Ομογένεια

 Τα αρχοντικά των Φαναριωτών στον Κεράτιο ξαναζωντανεύν μετά από αιώνες

Της εκπαιδευτικού Μαρίας Δήμου

Κεράτιος, μια στενή λωρίδα νερού, που σαν κέρατο ζώου σχίζει τη σάρκα της στεριάς της μιας ακτής του Βοσπόρου και μετατρέπει την άκρη της σε χερσόνησο, σ’ ένα τρίγωνο ξηράς που βρέχεται από τρεις θάλασσες και κουβαλάει ιστορία αιώνων. Κι αν στην μια άκρη της αυτή η λωρίδα ανταμώνει το αρμυρό νερό του Βοσπόρου και της Θάλασσας του Μαρμαρά, από την άλλη γλυκαίνει από το νερό του Alibey και του Kağithane,των ποταμών που χύνονται στον μυχό του κόλπου. Λιμάνι ασφαλές οι ακτές του, απάγκιο και αραξοβόλι για τους στόλους των αυτοκρατοριών αλλά και για τα καΐκια των φτωχών ψαράδων.

Περίκλειστη η ακτή του από τη μεριά της ιστορικής χερσονήσου. Από την εποχή του Κωνσταντίνου αρχικά και του Θεοδοσίου αργότερα, ψηλά τείχη προστάτευαν την πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας που απλωνόταν στους λόφους της χερσονήσου. Τείχη απόρθητα για αιώνες προστάτευσαν τη Βασιλεύουσα κι έμειναν μέχρι σήμερα λαβωμένα, ξεδοντιασμένα λες, χωρίς τις πολεμίστρες τους. Σαν κορδέλα που ξέφτισε στο πέρασμα του χρόνου τα τείχη της Πόλης στην ακτή του Κεράτιου άλλοτε βυθίζονται στις επιχωματώσεις κι άλλοτε διακόπτονται από τα ανοίγματα για το πέρασμα των δρόμων. Ακόμα κι η θάλασσα απομακρύνθηκε. Δεν τα γλύφει πια το κύμα αλλά ο φαρδύς πολύβουος  δρόμος, η καινούρια γραμμή του τραμ κι οι όμορφες πρασιές κρατούν μακριά το θαλασσινό νερό. Ένα μοντέρνο, σύγχρονο πρόσωπο διαμορφώνεται και σ’ αυτή τη μεριά της Πόλης σαν να θέλει να ανταποκριθεί στην εικόνα της αντικρινής ακτής με τα τεράστια οικοδομήματα, που άλλαξαν μια για πάντα τη γραμμή του ορίζοντα.

Ποιοι έμεναν στα μικρά φρούρια;

Πάνω σ’ αυτόν το δρόμο μέχρι πριν από λίγο καιρό έμοιαζε να αργοπεθαίνουν κάποια υπολείμματα των πιο παλιών σπιτιών που σώζονται στην Πόλη. Πέτρινα μικρά κάστρα, σπίτια που χτίστηκαν έξω από τα τείχη, μάρτυρες μιας εποχής που χάθηκε για πάντα.

Ποιοι ήταν όμως αυτοί που τα έκτισαν; Ποιοι έμεναν σ΄ αυτά τα μικρά φρούρια; Ποιοι και πότε επένδυσαν σε κατοικίες έξω από την ασφάλεια των τειχών, όταν οι Πρίγκιπες και οι Αξιωματούχοι προτιμούσαν τα υψώματα;

Μετά την Άλωση στην καθημαγμένη Πόλη τα τείχη δεν επιτελούσαν πια τον πρωτεύοντα ρόλο στην προστασία της. Καινούρια περάσματα ανοίχτηκαν, νέες πύλες δημιουργήθηκαν. Η στενή λωρίδα γης ανάμεσα στα τείχη και στο νερό, από τη Βλαχέρνα μέχρι το Τζιμπαλί, δόθηκε στο Βακούφι της Αγίας Σοφίας. Εδώ ψαράδες έφτιαξαν τις καλύβες τους στα μικρά κομμάτια γης που νοίκιαζαν από το Βακούφι. Σιγά σιγά οι καλύβες έγιναν σπίτια με πασσάλους μέσα στο νερό να κρατούν το υπερυψωμένο πάτωμα και δημιουργώντας από κάτω χώρους προφύλαξης της βάρκας. Έποικοι ορθόδοξοι αλλά κι Αρμένιοι κι Εβραίοι από περιοχές της νέας Αυτοκρατορίας έρχονται και εγκαθίστανται στην περιοχή ανταποκρινόμενοι στο κάλεσμα του Σουλτάνου, αναζητώντας καλύτερη τύχη.

