Η περιοχή απέναντι από την ιστορική χερσόνησο της Πόλης ονομάζεται Πέρα, γιατί για τους παλιούς κατοίκους ήταν πέρα από τα όρια της περιτείχιστης Βασιλεύουσας. Εδώ βρίσκεται ο Γαλατάς και το Καράκιοϊ και πιο πάνω το Σταυροδρόμι. Εδώ ίδρυσαν τις πρεσβείες τους τα Ευρωπαϊκά κράτη και εδώ αναπτύχθηκε όλο το χρηματοπιστωτικό σύστημα της Αυτοκρατορίας το 19 αι. Εδώ ήταν ένα από τα εμπορικά λιμάνια της Πόλης κι εδώ έφταναν χιλιάδες ταξιδευτές από τα λιμάνια της Μαύρης Θάλασσας.

Ο χρόνος όμως όλα τα δαμάζει κι άλλοτε τα βυθίζει στην απαξίωση και την εγκατάλειψη κι άλλοτε τα αναδεικνύει φωτίζοντάς τα.

Το Karaköy έως τώρα ήταν γνωστό για τη σκάλα του, τουςμπακλαβάδες του Güllüoğlu, τους μεζέδες του Namlı και τιςεκκλησίες που είχε καταλάβει ο παπα-Ευθύμ. Αυτά το πρωί. Με το που έπεφτε το σκοτάδι και κατέβαιναν τα κεπέγκια των μαγαζιών βρωμιά, ουσίες, πορνεία και τα σχετικά χαρακτήριζαν την περιοχή. Και τώρα όλα έχουν αλλάξει! Από τον Τοπχανά του Βοσπόρου μέχρι τον Kaşımpaşa, στην ακτή του Κεράτιου η ανάπλαση προχωρά με ταχύτατουςρυθμούς. Μια νέα Πόλη γεννιέται!

Κι όμως εδώ η ιστορία είναι τόσο πυκνή, τόσο παρούσα, που το βλέμμα δεν προλαβαίνει να αλλάξει γωνία και εστιάζει σεκάτι που έχει να διηγηθεί φοβερά και τρομερά πράγματα. Αλλά υπάρχουν κι άλλα που θα πρέπει να σηκώσει κανείς τα μάτια υψηλά, πάνω από το ύψος των οικοδομών στους στενούς δρόμους.

Εκκλησία στον 5^ο όροφο

Σε μια από τις βόλτες στην αγαπημένη αυτή περιοχή σταθήκαμε μπροστά στη μεγάλη πόρτα μιας παλιάςπολυκατοικίας. Η μεταλλική πλακέτα ενημέρωνε πως ηεκκλησία ήταν στον 5ο όροφο.

-Πάμε, είπε ο Συμεών, και κατευθύνθηκε προς τι σκάλες.

-Με τα πόδια; ρώτησα, και ήδη είχαμε πατήσει στα πρώτα φαγωμένα μαρμάρινα σκαλιά. Πατίνα του χρόνου λέγεται ηφθορά αλλά γίνεται επικίνδυνη, όταν η χρήση συνεχίζεται.

Η σκάλα φαρδιά, μαρμάρινη έστριβε σε κάθε όροφο κι εμείς βαστούσαμε την κουπαστή για να στηρίζουμε το κάθε βήμα μας. Φτάνοντας στον τελευταίο όροφο η έκπληξη που μας περίμενε ήταν μεγάλη. Ένας μικρός ναός, με μία αίθουσα υποδοχής πιστών και επισκεπτών, ένα μικρό μουσείο και διάφοροι βοηθητικοί χώροι κάλυπταν όλο τον όροφο. Βγαίνοντας στο μεγάλο μπαλκόνι η έκπληξη ήταν ακόμα μεγαλύτερη. Μικροί γαλαζοπράσινοι τρούλοι πάνω στις οροφές των γειτονικών πολυκατοικιών μαρτυρούσαν την ύπαρξη κι άλλων ναών.

Όλοι Μετόχια μονών του Αγίου Όρους το ένα δίπλα στοάλλο, ξεχωρίζουν από εδώ ψηλά. Εμείς στον Άγιο Ανδρέα, δίπλα ο Προφήτης Ηλίας, απέναντι ο Άγιος Παντελεήμονας. Χτισμένες για να καλύψουν τις ανάγκες πληθυσμών που βρήκαν καταφύγιο στην Πόλη σε δύσκολες περιόδους. Κυρίως Ρώσοι εμιγκρέδες έβρισκαν εδώ καταφύγιο μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Και σήμερα τίποτε δεν έχει αλλάξει. Εδώ βρίσκουν καταφύγιο, μπορούν και κρατούν τιςαναγκαίες ισορροπίες και συνυπάρχουν Ρώσοι, Γεωργιανοί, Ουκρανοί, Μολδαβοί. Όλοι στον ίδιο ναό, όλοι γύρω από τοίδιο τραπέζι. Προσευχή κάθε Κυριακή πρωί κι αμέσως μετά κουβέντες και συζητήσεις με ένα ποτήρι ζεστό τσάι στην αίθουσα δίπλα στην εκκλησία. Η οικουμενικότητα τηςορθοδοξίας εδώ βρίσκει εφαρμογή.

