τον χρόνο στην Χαλκηδόνα ψέλνεται το απολυτίκιό της «Λίαν εύφρανας τους Ορθοδόξους και κατήσχυνας τους κακοδόξους ……». Στις 16 Σεπτεμβρίου εορτάζεται η μνήμη του μαρτυρίου της και ψέλνεται μόνον εκείνη την ημέρα το απολυτίκιό της «Τω θείω έρωτι, λαμπρώς αθλήσασα ..…». Αυτός είναι και ο λόγος που η Αγία Ευφημία εορτάζεται δύο φορές το χρόνο.

Πρόγραμμα κατεδαφίσεων πριν… τον σεισμό – Αγωνία για ιστορικό κέντρο εντός βυζαντινών τειχών

Γράφει η εκπαιδευτικός Μαρία Δήμου

Αυτό που συμβαίνει τους τελευταίους μήνες στην Πόλη είναι εντυπωσιακό. Σε κάθε γειτονιά, σχεδόν σε κάθε τετράγωνο υπάρχει και μία πολυκατοικία που γκρεμίζεται ή πιο σωστά κατεδαφίζεται. Στη γειτονιά μας, στα δυο τρία γειτονικά τετράγωνα, έχουν ήδη κατεδαφιστεί τουλάχιστον τρεις οικοδομές. Όμως αυτό που αντίκρισα στην περιοχή του Βεφά, απέναντι από τη Μονή του Παντοκράτορά, το γνωστό Zeyrek, ήταν τρομακτικό. Ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα είχαν ισοπεδωθεί και το αστικό τοπίο είχε μεταμορφωθεί. Καθώς ανέβαινα τον τρίτο λόφο προς το μεγάλο τζαμί του Süleymaniye τα ανοίγματα που είχαν διαμορφωθεί όλο και πλήθαιναν. Αλάνες που περιβάλλονταν από προστατευτικές λαμαρίνες άφηναν ανοιχτό το οπτικό πεδίο προς την πλαγιά του τέταρτου λόφου. Η μονή του Παντοκράτορα τώρα στεκόταν ολοκάθαρα μπροστά μου χωρίς να την καλύπτει τίποτε. Επιβλητική, με τους τρούλους των τριών ναών που σχηματίζουν αυτό το σύμπλεγμα, παραμένει δείγμα της δόξας των βυζαντινών αυτοκρατορικών οικογενειών.

Συνέχισα να ανεβαίνω την απότομη πλαγιά  περπατώντας ανάμεσα από τις λαμαρίνες που γυάλιζαν παράταιρα με το περιβάλλον κάτω από τον καυτό ήλιο της Πόλης. Τα ερωτήματα που γεννά μια τέτοια εικόνα είναι εύλογα. Το τι συμβαίνει το ξέρουν οι περισσότεροι. Το τι θα συμβεί είναι η αγωνία όλων.

 

Κατεδαφίσεις κτιρίων…πριν τον σεισμό

Ο φονικός σεισμός που έπληξε πριν από ενάμιση περίπου χρόνο τη νοτιοανατολική Τουρκία μάλλον θορύβησε πολιτικούς και πολίτες. Όπως είναι γνωστό η Πόλη βρίσκεται σε μια σεισμογενή περιοχή, που έχει δώσει στο παρελθόν πολύ ισχυρούς σεισμούς και φυσικά είναι πολύ πιθανό, σχεδόν βέβαιο, ότι θα δώσει και στο μέλλον. Έτσι τα μέτρα που αποφάσισε να λάβει το κράτος ήταν άμεσα.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα στο τουρκικό τύπο και τις ανακοινώσεις των αρμόδιων φορέων, αρχικά πραγματοποιούνται έλεγχοι όλων των οικοδομών, κυρίως όσων χτίστηκαν πριν από το 1990. Είτε με αίτηση σε οργανισμούς που έχουν άδεια από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Αστικοποίησης και Κλιματικής Αλλαγής. Σε αυτή την περίπτωση, εάν το κτίριο κριθεί επικίνδυνο, η κατεδάφιση είναι αναπόφευκτη. Είτε με αίτηση για έκθεση αντισεισμικής αντίστασης. Πανεπιστήμια, δήμοι και ιδιωτικές εταιρείες μηχανικών παρέχουν αυτήν την υπηρεσία.

Εάν το κτίριο διαπιστωθεί ότι είναι επικίνδυνο μετά τον έλεγχο, το αποτέλεσμα αναφέρεται πρώτα στην Προεδρία και στο κτηματολόγιο το αργότερο εντός 10 εργάσιμων ημερών και καταγράφεται. Οι αποφάσεις για ριψοκίνδυνες οικοδομές αναρτώνται στην είσοδο της πολυκατοικίας. Οι ιδιοκτήτες ειδοποιούνται μέσω Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Ανακοινώνονται επίσης στο Γραφείο του Μουχτάρη (Κοινοτάρχη) και στον ιστότοπο της Προεδρίας για 15 ημέρες, μέσα στις οποίες μπορούν να γίνουν ενστάσεις.

Με το πέρας της διορίας των ενστάσεων δίνεται στους ιδιοκτήτες προθεσμία 90 ημερών. Αναφέρεται ότι εάν το κτίριο δεν εκκενωθεί και κατεδαφιστεί εντός της προθεσμίας αυτής, θα εκκενωθεί και θα κατεδαφιστεί από τις διοικητικές αρχές. Σύμφωνα με την τελευταία ρύθμιση, ακόμα κι αν υπάρχει άρνηση, η διαδικασία ολοκληρώνεται με την υποστήριξη της αστυνομίας, αν χρειαστεί.

Η χρηματοδότηση το μεγαλύτερο πρόβλημα

Το μεγαλύτερο πρόβλημα σε όλη αυτή τη διαδικασία  είναι φυσικά η χρηματοδότηση, όταν οι πολίτες δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος.

Το πρόγραμμα ‘Yarısı Bizden’ (Τα μισά από εμάς) υλοποιείται στην Κωνσταντινούπολη από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Αστικοποίησης και Κλιματικής Αλλαγής. Για κάθε σπίτι, παρέχεται στήριξη 1,5 εκατομμυρίων λιρών, συμπεριλαμβανομένης της επιχορήγησης 700.000 λιρών, δανείου 700.000 λιρών και βοήθειας μετεγκατάστασης 100.000 λιρών.

 Ωστόσο, τα υψηλά επιτόκια και η απροθυμία των τραπεζών να αποδεχτούν αιτήματα δανείων καθιστούν αυτήν την επιλογή άχρηστη.

Ακόμα κι ο Μητροπολιτικός Δήμος Κωνσταντινούπολης, μέσω της θυγατρικής του Kiptaş, ενισχύει και ανακαινίζει επικίνδυνα κτίρια με το πρόγραμμα «στο κόστος».