Οι Φαναριώτες εμφανίζονται

Όσο το Πατριαρχείο βρισκόταν στην Παμμακάριστο, σ’ αυτήν την πλαγιά του έκτου λόφου συγκεντρώνονταν και το πολιτικό, οικονομικό και πνευματικό κέντρο του ορθόδοξου πληθυσμού. Το σκηνικό αλλάζει με τη εγκατάσταση του Πατριάρχη στο Φανάρι. Μαζί του μετακινούνται και οι προύχοντες. Τα υψώματα των λόφων κατοικούνται πια από μουσουλμάνους ενώ οι χριστιανοί μεταφέρονται στα παράλια και ξεκινά μια περίοδος ανόδου, ανάπτυξης κι ευημερίας γι’ αυτούς, που πραγματοποιήθηκε λόγω των θαλάσσιων διασυνδέσεών τους με τη Δυτική Ευρώπη. Η ελληνική παρουσία και επιρροή στη Βλαχία και τη Μολδαβία αυξήθηκε επίσης αυτή την περίοδο από τη θέση του αντιπροσώπου, του βοεβόδα (baş kapıkahyası) που κατέχουν Φαναριώτες.

Αυτήν την περίοδο οι νεότερες γενιές αυτών των ελληνορθόδοξων οικογενειών απέκτησαν ευρωπαϊκή μόρφωση, κατέκτησαν τις ευρωπαϊκές γλώσσες και ήρθαν σε επαφή με τις νέες ιδέες  που αναπτύσσονταν στην Ευρώπη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αναδειχθούν ως εξέχουσες προσωπικότητες  στην ελληνορθόδοξη κοινότητα. Επικρατούν κι εντός της οθωμανικής διοικητικής δομής κυρίως ως Δραγουμάνοι λόγω των επαφών τους με τη Δύση και των ικανοτήτων τους στις ευρωπαϊκές γλώσσες. Καθώς όλοι αυτοί διατηρούσαν ισχυρούς δεσμούς με το Πατριαρχείο επέλεγαν να διαμένουν γύρω από αυτό, στο Φανάρι. Έτσι απέκτησαν το προσωνύμιο «Φαναριώτες».

Η απόκτηση ιδιοκτησίας στο Φανάρι ήταν μια πολιτική επένδυση που πολλοί εύποροι Φαναριώτες πραγματοποιούσαν. Έτσι οι καλύβες των ψαράδων περνούν στα χέρια αξιόλογων Ρωμιών  που κατείχαν θέσεις στην Οθωμανική Αυλή και του Ηγεμόνα των Παραδουνάβιων Περιοχών καθώς και υψηλών αξιωμάτων στην Εκκλησία. Χτισμένα έξω από τα τείχη τα σπίτια τους δεν πνίγονται από την πηχτή, υγρή ατμόσφαιρα της περιτειχισμένης περιοχής. Το αεράκι που πνέει από τη θάλασσα δίνει άλλη αίσθηση στο εσωτερικό των σπιτιών αυτών.

Χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο είχαν τα περισσότερα δύο πτέρυγες και δύο ή τρεις ορόφους. Η πλευρά προς τη θάλασσα ήταν μια ξύλινη κατασκευή και επικοινωνούσε με την πτέρυγα προς τη μεριά του δρόμου που ήταν πετρόχτιστη. Έτσι η θέα της ακτής από τη μεριά της θάλασσας έδινε την εικόνα μιας συνεχόμενης οικοδομικής γραμμής. Τα αρχοντικά των Φαναριωτών ήταν κτισμένα απέναντι από το Οθωμανικό Οπλοστάσιο κι από το εμπορικό λιμάνι του Γαλατά θυμίζοντας συνεχώς στους ενοίκους τους τους ισχυρούς δεσμούς που τους ένωναν με την Υψηλή Πύλη αλλά και με το εμπόριο. Κι η αλήθεια είναι πως τα σπίτια αυτά σίγουρα αποτέλεσαν και σημεία λήψης αποφάσεων, υψηλών συναντήσεων και συνεργασιών αλλά και γιορτών, κοσμοπολίτικων εκδηλώσεων, δείγματα του ανοίγματος των ενοίκων τους προς το δυτικό κόσμο αλλά και της άμεσης σύνδεσης τους με την κρατική διοίκηση.

Έξω σαν φρούριο, μέσα πλούτος

Κι αν το εξωτερικό τους με τη χαρακτηριστική τοιχοποιία kârgir (τοιχοποιία από τούβλα και πέτρα) ήταν λιτό θυμίζοντας φρούριο, το εσωτερικό τους αντίθετα εξέφραζε τον πλούτο, την λεπτότητα και τον κοσμοπολιτισμό των ενοίκων. Κολόνες και καμάρες, διακοσμήσεις σε τοίχους και οροφές, έπιπλα και εξοπλισμός, όλα αντικατόπτριζαν την κοινωνική και οικονομική τους θέση.  Οι άνθρωποι αυτοί είχαν τη δύναμη και τη θέληση να έχουν ένα τέτοιο σπίτι. Καθώς η μεγάλη μάστιγα της Πόλης ήταν οι πυρκαγιές, η επιλογή ενός πέτρινου σπιτιού, ακόμα κι αν ήταν πολύ πιο δαπανηρό, ήταν η μόνο εγγύηση αντοχής στο χρόνο.  Το πέτρινο αυτό χτίσμα αποτελούσε τον πιο ασφαλή χώρο τόσο για τα τιμαλφή, όσο και για τα πρόσωπα που συναντιούνταν στους χώρους του. Σε εποχές με έντονες ταραχές η ανάγκη για ασφάλεια ήταν η πρώτιστη.