Μια πληγή στην καρδιά της Ρωμιοσύνης

Βγήκαμε ξανά στο μπαλκόνι κι ακριβώς μπροστά μας ηιστορία συνεχίζει να ξετυλίγεται. Ο Άγιος Νικόλας του παπα-Ευθύμ και λίγο πιο εκεί η Παναγία η Καφφατιανή, μια πληγή στην καρδιά της Ρωμιοσύνης, μια μαύρη σελίδα στηνιστορία του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Κι αν οι εκκλησίες βρίσκονται στις ταράτσες των παλιώνπολυκατοικιών, ένα τζαμί εδώ στο Karaköy είναι υπόγειο. Κατεβαίνοντας από τον 5ο όροφο και διασχίζοντας το σοκάκι προς τη γέφυρα του Γαλατά βρεθήκαμε λίγα σκαλιά κάτω από το επίπεδο του δρόμου. Το Yeraltı camii δεν είναι τίποτε άλλο από το υπόγειο του βυζαντινού πύργου του Γαλατά. Εδώ λέει ήταν δεμένο το ένα άκρο της περίφημηςαλυσίδας του Κεράτιου. Η αλυσίδα έλεγχε την είσοδο τωνκαραβιών στον Κεράτιο κόλπο. Τόσο για εισπρακτικούςλόγους για τα εμπορικά καράβια , όσο και για αμυντικούςγια τα πολεμικά. Από τον βυζαντινό πύργο δεν έχει απομείνει τίποτε πέρα από το υπόγειό του που αρχικά μετατράπηκε σε κελάρι, μετά σε δεξαμενή νερού και τέλοςμετά από το όνειρο που είδε κάποιος λόγιος (17ος αι.) μετους τάφους κάποιον "συντρόφων" μετετράπηκε σε ιερό τζαμί.

Το παρελθόν όμως χάνεται κάτω από το βάρος του παρόντος. Η ανάπλαση δημιούργησε μια τεράστια παραλιακή γραμμή πιο κοσμική και πιο εντυπωσιακή από το παρελθόν. Το γιγαντιαίο κρουαζιερόπλοιο άραξε για πολλοστή φορά στην κυκλική του πορεία στις ακτές του Αιγαίου στηνολοκαίνουρια αποβάθρα του Galataport.  Όσο όμως κι αν όλα εδώ λάμπουν φωτισμένα κι απαστράπτοντα δεν μπορούν να ανταγωνιστούν αυτό που αντικρίζει κανείς κοιτάζοντας την ιστορική χερσόνησο και την κορυφογραμμή που σχηματίζουν οι τρούλοι και οι μιναρέδες κάθε δειλινό. Η Πόλη σε μαγεύει όπου κι αν κοιτάξεις, αυτό που περικλείουν όμως τα τείχη της είναι μοναδικό!

Στο αρχαιότερο σχολείο που διδάσκεται αδιάλειπτα η ελληνική γλώσσα έγινε χθες το απόγευμα η απονομή των υποτροφιών, που έχει θεσπίσει η εταιρεία PeopleCert του Κωνσταντινουπολίτη κ. Βύρωνα Νικολαϊδη για φοιτητές και ερευνητές που έχουν ολοκληρώσει τις προπτυχιακές τους σπουδές κι έχουν καταγωγή από την Πόλη, την Ίμβρο και την Τένεδο.

Το επιβλητικό σχολικό κτίριο της Ομογένειας, που κυριαρχεί στον πέμπτο λόφο της ιστορικής χερσονήσου, σε σχέδια του αρχιτέκτονα Κωνσταντίνου Δημάδη και δωρεές της Μονής Βατοπεδίου και του Γεωργίου Ζαρίφη, αποτελεί σύμβολο της ελληνική εκπαίδευσης αλλά και της ισχυρής παρουσίας της Ελληνορθόδοξης Κοινότητας στην Πόλη. Αυτό το σχολείο επέλεξε ο κ. Βύρωνας Νικολαΐδης για να πραγματοποιηθεί για δεύτερη χρονιά η απονομή των υποτροφιών που έχει θεσπίσει.

Με θέα τον Κεράτιο Κόλπο και στη σκιά του εντυπωσιακού Κόκκινου Σχολείου, όπως συνηθίζουν να το αποκαλούν οι Τούρκοι εξαιτίας των κόκκινων τούβλων που το καλύπτουν εξωτερικά, πλήθος κόσμου ανέβηκε τα σκαλιά που οδηγούν από την κεντρική είσοδο στον αύλειο χώρο κι από εκεί στην εσωτερική είσοδο του σχολείου.