Το αρμόδιο Υπουργείο καταβάλλει επίσης έως και δύο επιδοτήσεις ενοικίου σε όσους νοικιάζουν σε επικίνδυνα σπίτια κι αναγκάζονται να τα εκκενώσουν.

Παρόλο που υπάρχουν αυτές οι επιχορηγήσεις και δάνεια με ευνοϊκούς όρους, υπάρχουν κάποιοι που δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά. Έτσι ένα νέο μοντέλο αναπτύχθηκε από τη Διεύθυνση Αστικού Μετασχηματισμού για τους πολίτες χαμηλού εισοδήματος. Στα έργα που εκτελεί η Διεύθυνση Μετασχηματισμού, το κράτος γίνεται εταίρος του σπιτιού για το οποίο παρέχει τη δημόσια χρηματοδότηση δίνοντας στους πολίτες το δικαίωμα να ζουν στο ανανεωμένο σπίτι για μια ζωή. Μετά τον θάνατό τους, το δικαίωμα αγοράς του σπιτιού περνά στους κληρονόμους.

Από τη  μια μεριά ο τρόμος που προκάλεσαν τα εκατοντάδες θύματα του σεισμού τον Φεβρουάριο του ’23 κι από την άλλη η πληθώρα γηρασμένων ή προβληματικών οικοδομών που υπάρχουν στην Τουρκία και κυρίως στην Πόλη, έκαναν επιτακτική την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων κι αυτό γίνεται πλέον φανερό παντού. Τώρα τι θα ανοικοδομηθεί ειδικά σε ιστορικές περιοχές, όπως είναι αυτές που περικλείονται από τα βυζαντινά τείχη και αποτελούν την ιστορική χερσόνησο, είναι ένα άλλο μεγάλο ζήτημα. Ας ελπίσουμε ότι θα επικρατήσει ο σεβασμός στο ιστορικό υπόβαθρο και  δε θα δούμε αρχιτεκτονικά εκτρώματα να ξεφυτρώνουν στο όνομα τις εκμετάλλευσης της πολύτιμης γης.

Και με μαντίλα για το Αγίασμα Βεφά – Ουρά στην είσοδο του ναού

Γράφει η εκπαιδευτικός Μαρία Δήμου

Πρώτη του μήνα σήμερα και το Αγίασμα του Βεφά γέμισε και πάλι με κόσμο. Κυρίως γυναίκες κάθε ηλικίας, αλλά με εντυπωσιακή αναλογία νέων κοριτσιών, πολλές φορώντας μαντίλα που κάλυπτε χαλαρά τα μαλλιά τους, όπως οι γυναίκες των σλαβικών εκκλησιών, περίμεναν υπομονετικά στη σειρά για να μπουν στο μικρό ναό που φιλοξενεί την πηγή. Μοντέρνες, καλοντυμένες,  όμορφες κρατούσαν όλες στο χέρι ένα μικρό τάμα που είχαν προμηθευτεί από τους πάγκους που στήνουν οι μικροπωλητές στο πεζοδρόμιο έξω από την αυλόπορτα του αγιάσματος.

Τάματα για κάθε περίσταση…

Τάματα για κάθε περίσταση, κάθε ανάγκη και κάθε πόθο. Άλλο για υγεία, άλλο για αγάπη κι έρωτα, άλλο για επαγγελματική επιτυχία, άλλο για απόκτηση σπιτιού ή καλοτυχία αυτοκινήτου, άλλο για σχολική πρόοδο. Όλα μικρά, στο χρώμα του χρυσού με ένα κόκκινο φιογκάκι για στόλισμα.

Με το μικρό αυτό τάμα και την ελπίδα χαραγμένη στο πρόσωπό τους έμπαιναν στον κήπο και με υπομονή στέκονταν στη σειρά που σχηματίζονταν για την είσοδο στο ναό. Καμιά δεν σκουντούσε, καμιά δεν διαμαρτύρονταν. Κι αφού περνούσαν το κατώφλι όδευαν άλλες για τις εικόνες που βρίσκονταν στους τοίχους, άλλες για το υπόγειο όπου είναι η πηγή κι άλλες προς τον ιερέα που τις ευλογούσε μία μία και πάλι στη σειρά.

Ελληνικά δεν άκουσα..

Ελληνικά δεν άκουσα να μιλά καμιά τους. Μόνο ένα συνεχές «τικ τικ τικ» ακουγόταν μέσα στο ναό. Κάθε μία τους, με το που έφτανε μπροστά στην εικόνα, χτυπούσε με το τάμα της το προστατευτικό τζάμι άλλοτε κάνοντας το σχήμα του σταυρού κι άλλοτε στοχεύοντας στα χέρια, τα πόδια, τα μάτια, το κεφάλι του αγίου. Η διαδικασία μπορούσε να κρατήσει ακόμα και κάποια λεπτά καθώς η κυκλική κίνηση των χτυπημάτων επαναλαμβανόταν πολλές φορές κι έκλεινε με μια εικονική προσπάθεια ξεκλειδώματος του λουκέτου βρισκόταν κάθε φορά μπροστά στην εικόνα. Οι υπόλοιπες περίμεναν υπομονετικά τη σειρά τους. Αυτό μπορούσε να γίνει ξανά και ξανά σε πολλές εικόνες. Ακόμα και στο κουβούκλιο με τους σχεδιασμένους σταυρούς που καλύπτει το άνοιγμα πάνω από την πηγή χτυπούσαν με το μικρό κλειδάκι ή όποιο άλλο τάμα κρατούσαν.

Ο παράξενος αυτός συνδυασμός ανθρώπων έμοιαζε τις στιγμές εκείνες να βρίσκεται σε διαδικασία μέθεξης. Έμοιαζε να καταβάλει προσπάθεια να επικοινωνήσει την επιθυμία του, την λαχτάρα ή τον πόνο του με το υπέρτατο ον. Για τον καθένα μπορεί να έχει άλλο όνομα, μπορεί να έχει κι άλλη μορφή. Οι υπερδυνάμεις όμως που του αποδίδουν είναι ίδιες και στην περίπτωση του Βεφά είναι η ικανοποίηση των επιθυμιών του καθενός.