Έχει ενδιαφέρον πως την ίδια εποχή τα δημοσία κτίρια κατασκευάζονται κι αυτά από πέτρα. Ίσως λοιπόν οι προύχοντες της Ρωμαίικης Κοινότητας του Φαναρίου να θέλησαν να συναγωνιστούν σε ισχύ και αντοχή το κράτος θέλοντας να δηλώσουν τη δική τους δύναμη. Τα μικρά ανοίγματα, οι ψηλοί τοίχοι, το απροσπέλαστο εσωτερικό κρατούσαν μακριά τα βλέμματα των περαστικών από τη ζωή στο εσωτερικό του σπιτιού. Μόνο το στιβαρό εξωτερικό του δήλωνε την ισχύ του ιδιοκτήτη.

Η ξύλινη πτέρυγα από τη μεριά της θάλασσας, στηριζόμενη και πάλι σε πασσάλους μέσα στο νερό έδινε μια εύκολη δεύτερη πρόσβαση στο σπίτι καθώς οι προμήθειες για το νοικοκυριό μπορούν να φτάσουν με βάρκα. Τα γιαλιά του Βοσπόρου μπορούν να μας δώσουν μια εικόνα της ακτής του Κεράτιου τον 17ο και το 18ο αι. καθώς οι απεικονίσεις από την εποχή αυτή σπανίζουν. Πιθανή αιτία η αδυναμία πρόσβασης στην απέναντι στρατικοποιημένη ακτή του Κεράτιου από όπου οι καλλιτέχνες θα μπορούσαν να αποτυπώσουν τη σειρά των αρχοντικών με τις ξύλινες όψεις τους.

Οι ‘νεοφαναριώτες’ εγκαθίστανται στο Πέραν

Η κήρυξη της ελληνικής επανάστασης και τα αντίποινα της Υψηλής Πύλης άλλαξαν τη φυσιογνωμία της περιοχής. Πολλοί από τους ιδιοκτήτες των σπιτιών σκοτώθηκαν ενώ άλλοι έφυγαν για χώρες της Ευρώπης. Η νέα τάξη των «νεοφαναριωτών» που θα αναδυθεί λίγα χρόνια αργότερα θα προτιμήσει να εγκατασταθεί στην περιοχή του Πέρα, αφήνοντας πίσω της τα φαναριώτικα αρχοντικά.

Η ακτή αυτή του Κερατίου θα γνωρίσει την πλήρη απαξίωση και παρακμή. Όταν οι αντανακλάσεις της Βιομηχανικής Επανάστασης εμφανίστηκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία τον 19ο αιώνα, άρχισαν να ιδρύονται εργοστάσια από το κράτος, ιδιώτες και θεσμούς. Η ευκολία πρόσβασης από τη θάλασσα αλλά και τα απάνεμα λιμάνια του Κόλπου έκαναν ιδανικές τις συνθήκες για την εγκατάσταση βιοτεχνιών, βιομηχανιών και αποθηκών. Ο χαρακτήρας της περιοχής Φαναρίου είχε για πάντα αλλοιωθεί και τα αρχοντόσπιτα ένα ένα γκρεμίζονταν προς χάριν των βιομηχανικών εγκαταστάσεων. Τα νερά του Κεράτιου δέχονται το μεγαλύτερο μέρος των αποβλήτων και η ρύπανση δημιουργεί προβλήματα στους κατοίκους των γύρω περιοχών, που τις εγκαταλείπουν. Η χαριστική βολή ήρθε με τα έργα του Δημάρχου  Dalan τη δεκαετία του ’80. Στο όνομα της εκκαθάρισης και της εξυγίανσης της περιοχής σάρωσε τα πάντα μαζί κι ό,τι απέμεινε από τα φαναριώτικα αρχοντικά.

Τα ελάχιστα δείγματα αυτής της αρχιτεκτονικής που έμειναν ρήμαζαν για χρόνια στις νησίδες που δημιουργήθηκαν στον παραλιακό δρόμο. Με το πρόγραμμα των τελευταίων ετών του Μητροπολιτικού Δήμου της Πόλης όμως τα σπίτια αυτά διασώθηκαν, συντηρήθηκαν και παραδόθηκαν στο κοινό ως χώροι πολιτισμού. Το Γενοβέζικο σπίτι (Ceneviz Evi) όπως είναι γνωστό το πρώτο, απέναντι από τον Άγιο Νικόλα του Τζιμπαλί, η Κάσα του Κοινού, το προσαρτημένο στα τείχη οίκημα, και τα δύο λίγο πιο κάτω από τη διασταύρωση για τον Πατριαρχικό Ναό, είναι ότι απέμεινε και διασώθηκε από τη δόξα και την τιμή των Φαναριωτών. Η επίσκεψη σε αυτά, για όσους βρίσκονται ή επισκέπτονται την Πόλη, είναι μια μοναδική εμπειρία. Θα εντυπωσιαστούν από τη φρουριακή εξωτερική τους όψη αλλά κι από τη λεπτότητα της εσωτερικής διακόσμησης.