Στην τελετή παραβρέθηκαν μέλη της Ιεράς Συνόδου και της  Ομογένειας, εκπαιδευτικοί των σχολείων της Πόλης, προσκεκλημένοι  από την Ελλάδα, εκπρόσωποι των ΜΜΕ από Ελλάδα και Τουρκία, περσινοί υπότροφοι και φυσικά οι υποψήφιοι μεταπτυχιακοί και διδακτορικοί   φοιτητές. Ιδιαίτερα τιμητική ήταν η παρουσία της ΑΘΠ του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κκ. Βαρθολομαίου, που δεν έκρυψε τη χαρά και τη συγκίνησή του για το υψηλό επίπεδο σπουδών των υποψηφίων αλλά και για την επιθυμία που εξέφρασαν τα νέα αυτά παιδιά να στηρίξουν με την παρουσία και το έργο τους ενεργά και δυναμικά την Ομογένεια.

Όπως έχει ανακοινωθεί από την επιτροπή θέσπισης των υποτροφιών, αυτές θα αφιερώνονται κάθε χρόνο σε τρεις σημαίνοντες δασκάλους της Ομογένειας. Πέρσι δόθηκαν στο όνομα του Δημήτριου Φραγκόπουλου, του Αλέξανδρου Αλεξανδρίδη και του Δημήτριου Νικολαΐδης ενώ φέτος τιμήθηκαν τα ονόματα του Βασίλη Κασαπίδη, της Αρίστης Κιμιατζή και του Δημήτριου Παντελάρα. Καθώς οι αιτήσεις που κατατέθηκαν ήταν πολλές, ο κ. Βύρων Νικολαΐδης ανακοίνωσε πως  η επιτροπή αποφάσισε να δοθούν και τρεις τιμητικές διακρίσεις. 

Η εκδήλωση αυτή ήταν ενδεικτική της διαχρονικής στήριξης που παρέχει η Ομογένεια στο θεσμό της εκπαίδευσης στην Πόλη. Από τους μεγάλους ευεργέτες του 19^ου αι. που χάρισαν αυτά τα καταπληκτικά σχολικά συγκροτήματα, που στολίζουν μέχρι σήμερα την Πόλη θέλοντας να εκφράσουν τη αναγκαιότητα και τη σπουδαιότητα της εκπαίδευσης της εκάστοτε νέας γενιάς, τους μεγάλους δασκάλους του 20^ουαι. που προσέφεραν ολοκληρωμένη και σύγχρονη παιδεία δίνοντας την ψυχή τους μέσα στην αίθουσα, μέχρι τους σημερινούς ευεργέτες, όπως ο κ. Νικολαΐδης, η πορεία των εκπαιδευτικών θεμάτων   γνώρισε περιόδους ακμής αλλά και πολλές δυσκολίες και εμπόδια. Κατάφερε όμως με τη βοήθεια εμπνευσμένων ανθρώπων να σταθεί όρθια.  

Η θέσπιση αυτών των υποτροφιών έχει ως στόχο όχι μόνο να στηρίξει των παιδιών αυτών στην ακαδημαϊκή τους καριέρα αλλά και να τα επανενώσει με την πατρίδα των γονιών τους και να δημιουργήσει δυνατότητες επιστροφής σε αυτήν. 

Όπως και πέρσι στο πλαίσιο των υποτροφιών δόθηκε και το ειδικό βραβείο στο όνομα του Οικουμενικού Πατριάρχη κκ. Βαρθολομαίου. Φέτος η επιτροπή επέλεξε να τιμήσει με αυτό τους ανθρώπους του ομογενειακού τύπου δίνοντας το βραβείο στους εκδότες των εφημερίδων «Απογευματινή», «Ηχώ» και «Πολίτης».  Με το ίδιο βραβείο πέρσι τιμήθηκε ο Πανεπιστημιακός Εκπαιδευτικός  κ.  Γιώργος Στεφανόπουλος για την πολυσχιδή προσφορά τους στην Ομογένεια.

Πρόεδρος PeopleCert Βύρων Νικολαϊδης: «Αυτός ο σπόρος που ρίξαμε πέρσι έχει ανθίσει».

Σχολάρχης Μεγάλης του Γένους Σχολής Δημήτρης Ζώτος: "Είναι αδιαμφισβήτητο γεγονός ότι ο κύριος Νικολαϊδης εγγράφεται σιγά – σιγά στη συλλογική μνήμη των Ρωμιών ως ο οραματιστής προστάτης του Ρωμαίικου πολιτισμού σε δύσκολους καιρούς".