 

Εκκλησία της Πρωτομηνιάς

Το νερό της Παναγίας του Βεφά μπορεί να έχει χάσει την καθαρότητά του και να είναι απαγορευτική η πόση του, οι πιστοί όμως δεν χάνουν την ελπίδα τους κι επιστρέφουν ξανά και ξανά στην εκκλησία που ονομάζουν Ayın Birinci Kilisesi (εκκλησία της Πρωτομηνιάς). Μπορεί το βυζαντινό όνομα της περιοχής να ξεχάστηκε εδώ και αιώνες, μπορεί ο αρχικός ναός να καταστράφηκε με την άφιξη των Οθωμανών, μπορεί 29 μέρες το μήνα να μένει σιωπηλό το Αγίασμα της Κοίμησης της Θεοτόκου στη γειτονιά του Βεφά, κάθε πρώτη όμως του μήνα αποκτά και πάλι ζωή και χαρίζει έστω και ψήγματα αισιοδοξίας σε όσους διαβούν την πόρτα του.

Στην όμορφη αυλή της Παναγίας με τον καταπράσινο κήπο αυτό το ζεστό πρωινό του καλοκαιριού ήταν σαν έβρισκαν καταφύγιο  στις σκιές του όλοι αυτοί που αναζητούσαν μια παρηγοριά στην ψυχή τους. Εξάλλου ο πόνος της ψυχής δεν γνωρίζει όρια και ταυτότητες. Απλά ζητά παρηγοριά κι ελπίδα.

 Τρώγεται η Αντισαμπέμπα; Γράφει η εκπαιδευτικός Μαρία Δήμου

Αν μου αρέσει κάτι όταν βρίσκομαι ανάμεσα σε Ρωμιούς, είναι οι συζητήσεις που ξεκινούν από μία απλή αναφορά και καταλήγουν σε ιστορικές αναδρομές. Και φυσικά πάντα, μα πάντα, θα έρθει η κουβέντα και στο φαγητό.

Έτσι τις προάλλες που ο λόγος γινόταν για τη γειτονιά μας και για το πού μένει ο καθένας της παρέας, να σου και κάποιος θυμήθηκε ένα ζαχαροπλαστείο που υπήρχε λίγο πιο κάτω κι ο επόμενος έκανε λόγο για την αντισαμπάμπα που έτρωγαν τέτοια εποχή κι ο τρίτος αναρωτήθηκε αν το φτιάχνουν ακόμα!

-Τρώγατε αντισαμπέμπα; Αναφωνήσαμε οι ανίδεοι!

-Και τρώγαμε αλλά και τρώμε, ήταν η απάντηση και φυσικά μας άνοιξε η περιέργεια αλλά κι η  όρεξη!

Κι όπως είναι γνωστό, ρωτώντας όχι μόνο πας στην Πόλη αλλά και βρίσκεις πού πουλάνε την περίφημη αντισαμπέμπα, που είναι παγωμένο γλυκάκι, από παγωτάκι σε τρία χρώματα και γεύσεις, με κομμάτια φρούτων, πάνω σε βάση από σοκολατένιο παντεσπάνι. Προσφέρεται κομμένο σε φέτες και τυλιγμένο σε αλουμινόχαρτο!

Στη γειτονιά του Feriköy στην οδό Baruthane το φημισμένο ζαχαροπλαστείο Üstü Palmiye συνεχίζει την παράδοση και παρασκευάζει αυτό το αγαπημένο γλυκό των Ρωμιών.

 Κι επειδή το ένα φέρνει το άλλο, δίπλα στην αντισαμπέμπα υπήρχε και το φριγκό! Άλλο ένα παραδοσιακό γλυκό, παγωτάκι και αυτό, με γεύση κακάο με φιστίκι Άντεπ και κομμάτια σοκολάτας. Αυτό πωλούνταν στους θερινούς κινηματογράφους της Πόλης από τον άνθρωπο που είχε την γκαντίνα του σινεμά κι έβγαινε με τον ταβλά του στο διάλειμμα και φώναζε: «Κοκ, φριγκό» «Κοκ, φριγκό» ! Δρόσιζε τους θεατές των ταινιών των Fatma Girik, Öztürk Serengil, Türkan Şoray, Ediz Hun, Ayhan Işık κάτω από τον έναστρο ουρανό της Πόλης!

Τα θερινά σινεμά βέβαια πια έκλεισαν, μπορεί όμως κανείς να απολαύσει τις ταινίες που θέλει στην τηλεόραση παρέα με ένα φριγκό ή μια αντισαμπέμπα στον καναπέ του σπιτιού του κλέβοντας λίγη από τη γοητεία μιας εποχής που χάθηκε!

 

 

 Αποκλειστικό: Μετά από 500 χρόνια ήρθαν στο φως τοιχογραφίες ενός άγνωστου βυζαντινού ναού

Γράφει η εκπαιδευτικός Μαρία Δήμου

 

Είχα φτάσει πολλές φορές μέχρι την πόρτα αλλά πάντα την έβρισκα ερμητικά κλειστή με τις σκαλωσιές να περιτριγυρίζουν το αντικείμενο του ενδιαφέροντός μου. Η γειτονιά του Ayvansaray είναι τόσο πυκνή σε ιστορία, που κάθε βήμα είναι σαν να γυρίζει και μια σελίδα στο βιβλίο της ιστορίας και να διηγείται πότε τα κατορθώματα κάποιου αυτοκράτορα ή τα παθήματα κάποιων πριγκήπων, πότε τους θρήνους  και τις παρακλήσεις μέσα σε κάποιο ναό και πότε ιστορίες απλών ανθρώπων που έζησαν στα σοκάκια αυτά. Όλα αυτά στο Ayvansaray, που το όνομά του φέρνει στο μυαλό την έκπτωση ενός ανακτόρου, του Παλατιού του Πορφυρογέννητου, σε ζωολογικό κήπο άγριων ζώων. Γιατί το Ayvansaray δεν είναι παρά η παραφθορά του Hayvan Saray, του Παλατιού των ζώων. Πόσες ιστορίες, πόσοι μύθοι, πόσοι καημοί κρυμμένοι εδώ!

Πριν λίγες μέρες τα βήματά μου με ξαναέφεραν στη γειτονιά της Βλαχέρνας, στο Atik Mustafa Paşa Camii. Αυτή τη φορά η αυλόπορτα ήταν ανοιχτή και μια φωτεινή επιγραφή στο εσωτερικό του τζαμιού ενημέρωνε για τις ώρες της προσευχής. Έκανα μια βόλτα στην αυλή, θαύμασα γύρω γύρω το οικοδόμημα. Η πόρτα για το εσωτερικό ήταν κλειστή κι ο γείτονας με ενημέρωσε πως ανοίγει μόνο την ώρα της προσευχής ή αν ήμουν τυχερή και πετύχαινα κάποιο συνεργείο να δουλεύει, θα μπορούσα να μπω και στο εσωτερικό.