 

Τα αρχοντικά μοιάζει να βυθίζονται…

Καθώς η ξύλινη πτέρυγά τους δεν υπάρχει πια, το γκιαβγκίρι, το πετρόχτιστο τμήμα τους, τα καθιστά πραγματικά φρούρια στα μάτια των περιηγητών της παραλίας του Κεράτιου. Αρκετά κάτω από το επίπεδο του δρόμου, τα αρχοντικά μοιάζει να βυθίζονται. Από τη μια οι συνεχείς ασφαλτοστρώσεις κι από την άλλη το βάρος των ίδιων των κτιρίων η σημερινή είσοδος αντί για ισογείου μοιάζει πια να οδηγεί σε ημιυπόγειο. Μια στενή σκάλα κάνει δύσκολη την πρόσβαση στους ορόφους. Λένε πως η συγκεκριμένη κατασκευή ακολουθεί αυτήν των φρουρίων, που έκανε δύσκολη την πρόσβαση των ανεπιθύμητων επισκεπτών κι εύκολη την άμυνα κι απώθηση από τη μεριά των ενοίκων.  Το ίδιο και τα μικρά ανοίγματα των παραθύρων, που ήταν ψηλά και πάντα προστατευμένα από σιδεριές.

Ο μεγάλος χώρος όμως, που λειτουργούσε ως σάλα υποδοχής, έρχεται σε αντίθεση με τη στενότητα που αντιμετωπίζει αρχικά ο επισκέπτης. Ψηλοτάβανο, ανοιχτό σαλόνι, που πιθανόν φιλοξενούσε και τη βιβλιοθήκη των λόγιων ενοίκων. Διακοσμήσεις με μοτίβα από τη φύση και κορδέλες που πλαισιώνουν τα ανοίγματα στους τοίχους, τις κόγχες και τις καμάρες.

Οι κίονες και τα κιονόκρανα διέφεραν ανάλογα με τις στυλιστικές αλλαγές στην οθωμανική αρχιτεκτονική στις διάφορες περιόδους. Οι τοίχοι ήταν χοντροί και οι κόγχες και τα παράθυρα σχεδιάστηκαν ως μέρος μιας συνεχούς σύνθεσης εσωτερικής πρόσοψης όπου, σε ορισμένες περιπτώσεις, τοποθετήθηκαν ανάγλυφα διακοσμητικά.

Τα σχήματα των θόλων διέφεραν. Αλλού στρογγυλοί θόλοι με τουρκικούς τριγωνικούς τρούλους και μενταγιόν. Σταυροί θολωτοί θόλοι, χαμηλοί ή ψηλοί. και στρογγυλές άκρες.  Οι κόγχες μπορούσαν να αποθηκεύουν τιμαλφή και βιβλία, και θα μπορούσαν να έχουν ένθετα παραθυρόφυλλα από φίλντισι. Γύρω από τους τοίχους υπήρχαν καναπέδες με μαξιλάρια από πολύτιμα υφάσματα. Υπήρχαν παραδοσιακοί τύποι καθιστικών -όπως καναπέδες και ταντίρ- και δυτικών τύπων έπιπλα-επιχρυσωμένοι καθρέφτες, καρέκλες και τραπέζια. Υπήρχαν επίσης εξαιρετικά διακοσμημένα τζάκια και γωνίες για καφέ. Η θολωτή αίθουσα και οι πρόσθετες αίθουσες ήταν προσανατολισμένες προς το δρόμο, ενώ άλλοι χώροι του σπιτιού  βλέπουν προς τον Κεράτιο Κόλπο.

Μετά από αιώνες ξαναζωντανεύουν, παίρνουν μορφή και αποδίδουν και σ’ αυτήν την περίοδο της ιστορίας της Πόλης την αναλογούσα θέση της τα παλαιότερα οικήματα της Βασιλεύουσας. Οι Φαναριώτες και τα σπίτια τους είναι εδώ στην ακτή του Κεράτιου.  Επισκεφτείτε τα!

 

 

 

Επιτέλους λύνεται: Τα παιδιά Ελλαδιτών σε Πόλη και Ίμβρο θα παίρνουν πλέον απολυτήριο

Γράφει η εκπαιδευτικός Μαρία Δήμου

Κατατέθηκε προς ψήφιση στη Βουλή σχέδιο νόμου που προβλέπει τη διενέργεια εξετάσεων για τους Έλληνες μαθητές που αποφοιτούν από τα ομογενειακά σχολεία της Πόλης και της Ίμβρου. Με αυτόν τον τρόπο δίνεται λύση σε ένα χρονίζον πρόβλημα και ικανοποιείται το αίτημα δεκάδων οικογενειών αλλά και των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας της Ομογένειας.