Την Υποτροφία Βασίλειος Κασαπίδης (8 χιλιάδες ευρώ) έλαβε η Θεοδώρα Δελημπάσογλου-Αχτύπη, μεταπτυχιακή φοιτήτρια, τμήμα ψυχολογίας, Πανεπιστημίου Liverpool.

Την υποτροφία Δημήτριος Παντελάρας (8 χιλιάδες ευρώ) έλαβε η Ευφρωσύνη Κορωναίου, υποψήφια Διδάκτωρ, Ιατρική Σχολή ΕΚΠΑ.

Την υποτροφία Αρίστη Κιμιατζή (8 χιλιάδες ευρώ), την έλαβε η Σωτηρία Ίρις Ντολαπτσή, υποψήφια Διδάκτωρ, Νομική Σχολή ΕΚΠΑ.

Τιμητική διάκριση από 4 χιλιάδες ευρώ έλαβαν:

1. Ο Χρυσόστομος Βουτσάς, μεταπτυχιακός φοιτητής, τμήμα χημείας, ΑΠΘ.
2. Η Αγγελική Δαμήλου, υποψήφια Διδάκτωρ, κέντρο Νευροεπιστημών, Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης.
3. Ο Δημήτρης Πρόκος, υποψήφιος Διδάκτωρ, Φιλοσοφική Σχολή ΕΚΠΑ.

Γράφει η Μαρία Δήμου

Οι προσωπικότητες που αναδύθηκαν μέσα από την ρωμαίικη κοινότητα και ο ρόλος που έπαιξαν τόσο στην πορεία της Ρωμιοσύνη της Πόλης όσο και σ’ αυτήν του νεοσύστατου ελληνικού κράτους πάντα εντυπωσιάζουν και αποτελούν θέματα ερευνητικού ενδιαφέροντος. Η γνωριμία με αυτές τις προσωπικότητες είναι και θέμα πολλών εκδηλώσεων που πραγματοποιούν κοινοτικοί φορείς των ρωμαίικων βακουφίων.

Στο πλαίσιο αυτό εντάχθηκε και η ομιλία του κ. Γιώργου Μπονάνου, απόγονου της οικογένειας Ζαρίφη, στην καινούρια αίθουσα της Κοινότητας Παναγίας Παραμυθίας, στο Φανάρι. Ο πάντα δραστήριος Πρόεδρος κ. Λάκης Βίγγας με τα μέλη της Εφοροεπιτροπής προσκάλεσαν το κοινό της Πόλης να παρακολουθήσει την ομιλία του κ. Μπονάνου με θέμα τα έργα και τις ημέρες του τραπεζίτη και μεγάλου ευεργέτη Γιώργου Ζαρίφη.

Η απόλυτα επιχειρηματική μορφή του μεγαλοτραπεζίτη, που κυριάρχησε στον χρηματοπιστωτικό κόσμο του Γαλατά και έσωσε την Οθωμανική Αυτοκρατορία από την πτώχευση, είχε τόσο μεγάλο ανθρωπιστικό, εθνικό, φιλοεκπαιδευτικό έργο που κατατάχθηκε ανάμεσα στις μέγιστες προσωπικότητες όχι μόνο της Ρωμιοσύνης αλλά κι ολόκληρης της Αυτοκρατορίας.

Ο κ. Μπονάνος απευθυνόμενος σε ένα πολυσυλλεκτικό κοινό παρουσίασε άγνωστες πτυχές της ζωής τόσο του Γιώργου Ζαρίφη όσο και της ευρύτερης οικογένειας. Μίλησε για την Αλώνη, το μικρό νησάκι της Θάλασσας του Μαραρά, τόπο καταγωγής της οικογένειας, για τη μετάβαση από την οινοπαραγωγή στο χώρο των επιχειρήσεων και τραπεζών. Για τις διαδοχικές μετακινήσεις από την Πόλη στη Οδησσό, στο Ναύπλιο και την επιστροφή στη γενέθλια γη. Για το όνειρο της προόδου και της ανάπτυξης, οικονομικής, κοινωνικής  και πνευματικής, της Ρωμαίικης Κοινότητας. Για τη χρηματοδότηση σχολείων, κοινωφελών ιδρυμάτων και εκκλησιών. Για το όνειρό του να αποκτήσουν οι Ρωμιοί δύναμη και δυνατότητες τέτοιες που θα τους οδηγήσουν στις πιο υψηλές θέσεις της κοινωνίας και της διοίκησης έτσι ώστε να βοηθήσουν στη δημιουργία ενός συνασπισμού ανάμεσα στο νεοϊδρυθέν ελληνικό και στο κράτος που έβλεπε να έρχεται μετά από τη κατάρρευση της παρηκμασμένης  Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Η χρηματοδότηση προς τη Μεγάλη του Γένους Σχολή, τα Νοσοκομεία Βαλουκλή, το Κεντρικό Παρθεναγωγείο, τη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, το Ορφανοτροφείο Πριγκήπου, τον Ελληνικό Φιλολογικό Σύλλογο, τη Φίλεργο Εταιρεία Κωνσταντινουπόλεως, τα Ζαρίφεια Διδασκαλεία,  η στήριξη στο Γεώργιο Βιζυηνό και στον  Λάζαρο Σώχοαποτελούν μέρος της πολυσχιδούς προσφοράς του Γιώργου Ζαρίφη και των επιγόνων του.