Εξωτερική όψη του μνημείου από τη μεριά του δρόμου

 

Φάνηκε η βυζαντινή τυχοποιία

Οι εργασίες που ξεκίνησαν πριν από 3 χρόνια είχαν αλλάξει τη φυσιογνωμία του μνημείου. Γιατί το τζαμί του Atik Mustafa Paşa είναι μια βυζαντινή εκκλησία που μετά την άλωση, όπως κάθε εκκλησία με τρούλο, μετατράπηκε σε τέμενος. Τώρα με τα έργα συντήρησης και αποκατάστασης φάνηκε καθαρά η βυζαντινή τοιχοποιία, καθαρίστηκε ο περίβολος και το μνημείο, που δύσκολα ταυτοποιείται, φάνηκε και πάλι. Ποιος ναός ήταν όμως; Άλλοι κάνουν λόγο για της Αγία Θέκλα,  του παλατίου των Βλαχερνών, ναό του 9ου αιώνα, που χτίστηκε από την κόρη του αυτοκράτορα Θεοφίλου, Θέκλα. Άλλοι μιλούν για την εκκλησία των Αγίων Πέτρου και Μάρκου των Βλαχερνών. Ενώ η τουρκική αρχαιολογική υπηρεσία λέει πως είναι ο ναός του Χριστού Παντεπόπτη. Η τοιχοποιία του χρονολογείται στο β’ μισό του 9ου αιώνα και εντάσσεται στην εκτεταμένη οικοδομική δραστηριότητα που ανέπτυξε ο Βασίλειος Α΄.  Η σημασία του μνημείου έγκειται στο ότι φαίνεται πως είναι ο αρχαιότερος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός στην πρωτεύουσα και με πολλά αρχαϊκά στοιχεία. Παρ’ όλ’ αυτά, τα προβλήματα χρονολόγησης δεν έχουν λυθεί ούτε αυτό της ταύτισης του μνημείου.

Η επόμενη βόλτα στην περιοχή του Ayvansaray με έφερε και πάλι στο τζαμί του Atik Mustafa Paşa. Κι αυτή τη φορά η πόρτα ήταν ανοιχτή. Λίγο πριν από τη μεσημεριανή προσευχή τα συνεργεία δούλευαν κι εγώ βρήκα την ευκαιρία να μπω στο εσωτερικό. Τυπικό σκηνικό τεμένους με το μιχράπ και μινμπάρ άνευ ιδιαίτερης σημασίας. Τα σημάδια όμως του βυζαντινού ναού φανερά. Μαρμάρινοι κίονες, σκαλιστά κιονόκρανα, ανάγλυφοι σταυροί κρυμμένοι πίσω από κομμάτια πλεξιγκλάς, περίτεχνες διακοσμήσεις στο εσωτερικό των παραθύρων.

Βυζαντινός διάκοσμος στα παράθυρα

 

Επιτοίχιο οθωμανικό ηλιακό ρολόι

 

Το θαύμα φάνηκε από κάτω

Η καινούρια μαλακιά μοκέτα υποχωρούσε σε κάθε βήμα. Εκεί στην άκρη της όμως κοντά στον τοίχο η γωνία που ελαφρώς ανασηκωνόταν έκανε φανερό πως κάτι κρυβόταν από κάτω της. Κοίταξα τριγύρω, ήμουν μόνη. Τράβηξα την άκρη και το θαύμα φάνηκε από κάτω. Το πάτωμα καλυπτόταν από γυαλί και κάτω από τη διάφανη επιφάνειά του υπήρχε ένας θησαυρός. Με το κινητό στο χέρι ετοιμάστηκα να φωτογραφίσω. Η άκρη του ματιού μου έπιασε κάποιον να με κοιτά. Τον κοίταξα και μου γύρισε την πλάτη. Κατάλαβα πως για λίγα δευτερόλεπτα μπορούσα να κάνω αυτό που ήθελα. Μερικά κλικ ήταν αρκετά. Επανέλαβα το ίδιο και σε άλλες γωνιές. Σπαράγματα αγγείων, κομμάτια μωσαϊκών, ολόκληρη ροζέτα από το δάπεδο του ναού. Οι ανασκαφές έφτασαν 1 μέτρο βάθος κάτω από το τωρινό δάπεδο κι ανακάλυψαν το αρχικό, αυτό του βυζαντινού ναού με τοιχογραφίες στα τμήματα της τοιχοποιίας που ήρθαν στο φως.

Πεντακόσια χρόνια κοντά έμειναν όλα αυτά θαμμένα, κρυμμένα από τα μάτια των αλλόθρησκων. Και τώρα ήρθαν ξανά στο φως, να τα θαυμάζουν όλοι.

Μόνο η αγιογραφία που αναδείχθηκε στην εξωτερική πλευρά του μνημείου έμεινε κρυμμένη πίσω από το παραπέτασμα που την καλύπτει. Εκεί δεν έφτανα για να τραβήξω λίγο την πλαστική κουρτίνα και να δουν το φως τα πρόσωπα των αγίων. Οι εργασίες συνεχίζονται και μέχρι τότε θα πρέπει να περιμένουμε.

 

Βυζαντινά ευρήματα των ανασκαφών

Εξωτερικός χριστιανικός διάκοσμος

 

Δείγμα από το βυζαντινό δάπεδο

 

Ανάγλυφος σταυρός στο εσωτερικό του μνημείου

 

Μαρμάρινη κολώνα με ανάγλυφο κιονόκρανο

 

Φω

Φωτογραφία από το διαδίκτυο

Πρώτη υποψηφιότητα για Βαλουκλή μετά από 3 δεκαετίες: Ο Καλαγκός υπόσχεται διαφάνεια

«Θα εργαστώ για το Βαλουκλή σαν να είναι παιδί μου», δήλωσε ο Δρ. Αυξέντης Καλαγκός, ένας εκ των κορυφαίων ιατρών της καρδιοχειρουργικής ο οποίος έπειτα από πολλά χρόνια στην Ελβετία και την Ελλάδα επέστρεψε πίσω στην γενέτειρά του, την Κωνσταντινούπολη για να προσφέρει στη Ρωμιοσύνη η οποία προσπαθεί να αναγεννηθεί. Ο Αυξέντης Καλαγκός υπέβαλε την υποψηφιότητά του για το ομογενειακό ίδρυμα Βαλουκλή για το οποίο αναμένεται να γίνουν εκλογές για πρώτη φορά μετά τρεις δεκαετίες, καθότι εκλογές δεν έγιναν από το 1991, παρόλες τις προσπάθειες της ομογένειας για ανανέωση και ανασυγκρότηση. Οι διαδικασίες εκλογών στο ίδρυμα επισπεύδονται έπειτα από την απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Τουρκίας στις 20 Μάϊου, σύμφωνα με την οποία έχουν παραβιαστεί νόμοι της Τουρκίας με τη μη διενέργεια εκλογών για τρεις δεκαετίες στο Βαλουκλή. Το ίδρυμα αυτό είναι εν λειτουργία ως νοσοκομείο από το 1753 και είναι το σημαντικότερο βακούφι της Ομογένειας το οποίο θα μπορούσε να παίξει μεγάλο ρολό στην βελτίωση του δημογραφικού εφόσον διαθέτει εκατοντάδες θέσεις εργασίας.