Το σχέδιο νόμου αφορά πολλά παιδιά αποσπασμένων εκπαιδευτικών αλλά και Ελλήνων που εργάζονται στην Τουρκία που αποφοιτούν στα ομογενειακά εκπαιδευτήρια. Με σχετική πρόβλεψη εδώ και χρόνια δίνεται η δυνατότητα στα παιδιά των υπαλλήλων του Ελληνικού Προξενείου και των αποσπασμένων εκπαιδευτικών να εγγράφονται ως επισκέπτες μαθητές στα σχολεία της Ομογένειας. Τα παιδιά αυτά παρακολουθούν και βαθμολογούνται μόνο στα μαθήματα του ελληνόγλωσσου προγράμματος. Τα τελευταία χρόνια το τουρκικό υπουργείο παιδείας επέτρεψε την  εγγραφή και σε παιδιά Ελλήνων που εργάζονται στον ιδιωτικό τομέα στην Τουρκία δίνοντας έτσι τη δυνατότητα αύξησης του αριθμού των μαθητών των ολιγάριθμων τμημάτων των ρωμαίικων σχολείων, ένταξης καθαρά ελληνόφωνου μαθητικού δυναμικού στις τάξεις αλλά και προσφέροντας μια λύση στις οικογένειες των Ελλήνων που επιθυμούσαν τα παιδιά τους να αποκτήσουν ελληνορθόδοξη κουλτούρα κι εκπαίδευση συμμετέχοντας στην πλούσια και ιστορική παράδοση της Ομογένειας. Να σημειωθεί πως τα μειονοτικά σχολεία, τόσο της Τουρκίας (Πόλης και Ίμβρου) είναι κλειστά εκπαιδευτικά ιδρύματα και σε αυτά εγγράφονται κανονικά μόνο μέλη της Ρωμαίικης Κοινότητας.

Το πρόβλημα δημιουργήθηκε με τα απολυτήρια των Λυκείων (Μεγάλης Σχολής, Ζαππείου, Ζωγραφείου, Ελληνικού Λυκείου Ίμβρου). Καθώς οι μαθητές δεν μπορούν να παρακολουθήσουν και να βαθμολογηθούν σε όλο το σχολικό πρόγραμμα δεν παίρνουν απολυτήριο Λυκείου αλλά ένα πιστοποιητικό σπουδών. Το ελληνικό κράτος με νομοθετική ρύθμιση αναγνώρισε το πιστοποιητικό αυτό ως ισότιμο απολυτηρίου κι έδινε τη δυνατότητα συμμετοχής των μαθητών στις εξετάσεις των ομογενών για την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Οι μαθητές αυτοί όμως δεν είχαν πρόσβαση σε κανένα άλλο πανεπιστημιακό ίδρυμα ούτε της Τουρκίας, ούτε κάποιας τρίτης χώρας. Επίσης δεν μπορούσαν να προσκομίσουν απολυτήριο Λυκείου για κάποιο μεταπτυχιακό ή διδακτορικό στο εξωτερικό, όπως ζητείται από κάποια πανεπιστημιακά ιδρύματα.

Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα πολλές οικογένειες Ελλήνων που δραστηριοποιούνται στην Τουρκία να στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά ξενόγλωσσα σχολεία και να αποδυναμώνονται τα ομογενειακά.

Μετά από πιέσεις και έντονη δραστηριότητα τόσο των διευθυντών, όσο και Ομογενειακών φορέων όπως ο ΣΥΡΚΙ, η ΟΙΟΜΚΩ, το νέο νομοσχέδιο δίνει πια τη δυνατότητα στους επισκέπτες μαθητές των Ομογενειακών σχολείων απόκτησης κανονικού απολυτηρίου Λυκείου μέσα από εξετάσεις που δια διενεργούνται για αυτούς.

Το νέο χαροποίησε τόσο τους εκπαιδευτικούς, όσο και τις οικογένειες των μαθητών αυτών. Ελπίζουμε όλοι το υπουργείο να συνεχίσει να λαμβάνει τέτοιες «γενναίες» αποφάσεις και να ενισχύει την ομογενειακή εκπαίδευση δίνοντας λύσεις στα χρονίζοντα προβλήματα ξεπερνώντας αγκυλώσεις και προκαταλήψεις. Δυστυχώς τα χρονικά περιθώρια είναι στενά και δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές.

Δημήτρης Μπάσης τραγουδά για τα 100 χρόνια της Μητρόπολης Πριγκήπου

Ταξίδεψε όλο τον κόσμο αλλά στην Κωνσταντινούπολη που είναι και η καταγωγή του ήρθε μόλις πριν ενάμιση χρόνο… Και τώρα για δεύτερη φορά για τα 100 χρόνια της Μητρόπολης της Πριγκήπου. «Εντάξει. Όταν περπατάς εδώ, νιώθεις ότι είσαι στα δικά σου μέρη», μου λέει ο Δημήτρης Μπάσης λίγο πριν την συναυλία που έκανε την ομογένεια να σηκωθεί όρθια και να τον καταχειροκροτήσει. «Το τραγούδι του Θοδωράκη ΄Της δικαιοσύνης Ήλιε νοητέ έχει τον δικό του συμβολισμό στη σημερινή συναυλία’, μου είπε ο Δημήτρης Μπάσης ενώ ο ήλιος έδυε και η θάλασσα του Μαρμαρά έγινε κόκκινη σαν φωτιά ρίχνοντας τις τελευταίες του αχτίνες πάνω στην Θεολογική Σχολή της Χάλκης που αγναντεύαμε.