Ο κ. Μπονάνος δήλωσε πως αναμένει την επανέκδοση στα ελληνικά των απομνημονευμάτων του επιφανούς μέλους της οικογένειάς του, πως εργάζεται για την αγγλική μετάφραση ενώ δήλωσε ενθουσιασμένος με την δεύτερη έκδοσή τους στην τουρκική γλώσσα συγχαίροντας τον εκδότη κ. Kenan Kocatürk, πρόεδρος του Συλλόγου   Εκδοτών Τουρκίας, που παραβρέθηκε στην εκδήλωση.

Την παρουσίαση του ομιλητή έκανε η κ. Υβόννη Βίγκα ενώ παρόντες ήταν ο Πέτρος Κωνσταντής- Ζαρίφης με τη σύζυγό του, που συμπλήρωσε με τα δικά του βιώματα τη διήγηση του κύριου ομιλητή.

Οι συζητήσεις συνεχίστηκαν στο δείπνο που παρέθεσε η Επιτροπή στους εκλεκτούς προσκεκλημένους με αμείωτο ενδιαφέρον.

Γράφει η Ολυμπία Μπέτσα

Το εφήμερο και το ευμετάβλητο της ανθρώπινης ύπαρξης – σα σκιά ονείρου ο άνθρωπος - προσέγγισε η παράσταση που παρουσιάστηκε στην Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή από τη Στέγη Πολιτισμού και Κοινωνικής Συμπαράστασης Θεσσαλονίκης «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» σε συνεργασία με τη θεατρική ομάδα «ΕΛΕΟΣ» και το φωνητικό σύνολο «ΜΕΜΝηΑ», το μεσημέρι της Παρασκευής 10 Μαΐου 2024 και που τίμησε με την παρουσία Της, η Α.Θ.Π., Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.

Αφού προηγήθηκε το καλωσόρισμα του Σχολάρχη κ. Δημητρίου Ζώτου, ο χαιρετισμός του προέδρου του «Αριστοτέλη» Θεοδώρου Ασπασίδη και η ευλογία της Α.Θ.Π., Οικουμενικού Πατριάρχη, κ.κ. Βαρθολομαίου, το φιλόμουσο κοινό και οι μαθητές της Σχολής είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το θεατρικό αναλόγιο του Δρ. Νικόλαου Β. Παππά. Ο Δρ. Παππάς με έμπνευση και φαντασία μετουσίωσε κείμενα της αρχαίας ελληνικής ιστοριογραφίας αναφορικά με τον Μεγάλο Αλέξανδρο, σε διαχρονικές κραυγές πόνου και νοσταλγίας για την πατρίδα, πλαισιωμένα με σύγχρονα τραγούδια της ξενιτιάς. Τα επτά κεντρικά πρόσωπα που αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, πάντα με κέντρο αναφοράς το μεγάλο στρατηλάτη, είναι ο σκυθρωπός στρατηγός του Κοίνος (Δημοσθένης Ιωαννίδης), η δυναμική μητέρα του Ολυμπιάδα (Αφροδίτη Ιωαννίδου), η πονεμένη αδελφή του Κλεοπάτρα (Άννα Δουμάνογλου), η αφοσιωμένη τροφός του Λανίκη (Στέλλα Τσατσαρώνη), η πολυταξιδεμένη εταίρα Θαΐδα (Αφροδίτη Τσέτσικα) που τον ακολούθησε στην εκστρατεία, η Περσίδα ερωμένη του Βαρσίνη (Δέσποινα Σφάντζικα) και η Βακτριανή σύζυγος του Ρωξάνη (Ελπίδα Ευκαρπίδου). Οι δύο τελευταίες του χάρισαν τους δύο γιους του, η Βαρσίνη τον Ηρακλή κι η Ρωξάνη τον Αλέξανδρο τον Δ΄ αντίστοιχα.

Ο Μεγάλος Νόστος

Οι αφηγητές Δρ. Νικόλαος Παππάς, Έφη Κυρλαγκίτση και Στέλλα Μωυσίδου παρουσιάζουν τα πρόσωπα, ερμηνεύοντας τα συναισθήματα που προκαλεί ο Μεγάλος Νόστος και η απώλεια. Οι χορωδοί του φωνητικού συνόλου «ΜΕΜΝηΑ» συνοδεύουν μουσικά με την καθοδήγηση του μαέστρου Σάκη Δερμιτζάκη. Ακούγονται τραγούδια όπως το «Τζιβαέρι», «της Ξενιτιάς», «Χωριό μου, χωριουδάκι μου» κ.ά. που μιλούν για τη νοσταλγία, το άλγος του Νόστου, τον πόνο για την πατρίδα και που συγκινούν και ξεσηκώνουν το θυμικό.