Ο Αυξέντης Καλαγκός είναι ο πρώτος που υπέβαλε την υποψηφιότητά του σε μια συγκέντρωση στη Σχολή του Γαλατά, παρόλο που ακόμη δεν έχει οριστεί καν ημερομηνία εκλογών. «Προσδοκούμε να εκδοθεί ο κανονισμός για τα νοσοκομειακά ιδρύματα και να διεξαχθούν εκλογές σύντομα», δήλωσε ο καθηγητής Καλαγκός ο οποίος ανέλυσε ένα ένα τα σχέδιά του για μεταρρυθμίσεις στο Βαλουκλή.Να σημειωθεί ότι στο αντίστοιχο Αρμενικό Νοσοκομείο το οποίο έχει αναβαθμιστεί και εκσυγχρονιστεί τα τελευταία χρόνια ανακοίνωσαν ήδη την υποψηφιότητά τους δύο Καθηγητές ιατρικής.

 

Σχέδια για ριζικές μεταρρυθμίσεις

Μεταξύ άλλων είπε ότι οι υπηρεσίες υγείας πρέπει να βελτιωθούν, να ενισχυθεί το τμήμα επειγόντων περιστατικών, να γίνουν επενδύσεις στους τομείς της ακτινολογίας, της βιοχημείας και της επεμβατικής ακτινολογίας.

Το όραμά του Καθηγητή είναι όπως η ομογένεια της Πόλης επωφεληθεί δωρεάν από το νοσοκομείο Βαλουκλή και υποσχέθηκε ότι θα εργαστεί γι αυτό. Ο Αυξέντης Καλαγκός δεν ξεχνά και τους ηλικιωμένους ομογενείς και σχεδιάζει να εφαρμόσει μια κόκκινη τηλεφωνική γραμμή έκτακτης ανάγκης, που θα διευκολύνει ειδικά τους ηλικιωμένους να έχουν πρόσβαση στα επείγοντα. Σχεδιάζει ακόμη την δημιουργία ενός ξεχωριστού ταμείου από το Ίδρυμα, ειδικά για την φροντίδα των ηλικιωμένων και την δωρεάν περίθαλψή τους, Στα σχέδιά του είναι ακόμη και η διαμόρφωση ειδικών δωματίων και χώρων διαβίωσης στο χώρο του Γηροκομείου.  Ο Καθηγητής Καλαγκός υποσχέθηκε να προβεί στην εξεύρεση κονδυλίων στον τομέα της υγείας για την υλοποίηση των έργων αυτών ενώ τόνισε ότι η λειτουργία του νοσοκομείου θα ανατεθεί σε επαγγελματικές επιχειρήσεις.

 

Όραμα για Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο

Το όραμά του όμως είναι ακόμη μεγαλύτερο καθότι επιθυμεί και στοχεύει να αναβαθμίσει το Βαλουκλή, μετατρέποντάς το σε Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο. Κάλεσε μάλιστα όλες τις ρωμαίικες κοινότητες να γίνουν εταίροι σε αυτό το εγχείρημα. «Η μετατροπή του σε πανεπιστημιακό νοσοκομείο θα καλυτερεύσει την ποιότητα των υπηρεσιών ενώ ανέφερε ότι οι κενοί χώροι της ρωμαίικης κοινότητας θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν μέσα από αυτό το πανεπιστήμιο ίδρυμα», είπε ο Αυξέντης Καλαγκός.

Και δεν είναι μόνο αυτό, όπως υπογράμμισε,  «το πανεπιστημιακό νοσοκομείο  θα προσφέρει νέες ευκαιρίες απασχόλησης, ώστε η ρωμαίικη  κοινότητα να μην μεταναστεύει περαιτέρω». «Έχουμε σχολεία, αλλά οι αίθουσες διδασκαλίας μας είναι άδειες. Έχουμε ανθρώπους για να τις γεμίσουμε. Θα ιδρύσουμε ένα καλό πανεπιστήμιο», ανέφερε ο υποψήφιος για το Βαλουκλή. Μάλιστα όπως είπε, το Ίδρυμα Κάλαγκος, το ίδρυμα εκπαίδευσης και υγείας που ο ίδιος ίδρυσε, είναι έτοιμο να συμμετάσχει στο συγκεκριμένο εγχείρημα.

Έθιξε ωστόσο και το μεγάλο ζήτημα που απασχολεί δεκαετίες τώρα την ομογένεια: «Το Βαλουκλή είναι ένα ίδρυμα με ακίνητη περιουσία και μπορεί να επιβιώσει χάρη σε αυτήν. Δεν υπάρχει διαφάνεια σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης αυτής της ακίνητης περιουσίας και το τι έχει γίνει. Ακούω πράγματα που με κάνουν να ανατριχιάζω. Έως εδώ η πολιτική της εισόδου σε ιδρύματα για προσωπικό όφελος. Δεν θα συνεργαστώ με ανθρώπους που θέλουν να μπουν σε ιδρύματα για προσωπικό όφελος», ανέφερε. Πάντως παραδέχτηκε ότι δεν γνωρίζει τί γίνεται με την ακίνητη περιουσία αυτή τη στιγμή. «Πριν από αυτή την παρουσίαση, θα ήθελα να είχα επισκεφτεί και να δω εκ του σύνεγγυς κάποια πράγματα, αλλά δεν βρήκα το κουράγιο. Γιατί θα μου έλεγαν: ‘Δεν είσαι στο διοικητικό συμβούλιο, τι κάνεις εδώ;’». Πάντως υποσχέθηκε ότι η λειτουργία του ιδρύματος και του νοσοκομείου θα διαφοροποιηθούν. Τα χρήματα από τα ακίνητα θα χρησιμοποιούνται για φιλανθρωπικούς σκοπούς σύμφωνα με την αποστολή του ιδρύματος. 

 

Ο Ερντογάν θα πει το ‘ναι’;

Φυσικά το ερώτημα είναι και τί θα πει η Άγκυρα για την υποψηφιότητα του Καθηγητή. Γι αυτό και ρωτήθηκε εάν 

προτίθεται να επικοινωνήσει με την Άγκυρα. «Είχαμε επαφές με τον κ. Πρόεδρο (Ερντογάν) στο παρελθόν, ιδίως όσον αφορά το Ίδρυμα του Βαλουκλή. Δεν θα εκπλαγεί όταν δει το όνομά μου. Τον είχα ενημερώσει προηγουμένως για τα σχέδιά μου. Αλλά φυσικά, τον τελευταίο λόγο τον έχει το κράτος», απάντησε.