 

Συνέντευξη με τον Δημήτρη Μπάση στην Πρίγκηπο:

«Είμαστε εδώ γιατί γιορτάζουμε τα 100 χρόνια από την ίδρυση της Μητρόπολη εδώ στην Πρίγκηπο. 100 χρόνια λειτουργίας της Μητροπόλεως. Μεγάλη τιμή να είμαστε εδώ για συναυλία να γιορτάσουμε τα 100 χρόνια της Μητρόπολης. Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι στην Πρίγκηπο, έχω ξανάρθει στην Κωνσταντινούπολη. Είναι η πρώτη φορά που έρχομαι στην Πρίγκηπο, είναι πανέμορφα. Απέναντι είναι η Χάλκη, φαίνεται η Θεολογική Σχολή της Χάλκης. Είναι μια συναυλία που θα τη θυμόμαστε πιστεύω όλοι όσοι συμμετείχαμε γιατί 100 χρόνια είναι ένα πολύ μεγάλο γεγονός».

-Και αντιλαμβάνομαι ότι πρέπει να σας αγάπησαν πάρα πολύ για να σας καλέσουν για δεύτερη φορά μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα.

«Ήταν πριν ενάμιση χρόνο όταν κάναμε τη συναυλία στο Γαλατά. Ναι έχουμε αποκτήσει μια σχέση πια με την Πόλη. Αγαπώ την Πόλη. Η καταγωγή μου είναι από την Κωνσταντινούπολη. Εννοώ οι παππούδες μου ήρθανε πρόσφυγες το 23 και εγκαταστάθηκαν στο Κιλκίς, οπότε οι ρίζες, το DNA είναι από δω. Οπότε με τραβάει το μέρος πάρα πολύ εδώ».

-Και είχαμε φαντάζομαι συνάντηση και με τον Οικουμενικό Πατριάρχη. Υπάρχει μια σχέση ιδιαίτερη που έχει δημιουργηθεί και με τον Οικουμενικό Πατριάρχη;

«Σίγουρα, κάθε φορά που ερχόμαστε στην Πόλη, νομίζω ότι νιώθουμε την ανάγκη να πάρουμε την ευλογία του. Έτσι έγινε και αυτή τη φορά. Λειτούργησε ο Πατριάρχης σήμερα στον ναό του Αγίου Δημητρίου, στον Μητροπολιτικό ναό της Πριγκήπου εδώ. Παρευρεθήκαμε. Είναι στιγμές μοναδικές. Για μένα και για όλο τον ελληνισμό που υπάρχει εδώ. Και που πραγματικά γίνεται ένας αγώνας για να διατηρηθεί το ελληνικό στοιχείο στην Πόλη».

-Και ήταν η πρώτη φορά που ήρθατε εδώ πριν από ενάμιση χρόνο, πως ήταν αυτή η πρώτη επαφή;

Παρόλο που έχω ταξιδέψει ολόκληρο τον κόσμο και έχω καταγωγή από την Πόλη δεν είχα έρθει ποτέ στην Πόλη. Ήρθα πριν ενάμιση χρόνο. Εντάξει. Όταν περπατάς εδώ, νιώθεις ότι είσαι στα δικά σου μέρη. Μου το λέγανε και το ένιωσα, το βίωσα.

-Ποιο είναι το τραγούδι που χαρακτηρίζει την αποψινή βραδιά;

«Όλα τα τραγούδια θα έλεγα χαρακτηρίζουν τη σημερινή βραδιά επειδή θα έλεγα ότι αποτίουμε ένα φόρο τιμής στον ελληνισμό που υπάρχει εδώ και κρατάει Θερμοπύλες. Θα λεγα ότι το τραγούδι του Θεοδωράκη ‘Της δικαιοσύνης Ήλιε νοητέ» θα ταίριαζε πάρα πολύ. Ας πούμε ότι αυτό είναι ένα τραγούδι, που θα είχε το δικό του συμβολισμό στη σημερινή συναυλία».

 

Πρωτοσέλιδο στη Χουριέτ για Αρχιεπίσκοπο Αμερικής: Είχε κάνει προσευχή για Τραμπ

Πρωτοσέλιδο στην τουρκική εφημερίδα Χουριέτ έγινε ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος, κατά κόσμον Ιωάννης Λαμπρινιάδης. Η εφημερίδα γράφει ότι ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής ο οποίος είναι Τούρκος υπήκοος έκανε την προσευχή στο συνέδριο όπου επισημοποιήθηκε η υποψηφιότητα Ντόναλντ Τραμπ.

Όπως γράφει η Χουριέτ υπό τον τίτλο "Η προσευχή από τον Αρχιεπίσκοπο που κατάγεται από Μπακίρκιοϊ (Μακροχώρι)", "Ο Αρχιεπίσκοπος Λαμπρινιάδης, ο θρησκευτικός ηγέτης των Ελλήνων των ΗΠΑ, που έκανε την εναρκτήρια προσευχή στο συνέδριο όπου επισημοποιήθηκε η υποψηφιότητα του Ντόναλντ Τραμπ, είναι Τούρκος πολίτης, γεννημένος στο Μπακίρκοι. Στο Μπακίρκιοϊ βρίσκεται και ο τάφος του πατέρα του Λαμπρινιάδη που είπε ‘Η καρδιά μου είναι στην Κωνσταντινούπολη’. Ο Λαμπρινιάδης στην προσευχή του ζήτησε ‘Σοφία και χάρη’ για τον Τραμπ και τους συμβούλους του.