Οι σπαρακτικές ιστορίες των ξενιτεμένων πότε στη Μακεδονία, πότε στην Ασία, πότε στην Αίγυπτο ξεκινούν από τα παιδικά τους χρόνια στον τόπο που γεννήθηκαν, αγάπησαν και ανατράφηκαν και συνεχίζουν στους δρόμους των ξένων τόπων, όπου βρέθηκαν, είτε λόγω έρωτα, είτε λόγω επιγαμιών, είτε λόγω εκστρατείας, είτε λόγω εξορίας και φόβου. Τα συναισθήματα μεταβάλλονται, καθώς η πρωτόγνωρη χαρά μετατρέπεται σε βαθιά λύπη μέσα από τη μοναξιά και την απώλεια των αγαπημένων προσώπων, με αποκορύφωμα τον τρόμο που γεννά η απειλή για την ίδια τους τη ζωή, την ίδια τους την ύπαρξη. Δυνατές οι κραυγές των μητέρων που έχασαν τα βλαστάρια τους και το έμαθαν μετά, αλλά ακόμα πιο τραγική και σπαρακτική είναι η κραυγή που προκύπτει από το αδόκητο τέλος των ιστορικών προσώπων που κατέληξαν διωγμένοι, κατατρεγμένοι και άταφοι σε ξένους τόπους, αφιλόξενους και μακρινούς, με τις ψυχές τους αγριεμένες και αδικαίωτες να περιφέρονται στον Άδη.

Μέγας απών ο Μέγας Αλέξανδρος

Ο μέγας απών είναι ο Μέγας Αλέξανδρος. Η απουσία του συνδετικού προσώπου κάνει πολύ πιο έντονη την παρουσία του, σε όλες τις αφηγήσεις. Είναι αυτός που καθόρισε την πορεία της ζωής τους και που αγαπήθηκε από όλους και πιότερο από τη μάνα. Είναι όμως άφαντος, υπενθυμίζοντας στο κοινό ότι ακόμα και σήμερα ο τάφος του παραμένει μυστήριο.  Και καθώς κορυφώνονται οι τραγικές ιστορίες, έρχονται οι στίχοι του Πίνδαρου από τον  8^ο Πυθιόνικο να μας υπενθυμίσουν τι είναι ο άνθρωπος.

ἐπάμεροι· τί δέ τις; τί δ᾽ οὔ τις; σκιᾶς ὄναρ [επωδ. ε]
ἄνθρωπος.

Μτφρ.

Εφήμεροι· τί είναι κανείς και τί δεν είναι; [επωδ. ε]
Ίσκιος ονείρου ο άνθρωπος.

Ο καθένας μόνος - όπως άλλωστε είναι κι η μοίρα του ανθρώπου που μόνος του πορεύεται στη ζωή -  αλλά και όλοι μαζί οι συντελεστές της παράστασης μάς το φωνάζουν:  «Τίποτα δεν είναι τα ωραία αυτού του κόσμου / πριν καλά φανούν, χάνονται…/ σαν ονείρου σκιά» (Λίλα Ντε Τσάβες).

Έτσι, γοργά και κάποτε αιφνιδιαστικά τα μεγαλεία χάνονται και «τα στερνά δεν τιμούν τα πρώτα», όπως χαρακτηριστικά λέει ο σοφός μας λαός για το άδικο τέλος.

Δυνατό σε μηνύματα και καινοτόμο σε έμπνευση το θεατρικό αναλόγιο «Ως σκιάς όναρ- σαν ονείρου σκιά» τάραξε τη σκέψη μας για τη φύση του ανθρώπου σιγανά και ταπεινά…

Συντελεστές της παράστασης

Κείμενο-Μουσική Επιμέλεια: Δρ. Νικόλαος Β. Παππάς.

Σκηνοθετική-Εικαστική Επιμέλεια: Αφροδίτη Ιωαννίδου.

Ενορχήστρωση-Μουσική Διεύθυνση: Σάκης Δερμιτζάκης.

Θεατρική Ομάδα «Ἔλεος»

Με τη σειρά εμφάνισης Αφηγητές: Νικόλαος Παππάς, Έφη Κυρλαγκίτση, Στέλλα Μωυσίδου. Ολυμπιάδα: Αφροδίτη Ιωαννίδου. Κλεοπάτρα: Άννα Δουμάνογλου. Βαρσίνη: Δέσποινα Σφάντζικα. Θαΐδα: Αφροδίτη Τσέτσικα. Κοίνος: Δημοσθένης Ιωαννίδης. Ρωξάνη: Ελπίδα Ευκαρπίδου. Λανίκη: Στέλλα Τσατσαρώνη.