 

 

Ποιος είναι ο Αυξέντης Καλαγκός 

Ο Δρ. Αυξέντιος Καλαγκός γεννήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 1960 στον Άγιο Στέφανο της Κωνσταντινούπολης. Αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης Cerrahpaşa το 1984 με άριστα ενώ στην συνέχεια ολοκλήρωσε την ειδικότητά του στην καρδιαγγειακή χειρουργική. Συνέχισε την εκπαίδευσή του στο Maghdi Yacoub στο Λονδίνο μεταξύ 1987 και 1988, στο Alain Carpentier μεταξύ 1991 και 1993 και στο Yves Lecompte στο Παρίσι μεταξύ 2000 και 2001.

Το 1993 άρχισε να εργάζεται στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο της Γενεύης, το 1998 διορίστηκε αντιπρόεδρος του Τμήματος Καρδιαγγειακής Χειρουργικής και το 2001 Πρόεδρος και διευθυντής του Καρδιαγγειακού Κέντρου. Πρώτα έγινε καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Γενεύης και το 2006 έλαβε τον τίτλο του διακεκριμένου καθηγητή. Εργάστηκε εκεί μέχρι το τέλος του 2015.

Μεταξύ 2016 και 2019 υπηρέτησε ως Προϊστάμενος του Τμήματος Παιδιατρικής και Συγγενούς Καρδιαγγειακής Χειρουργικής στο Νοσοκομείο Αθηνών Μητέρα στηνΕλλάδα.

Σήμερα υπηρετεί ως καθηγητής καρδιαγγειακής χειρουργικής στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Koç στην Κωνσταντινούπολη και Διευθυντής του Κέντρου Συγγενών Καρδιοπαθειών στην Ευρωκλινική Αθηνών.

 Στην Αγία Τριάδα…στην καρδιά της Πόλης…

Στην καρδιά της Πόλης, στο Πέρα και στην  πλατεία Taksim γιορτάστηκε στο Ναό της Αγίας Τριάδας της Μεγαλωνύμου Κοινότητας Σταυροδρομίου, έναν από τους σημαντικότερους της Ορθοδοξίας στην Πόλη, η εορτή του Αγίου Πνεύματος. Μαζί με τον Ναό την Αγίας Τριάδας της Χαλκηδόνας αποτελούν τα τοπόσημα της Ρωμαίικης Ομογένειας στις δύο ακτές του Βοσπόρου και αντανακλούν τον πλούτο και τη δύναμη των Ρωμιών στα τέλη του 19ου αι.

Στη Θεία Λειτουργία που τελέστηκε χοροστάτησε ο Πατριαρχικός Επίτροπος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καλλιουπόλεως και Μαδύτου, κ. Στέφανος και παρέστησαν ο Αρχιερατικώς Προϊστάμενος  Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σαράραντα Εκκλησιών κ. Ανδρέας και ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Τράλλεων, κ. Βενιαμίν. Τη θεία λειτουργία παρακολούθησαν επισκέπτες από το εξωτερικό καθώς και ομογενείς από την Πόλη.

Ο  Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σαράντα Εκκλησιών κ. Ανδρέας καλωσόρισε τον Πατριαρχικό Επίτροπο Σεβασμιώτο Μητροπολίτη Καλλιουπόλεως και Μαδύτου κ. Στέφανο στην Κοινότητα και επαίνεσε το πνεύμα συνεργασίας που διέπει τα μέλη της Επιτροπής.

Παίρνοντας το λόγο ο Πρόεδρος της Μεγαλωνύμου Κοινότητας, κ. Γιώργος Παπαλιάρης, μίλησε για την ανάγκη προσαρμογής στις νέες συνθήκες που έχουν δημιουργηθεί και παρουσίασε το μέχρι τώρα έργου της  Εφοροεπιτροπής κάνοντας λόγο για την ανοικοδόμηση των κελιών στον αυλόγυρο του Ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου, τις εργασίες διαμόρφωσης  στο σχολείο του Νανέ σε ξενώνα και την ανέγερση οικοδομής σε Κοινοτικό οικόπεδο. Ευχαρίστησε τους δωρητές, κυρίως τον αείμνηστο ομογενή Γιάννη Θεοδώρου για την παραχώρηση διαμερίσματος, αλλά κι όσους προσφέρουν στο Συσσίτιο και στο Δημιουργικό Εργαστήρι Αγίας Τριάδας. Βέβαια η Κοινότητα δηλώνει παντοιοτρόπως τη στήριξή της στα Ομογενειακά σχολεία καθώς και την συμμετοχή μαθητών σε κατασκηνωτικά προγράμματα στον Άγιο Ανδρέα Αττικής. Τέλος ως Πρόεδρος του ΣΥΡΚΙ ο κ. Παπαλιάρης μίλησε για την κατασκευή σπιτιών στη περιοχή της Αντιόχειας που πλήγηκε από τους σεισμούς.

Στην αντιφώνησή του ο Πατριαρχικός Επίτροπος Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καλλιουπόλεως και Μαδύτου κ. Στέφανος μετέφερε τις ευχές της ΑΘΠ του Οικουμενικού Πατριάρχη κκ. Βαρθολομαίου κι έδωσε τα συγχαρητήρια στον Πρόεδρο και στα μέλη της Επιτροπής για το έργο τους.

Η πανηγυρική ημέρα έκλεισε στο αυλόγυρο του Ναού με τη δεξίωση που παρατέθηκε από την Εφοροεπιτροπή στους επισκέπτες και τους Ομογενείς που παραβρέθηκαν στην πανηγυρική γιορτή.

Αποκλειστικό - Ο Πρέσβης των ΗΠΑ Τζέφρι Φλέικ στο Βλαχ-Σαράι

Της εκπαιδευτικού Μαρίας Δήμου 

Σαν να ξυπνά από έναν παρατεταμένο λήθαργο δεκαετιών, που της προκάλεσαν τα καταστροφικά τραύματα της πυρκαγιάς του 1974 και να δέχεται με ικανοποίηση τις θεραπευτικές παρεμβάσεις των ανθρώπων που ανέλαβαν τα ηνία στο Βακούφι που ανήκει αλλά και των ειδικών επιστημόνων που εκπονούν το πανεπιστημιακό πρόγραμμα «Τεκμηρίωσης και προστασίας του Ναού Παναγίας Παραμυθίας».