Φωτογραφία που δημοσιεύει η τουρκική εφημερίδα Χουριέτ στην οποία απεικονίζεται ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος

 

Έγινε Μητροπολίτης Προύσας

Ο Ιωάννης Λαμπρινιάδης γεννήθηκε στο Μπακίρκιοϊ το 1967. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο στο Μπακίρκιοϊ. Μετανάστευσε στην Ελλάδα με την οικογένειά του όταν ήταν 10 ετών. Μετά το Λύκειο αποφοίτησε από τη Θεολογική Σχολή Θεσσαλονίκης το 1991. Η τουρκική υπηκοότητα συνεχίστηκε. Επέστρεψε στην Τουρκία την ίδια χρονιά που ο Βαρθολομαίος εξελέγη Πατριάρχης. Έγινε ιερέας στο πατριαρχείο στο Μπαλάτ. Μετά πήγε στο στρατό. Το μονάδα του ήταν στην Άγκυρα. Στη συνέχεια στάλθηκε στην 39η Μηχανοποιημένη Ταξιαρχία στην Αλεξανδρέττα. Εκεί ολοκλήρωσε τη στρατιωτική του θητεία. Μετά από διάφορα καθήκοντα, έγινε μητροπολίτης Προύσας το 2011. Στη συνέχεια διορίστηκε ηγούμενος της (Θεολογικής) Σχολής της Χάλκης. Εξελέγη Αρχιεπίσκοπος Αμερικής στις 11 Μαΐου 2019.

Φωτογραφία που δημοσιεύει η Χουριέτ στην οποία απεικονίζεται ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής Ελπιδοφόρος

 

«Η καρδιά μου είναι στην Κωνσταντινούπολη»

Πριν πάει στις ΗΠΑ το 2019, ο Λαμπρινιάδης παραχώρησε συνέντευξη στη Χουριέτ και είπε: 'Νιώθω ότι ανήκω περισσότερο στην Κωνσταντινούπολη. Ο πατέρας μου μπορεί επίσης να με επηρέασε γιατί δεν ήθελε ποτέ να πάει στην Ελλάδα από εδώ, ποτέ δεν του άρεσε εκεί και όταν ήταν εκεί πάντα έλεγε ‘Πάμε πίσω στην Κωνσταντινούπολη’. Η υπόλοιπη οικογένεια παρέμεινε στην Ελλάδα, αλλά έθαψα τον πατέρα μου στο Ελληνικό Νεκροταφείο Μπακίρκιοϊ. Στην Κωνσταντινούπολη θα έρχομαι συχνά, η καρδιά μου είναι πάντως στην Κωνσταντινούπολη... Τα παιδικά μου χρόνια ήταν πολύ καλά στην Κωνσταντινούπολη. Εμείς, παιδιά Τούρκοι, Έλληνες και Αρμένιοι, παίζαμε μαζί στο δρόμο. Οι φιλίες μου στο Μπακίρκιοϊ συνεχίζονται ακόμα και είναι οι πιο στενοί μου φίλοι τώρα'.

 

Οι στενές σχέσεις με Τραμπ

Οι στενές σχέσεις του Λαμπρινάδη με τον Τραμπ ξεκίνησαν κατά την προεδρία του. Ο Λαμπρινάδης, ο οποίος χαρακτήρισε ‘πένθος’ τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τζαμί, πήγε στον Λευκό Οίκο και συναντήθηκε με τον Τραμπ για αυτό το θέμα. Ο Αρχιεπίσκοπος Λαμπρινάδης παρευρέθηκε και στα εγκαίνια του Τουρκικού Οίκου στη Νέα Υόρκη το 2021".

Στην Αγία Ευφημία Χαλκηδόνας εορτάζουν οι ‘λίγοι αλλά αμέτρητοι΄ Ρωμιοί

Ήχησαν και πάλι οι καμπάνες της εκκλησίας της Αγίας Ευφημίας στη Χαλκηδόνα της Κωνσταντινούπολη με τους λίγους αλλά αμέτρητους Ρωμιούς κατοίκους της. Στο τέλος της λειτουργίας ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνος Εμμανουήλ ανέφερε στο κήρυγμά του ότι θα ζητήσει μάλιστα από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να παραχωρήσει στην εκκλησία Αγίας Ευφημίας Χαλκηδόνος τμήμα από το λείψανο της Αγίας που φυλάσσεται στο Φανάρι.

Ο ναός της Αγίας Ευφημίας της Χαλκηδόνας, στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης βρίσκεται στο κέντρο του παραδοσιακού παζαριού της συνοικίας την οποία σήμερα οι κάτοικοί της την αποκαλούν Καντίκιοϊ.