Μουσικό - Φωνητικό Σύνολο «ΜέΜνηΑ» Πιάνο: Σάκης Δερμιτζάκης. Σοπράνο: Άννα Καραχάλιου, Δέσποινα Στάη, Αρετή Τάχου. Άλτο: Ρούλα Βέττα, Ιωαννέτα Βλάσση, Βούλα Δημητρούλη, Στέλλα Μωυσίδου, Ευαγγελία Χατζηνάσιου. Τενόρο: Τάσος Αναστασιάδης, Απόστολος Δεληγεώργης, Δρόσος Δρόσος, Φάνης Καπητανίδης, Στέλιος Κοτζαμάνης. Μπάσο: Γιάννης Γιαγκούδης, Γιώργος Ζούπος, Ιγνάτιος Χαραλαμπίδης. Σολίστ: Αρετή Τάχου, Ρούλα Βέττα, Στέλιος Κοτζαμάνης, Γιώργος Ζούπος.

Ο πρώτος αξιωματούχος που επισκέφθηκε την Πόλη έπειτα από την μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί είναι ο Δήμαρχος Αθηναίων Χάρης Δούκας. Είχε συνάντηση πριν από λίγο με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

Αναχωρώντας από το Φανάρι ο κ. Δούκας εξέφρασε θλίψη και πόνο για την μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί.

Είπε ότι «ως μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO το οποίο ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα πρέπει να ενώνει τη ανθρωπότητα και όχι να τη χωρίζει».

«Υπάρχουν πρότυπα και κανόνες για το πως προστατεύει κανείς αυτά τα μνημεία πολιτιστικής κληρονομιάς που οφείλουν όλα τα κράτη να τηρούν», ανέφερε.

Αποκαλύπτουμε τις πρώτες εικόνες από το εσωτερικό της Μονής της Χώρας η οποία από λειτουργεί πλέον ως τζαμί. Τρία ψηφιδωτά στη Μονή της Χώρας καλύφθηκαν με κουρτίνες. Πρόκειται για το κύριο μέρος του ναού το οποίο μετατράπηκε σε τζαμί και καλύφθηκε με χαλιά χρώματος πορτοκαλί – σομόν. Το ένα τμήμα που οι άντρες μόνο προσεύχονται, βρίσκονται και τα τρία ψηφιδωτά που έχουν καλυφθεί με κουρτίνες χρώματος καφέ με μαύρο, στα ίδια χρώματα με τον τοίχο.

Μπαίνοντας σε αυτό κύριο μέρος του ναού στα αριστερά κάλυψαν το ψηφιδωτό της Παναγίας. Στα δεξιά κάλυψαν το ψηφιδωτό του Χριστού. Το τρίτο ψηφιδωτό που καλύφτηκε είναι πάνω από την πόρτα μπαίνοντας,  η Κοίμηση της Θεοτόκου.

Πάνω η φωτογραφία με το ψηφιδωτό της Παναγίας που καλύφθηκε με κουρτίνα

Πάνω στη φωτογραφία το ψηφιδωτό του Χριστού που καλύφθηκε με κουρτίνα

Στο τμήμα ακριβώς δίπλα που προσεύχονται οι γυναίκες δεν υπάρχουν καθόλου ψηφιδωτά.

Τα ψηφιδωτά που είναι στον έξω νάρθηκα που δεν έχει μετατραπεί σε τζαμί, δεν έχουν καλυφθεί. Και ειδικά το φρέσκο ‘Εις Άδου Κάθοδος’ που είναι η πιο όμορφη Ανάσταση είναι ανέγγιχτο.

Η Μονής της Χώρας απροσδόκητα άρχισε να λειτουργεί ως τζαμί από 15.00 μετά το μεσημέρι της 6ης Μαϊου, έπειτα από ειδική τελετή στην οποία συμμετείχε εξ αποστάσεως ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερτογάν.

Κατά το πρότυπο της Αγίας Σοφίας έστρωσαν χαλιά για μουσουλμανική προσευχή και οι επισκέπτες βγάζουν τα παπούτσια τους προτού πατήσουν το χαλί. Οι γυναίκες για να μπουν στον χώρο που γίνεται η προσευχή πρέπει να καλύψουν το κεφάλι τους.

Στη φωτογραφία πάνω γυναίκα μπαίνει στο τμήμα που άνοιξε για μουσουλμανική προσευχή μόνο για γυναίκες στρωμένο με χαλί.