Στην πολύπαθη γειτονιά του Φαναρίου, τη γειτονιά των Πατριαρχών, των λογίων και των πριγκήπων, η Παναγία Παραμυθία, το Βλαχ-Σαράι των Ηγεμόνων της Βλαχίας, αποτελεί έναν από τους ιστορικότερους ναούς της ελληνορθόδοξης κοινότητας. Οι προσπάθειες αποκατάστασης από τη διοίκηση του Βακουφίου και κυρίως από τον Πρόεδρο, κ. Λάκη Βίγκα, έχουν ξεκινήσει εδώ και καιρό αλλά ακολουθούν προσεχτικά και συστηματικά βήματα. Η εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος από το τμήμα Αρχιτεκτονικής  του Πανεπιστημίου Özyeğin είναι ένα τέτοιο βήμα. Το πλαίσιο αυτής της συνεργασίας στήριξε οικονομικά το Ambassadors Fund for Cultural Preservation των ΗΠΑ χρηματοδοτώντας το project του Πανεπιστημίου.  

Η παρουσίαση των μέχρι τώρα εργασιών έγινε το Σάββατο 22 Ιουνίου 2024 στο ζεύγος Flake, του Πρέσβη των ΗΠΑ στην Τουρκία και της συζύγου του. Παρόντες ήταν ο  Πρόεδρος και μέλη του Βακουφίου, εκ μέρους του Οικουμενικού Πατριαρχείου ο Μέγας Πρωτοσύγκελος π. Γρηγόριος, η Πρύτανης του πανεπιστημίου κ.  Esra Gençtürk, που στήριξε από την αρχή την προσπάθεια καθώς και η Καθηγήτρια κ. Ayşegül Özer, επιβλέπουσα του έργου, που έκανε την παρουσίαση.

Η σε βάθος έρευνα έφερε στο φως άγνωστα στοιχεία από τις πρώτες οικοδομικές κατασκευές, που οδηγούν σε πολύ παλαιότερο ναό, αλλά και στοιχεία που θάφτηκαν από φερτά υλικά εξαιτίας της εγκατάλειψης.  Ανέδειξε δομικά στοιχεία του εναπομείναντα κτιρίου κι από το διάκοσμο ενώ προχωρά κι η μελέτη για την κατασκευή στεγάστρου για την προστασία  του μνημείου.

 Το Πανεπιστήμιο Özyeğin έχει εντάξει το project αυτό και ως μάθημα στο πρόγραμμά τoυ τμήματος αρχιτεκτονικής κι έτσι ο χώρος της Παναγίας Παραμυθίας αποτελεί ένα ζωντανό πεδίο μελέτης κι εργασίας για τους μελλοντικούς αρχιτέκτονες.

 Τόσο ο Πρέσβης κ. Jeffrey  Flake, όσο και η κ. Cheryl συνεχάρησαν τον Πρόεδρο κ. Λάκη Βίγκα καθώς και τα μέλη της Επιτροπής για την πρόοδο των εργασιών. Τιμώντας τη συνάντηση αυτή καλεσμένοι και οικοδεσπότες αντάλλαξαν εθιμοτυπικά δώρα.

Οι καλεσμένοι, μετά την παρουσίαση και τα κεράσματα στο νέο χώρο υποδοχής που κατασκευάστηκε στην είσοδο του αύλειου χώρου του ναού, ξεναγήθηκαν από την καθηγήτρια κ. Ayşegül Özer στα ερείπια του ναού.

Τέλος πριν την αναχώρησή τους εξέφρασαν την επιθυμία να επισκεφτούν την Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή. Στη σύντομη περιήγησή τους στους χώρους της ενημερώθηκαν για την ιστορικότητα του κτιρίου και την μακραίωνη πορεία του αρχαιότερου σχολείου στον κόσμο όπου αδιάλειπτα διδάσκεται η ελληνική γλώσσα.

Η Εφοροεπιτροπή με προεξάρχοντα τον Πρόεδρό της  κ. Λάκη Βίγκα καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για να ξαναδώσει στην Παναγία Παραμυθία τη θέση που της αρμόζει στο χάρτη της ιστορικής περιοχής του Φαναρίου και να την αποκαταστήσει στον κύκλο των ναών που αποτέλεσαν έδρα του Οικουμενικού Θρόνου. Ο δρόμος είναι δύσκολος αλλά τα σταθερά βήματα φέρνουν πάντα το επιθυμητό αποτέλεσμα.

Ονομαστήρια Πατριάρχου στο μεγαλόπρεπο ανακαινισμένο Μαρασλή – Γράφει η Μαρία Δήμου

 

Ζώντας στην Πόλη γίνεται κανείς συμμέτοχος, έστω και ηθικά, στον αγώνα που δίνει η Ρωμαίικη Κοινότητα για την ανάκτηση, τη διατήρηση και τη συντήρηση της πολύτιμης και πολυσήμαντης κληρονομιάς της.  Αιώνες  πολυκύμαντης ιστορίας, που αντικατοπτρίζεται στα δεκάδες ακίνητα, με τα οποία προίκισαν  μέλη της ομογένειας αλλά και σημαίνοντα πρόσωπα του απανταχού ελληνισμού  την Βασιλεύουσα και τη Ρωμιοσύνη. Κι ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν κτίρια που στεγάζουν τα ομογενειακά εκπαιδευτικά μας ιδρύματα. Κτίσματα κυρίως του τέλους του 19ου αιώνα, σύμβολα της τελευταίας άνθισης που γνώρισε ο ελληνισμός της Πόλης. Την περίοδο που η Οθωμανική Αυτοκρατορία κλυδωνιζόταν και τα έθνη των Βαλκανίων έθεταν τις βάσεις της δημιουργίας ανεξάρτητων κρατών, Ρωμιοί από όλες της περιοχές της αυτοκρατορίας ισχυροποιούσαν τη θέση τους στην οικονομική, την κοινωνική αλλά και την πολιτική ζωή. Μορφωμένοι, κοσμοπολίτες, οικονομικά ισχυροί πιστεύουν στη δύναμη της εκπαίδευσης και στη δημιουργία ενός μορφωμένου, καλλιεργημένου και οικονομικά ισχυρού σώματος που θα αποτελέσει το πιο δυναμικό και ζωντανό κομμάτι του Ρωμαίικου έθνους.  Και το μεγαλείο αυτής της ιδέας θέλουν να αντικατοπτρίζεται και στα κτίρια που θα στεγάσουν τα σχολεία των παιδιών των Ρωμιών.

Μαρασλής…ο δήμαρχος Οδησσού

 

Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή, Ζάππειο και Ζωγράφειο αποτελούν τα διαμάντια στο στέμμα των πολλών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αυτά και κυρίως τη Μεγάλη του Γένους Σχολή θέλησε να συναγωνιστεί και να σταθεί το όνομά του δίπλα σ’ αυτά των μεγάλων ευεργετών ο Γρηγόρης Μαρασλής. Ο επί πολλά έτη Δήμαρχος της Οδησσού, με έντονη δράση τόσο στον οικονομικό όσο και στον πολιτικό χώρο, θέλησε να κοσμίσει με μία αστική σχολή την περιοχή του Φαναρίου. Ένα σχολείο που, όπως θα ήθελε, μπορεί να βρισκόταν στα «πόδια» της Μεγάλης Σχολής αλλά όχι στη σκιά της. Ένα δημοτικό σχολείο για τα παιδιά που θα συνέχιζαν κατόπιν τις σπουδές τους στη Μεγάλη Σχολή.

Το ποσό που προσέφερε, αυτό των 2.500 χρυσών λιρών, θεώρησε πως ήταν ικανό να καλύψει την ανέγερση και με επόμενες δωρεές θα στήριζε και τη λειτουργία του. Δυστυχώς όμως το αποτέλεσμα δεν τον ικανοποίησε. Το διώροφο οικοδόμημα με την αρχαιοελληνική πρόσοψη, με το επιβλητικό αέτωμα και τους τέσσερις κορινθιακούς κίονες, χωμένο στο στενό δρόμο δίπλα στον Πατριαρχικό Ναό, δεν εντυπωσίαζε και δεν  προκαλούσε το θαυμασμό των περαστικών. Ο Μαρασλής εγκαταλείπει την ιδέα της στήριξης της λειτουργάς και το Μαρασλή, όπως αποκαλούν πια οι Ρωμιοί το σχολείο τους, μπαίνει στον αγώνα της αναζήτησης χρηματοδότησης. Το Πατριαρχείο το παίρνει υπό την προστασία του και όπως γίνεται για όλα τα εκπαιδευτήρια οι  έρανοι στους ναούς είναι μια πηγή εσόδων.

Γνώρισε μέρες δόξας…

 

Από το 1899, που λαμβάνεται η άδεια ανοικοδόμησης, το 1900 που αρχίζουν οι εργασίες και το 1901 που ανοίγει τις πόρτες του σε 463 μαθητές του, μέχρι τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αι. που κλείνει εξ αιτίας της ανυπαρξίας παιδιών στην  ευρύτερη περιοχή Φαναρίου, το Μαρασλή γνώρισε μέρες δόξας. Πόσα πόδια ανέβηκαν τη μαρμάρινη σκάλα για να γεμίσουν τις αίθουσες του πρώτου ορόφου! Πόσες φωνές αντήχησαν στη μεγάλη αίθουσα του ισογείου και τι παιχνίδια παίχθηκαν στην εσωτερική αυλή του! Πόσα παιδιά έμαθαν να γράφουν και να διαβάζουν στα θρανία του και πόσες σκανδαλιές έκαναν στους διαδρόμους του!

Τα δεινά όμως των Ρωμιών οδηγούν κι αυτό το σχολείο στη σιωπή, στην αδράνεια και στο σκοτάδι. Οι φθορές είναι μεγάλες και το μέλλον για επαναλειτουργία δυσοίωνο. Το όνειρο του Μαρασλή φαίνεται να σβήνει εκεί στο σοκάκι λίγο πιο μέσα από την ακτή του Κεράτιου κόλπου.

Οι Ρωμιοί δεν αφήνουν την πολιτιστική τους κληρονομιά…

 

Οι Ρωμιοί όμως δεν αφήνουν έτσι την πολιτιστική τους κληρονομιά. Υλική κι άυλη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς τους και γι’ αυτό έμαθαν να αγωνίζονται και τελικά να νικούν. Έτσι έγινε και με το Μαρασλή. Οικουμενικό Πατριαρχείο με τον Πρωτόθρονο της Ορθοδοξίας, τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στο τιμόνι και σε απόλυτη συνεργασία με τον ΣΥΡΚΙ και τον Πρόεδρό του κ. Γιώργο Παπαλιάρη, μέσα σ’ αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, βρήκαν τους πόρους  κι έδωσαν και πάλι ζωή στο μεγαλόπρεπο κτίριο. Κάτω από την εποπτεία Φαναρίου και ΣΥΡΚΙ δημιουργήθηκε μια καλά οργανωμένη ομάδα από ειδικούς, που έφεραν μέσα σε λίγα χρόνια σε πέρας το έργο της αποκατάστασης και παρέδωσαν ένα ανανεωμένο, σύγχρονο, αλλά με σεβασμό στο αρχικό οικοδόμημα, χώρο πολλαπλών χρήσεων, που θα ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.

 

Θα φιλοξενεί εκδηλώσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου

 

Τη Δευτέρα με την ευκαιρία της παραμονής της ονομαστικής εορτής της ΑΘΠ, του Οικουμενικού Πατριάρχη κκ. Βαρθολομαίου τελέσθηκε ο αγιασμός του νέου Μαρασλιού. Μέσα σε πνεύμα ενθουσιασμού αλλά και συγκίνησης ο Οικουμενικός Πατριάρχης υποδέχτηκε Ρωμιούς, Τούρκους και επισκέπτες από την Ελλάδα κι όλον τον κόσμο  στην αίθουσα εκδηλώσεων και την εσωτερική αυλή παραθέτοντας δεξίωση και παρουσιάζοντας τους το χώρο του νέου πολιτιστικού κέντρου.

Το Μαρασλή θα μπορεί να φιλοξενεί εκδηλώσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, να παρατίθενται γεύματα στην τραπεζαρία που ετοιμάστηκε στον υπόγειο χώρο αλλά και να φιλοξενούνται επισκέπτες στους κοιτώνες που ετοιμάστηκαν στο δεύτερο όροφο.   

Μια ακόμα λαμπρή σελίδα ανοίγεται στα ρωμαίικα τεκταινόμενα στην Πόλη, που δίνει θάρρος και κουράγιο σε όσους πρωτοστατούν αλλά κι σε όσους αφανώς στηρίζουν τον αγώνα της Ρωμαίικης Κοινότητας, για να μη χαθεί τίποτε και για να κερδηθεί ό,τι χάθηκε.

Συγχαρητήρια σε όλους!

 

 

Κοινοποίηση μέσω:
Τελευταίες Ειδήσεις

Με την εγγραφή ή τη χρήση αυτού του ιστότοπου αποδέχεστε τους Όρους Χρήσης και την Πολιτική Aπορρήτου της σελίδας

Μοιραστείτε μαζί μας τις δικές σας ειδήσεις:
info@edotourkia.gr

Powered by WebMedia | Developed by Monoware Web