Γυναίκες προσεύχονται στην Μονή της Χώρας με καλυμμένα κεφάλια

Τραγικές εικόνες με παπούτσια στην είσοδο του τμήματος για μουσουλμανική προσευχή στην Μονή της Χώρας

Με μια ειδική τελετή και σύνδεση μέσω μεγάλης οθόνης θα ανακοινώσει επισήμως ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν το άνοιγμα της Μονής της Χώρα για μουσουλμανική προσευχή, δηλαδή την λειτουργία της ως τζαμί.

Στη συνέχεια γύρω στις 4 γίνονται διευθετήσεις για τη λήψη εικόνων από τους δημοσιογράφους στο εσωτερικό της Μονής της Χώρας. Το ‘Εδώ Τουρκία’ βρίσκεται έξω από τη Μονή της Χώρας αναμένοντας να μπούμε μέσα για να δούμε σε ποια κατάσταση είναι πλέον έπειτα από τις εργασίες μετατροπής από μουσείου σε τζαμί. Η Μονή της Χώρας ήταν κλειστή για 4 χρόνια και τώρα ανοίγει ως τζαμί μια μέρα μετά το Πάσχα.

Αποκλειστικές εικόνες από την Μονή της Χώρας για 'Εδώ Τουρκία'

Πάντως η Γενί Σαφάκ γράφει σήμερα ότι τα βυζαντινά ψηφιδωτά μέσα στη Μονή έχουν καλυφθεί και στους τοίχους και στην οροφή για τις ανάγκες της μουσουλμανικής προσευχής. Ωστόσο γίνονται διευθετήσεις ώστε να επιτρέπεται και η είσοδος στους τουρίστες κατά το πρότυπο της Αγίας Σοφίας. Επομένως ενδεχομένως να παραμένουν ανοιχτές κάποια ψηφιδωτά, αυτό είναι που θέλουμε να δούμε στις 4, αν τελικά καταφέρουμε να μπούμε μέσα.

Πρόκειται για μοναδικά σπάνια ψηφιδωτά γνωστά σε ολόκληρο τον κόσμο.

Η Μονή της Χώρας την οποία οι Τούρκοι αποκαλούν σήμερα Καριγέ Τζαμί, ήταν βυζαντινό μοναστήρι το οποίο μετατράπηκε σε τζαμί από τους Οθωμανούς τον 16^ο αιώνα. Από το 1958 λειτούργησε ως Μουσείο.

Με απόφαση της κυβέρνησης Ερντογάν μετατράπηκε πάλι σε τζαμί και θα λειτουργούσε ως τζαμί από τις 23 του περασμένου Φεβρουαρίου, αλλά δεν λειτούργησε.

Η σημερινή εξέλιξη δεν ήταν αναμενόμενη.

Κατά το πρότυπο της Αγίας Σοφίας ανοίγει σήμερα και η Μονή της Χώρας για μουσουλμανική προσευχή σύμφωνα με την τουρκική φιλοκυβερνητική εφημερίδα Γενί Σαφάκ. Τα βυζαντινά ψηφιδωτά τα οποία είναι μοναδικά στον κόσμο έχουν καλυφθεί από τις τουρκικές αρχές.

Σύμφωνα με την τουρκική εφημερίδα ολοκληρώθηκε η αποκατάσταση της Μονής τη Χώρας (στα τουρκικά την αποκαλούν Κariye) στην Κωνσταντινούπολη, η οποία θα 4 χρόνια ήταν κλειστή. Η Μονή της Χώρας είχε μετατραπεί σε μουσείο με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου πριν από 79 χρόνια και σήμερα για ανοίγει για μουσουλμανική προσευχή από τον Ταγίπ Ερντογάν και θα λειτοργήσει κατά το πρότυπο της Αγίας Σοφίας.

Με τις εργασίες ‘αποκατάστασης’ τα ψηφιδωτά στους τοίχους και στην οροφή καλύφθηκαν ενώ καθορίστηκε η περιοχή που θα την επισκέπτονται οι τουρίστες με ξεναγό. Επιπλέον, πληροφορίες για τα έργα στο τζαμί θα μπορούν να επεξηγηθούν σε πολλές γλώσσες. Πληροφορίες για την εργασία θα δοθούν μέσω κωδικού QR.

H εφημερίδα δημοσιεύει δήλωσε πολίτη ονόματι Μεχμέτ Τετίκ ο οποίος είπε ότι το άνοιγμα του ‘τζαμιού Καριγιέ’ έχει μεγάλο νόημα: «Πρώτα η Αγία Σοφία, τώρα η Καριγιέ. Είμαστε πολύ χαρούμενοι. Αυτά τα μέρη μας μιλούν για τους προγόνους μας και την κατάκτηση της Κωνσταντινούπολης. Τα χρόνια που διατηρούνταν ως μουσείο έχουν τελειώσει. Θα μπορούμε πλέον να προσκυνούμε ελεύθερα», είπε.