Έμειναν 100-200 Ρωμιοί στη Χαλκηδόνα

Οι λιγοστοί ωστόσο Ρωμιοί που εξακολουθούν να μένουν στην συνοικία τους – υπολογίζονται περί τα 100 - 200 άτομα – ανήμερα της εορτής της συρρέουν στον ναό για να τιμήσουν την Αγία τους και στην συνέχεια μαζί με τον Μητροπολίτη τους να απολαύσουν τα κεράσματα όπως είθισται σε κάθε εκκλησία της Πόλης έπειτα από τη θεία λειτουργία: λικέρ μέντας και βύσσινου, σοκολατάκια, τυροπιτάκια, πάστες και γλυκά. Γιατί οι ‘λίγοι αλλά αμέτρητοι’ Ρωμιοί κοινωνικοποιούνται πλέον γύρω από τις εκκλησίες τους μετατρέποντας τις εκκλησίες σε χώρο πολιτιστικής σύναξης. «Αυτό το έθιμο ξεκίνησε τη δεκαετία του 90, ήμουν ο πρώτος που το έφερε στη Χαλκηδόνα και γρήγορα επεκτάθηκε σε όλες μας τις εκκλησίες στην Κωνσταντινούπολη», μου εξήγησε ο Άρχοντας Γιώργος Στεφανόπουλος, ο οποίος αγαπά και φροντίζει την κοινότητά του. Η Αλεξάνδρα Ουζούνογλου η οποία μιλάει για τη Χαλκηδόνα και το Μόδι ατέλειωτες ώρες αναπολώντας τις ημέρες που οι Ρωμιοί ήταν ‘αμέτρητοι και όχι λίγοι’ με μύησε στις ομορφιές της Χαλκηδόνας. «Ζούμε αιώνες σε αυτό τον τόπο», μου λέει και μου ξαναλέει η Αλεξάνδρα.

Η Αγία Ευφημία γνώρισε στην οικουμένη την Χαλκηδόνα

Αυτή όμως τη φορά έμαθα για την Αγία Ευφημία η οποία γεννήθηκε στη Χαλκηδόνα και έγινε αιτία για να γνωρίσει όλη η χριστιανική οικουμένη τη Χαλκηδόνα.

Καταγόταν από οικογένεια θεοσεβή και ευγενική. Έζησε και μαρτύρησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Διοκλητιανού.

Κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας της οι εχθροί του Χριστού προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να πείσουν την Αγία να αρνηθεί την πίστη της και να ασπασθεί τα είδωλα. Όταν συνειδητοποίησαν πως η Ευφημία δεν επρόκειτο να αλλάξει την πίστη της με τους λόγους, τη βασάνισαν φριχτά. Όμως η Αγία δεν έπαθε τίποτα από τα βασανιστήρια. Τελικά οι δήμιοι, την έριξαν σε άγρια θηρία και η Ευφημία βρήκε το θάνατο από μία αρκούδα.

Πως βρέθηκε το σκήνωμά της στο Φανάρι;

Κατά την εικονομαχία ρίφθηκε στην θάλασσα το σκήνωμά της και το βρήκαν ναυτικοί κοντά στην Λήμνο. Κατά την άλωση της Πόλης ήταν στην Σηλυβρία και ο πρώτος μετά την άλωση Πατριάρχης Γεννάδιος το έφερε πίσω στην Πόλη.

Στις 11 Ιουλίου κάθε έτος γίνεται ανάμνηση του θαύματος που έγινε από την αγία Ευφημία, όταν, κατά την εποχή του Μαρκιανού και της Πουλχερίας, συντάχθηκαν δύο τόμοι που περιείχαν τον όρο της Συνόδου, που έγινε στη Χαλκηδόνα το 451 μ.Χ. και ήταν ένας των ορθοδόξων και ένας των Μονοφυσιτών.

Για να πάψει λοιπόν η έριδα μεταξύ των δύο πλευρών, αποφασίστηκε να τεθούν και οι δύο τόμοι μέσα στη λάρνακα της αγίας Ευφημίας, για να φανεί ποιόν από τους δύο θα δεχτεί η Αγία. Μετά την αποσφράγιση της λάρνακας, βρέθηκε ο μεν των αιρετικών τόμος στα πόδια της Αγίας πεταμένος, ο δε των ορθοδόξων στο στήθος της.

Παρατηρώντας την εικόνα της Αγίας στο σημερινό τέμπλο του ναού της, όπως και την αντίστοιχη εικόνα της στο προσκηνυτάρι του έξω νάρθηκα, βλέπουμε ότι η Αγία κρατά στο μεν αριστερό της χέρι έναν Τόμο, στο δε δεξιό της χέρι κλαδιά ελιάς ή βάγια, ενώ στις εικόνες της Αγίας σε άλλους ναούς παρατηρούμε ότι κρατά στο αριστερό της χέρι ένα Σταυρό και όχι τον Τόμο.

 

Εορτάζει δύο φορές η Αγία Ευφημία

Γι αυτό και  στις 11 Ιουλίου στην Χαλκηδόνα εορτάζεται ηανάμνηση του θαύματός της με τον Όρο ή Τόμο της Συνόδου και αυτός είναι ο λόγος που όλο τον χρόνο στην Χαλκηδόνα ψέλνεται το απολυτίκιό της «Λίαν εύφρανας τους Ορθοδόξους και κατήσχυνας τους κακοδόξους ……». Στις 16 Σεπτεμβρίου εορτάζεται η μνήμη του μαρτυρίου της και ψέλνεται μόνον εκείνη την ημέρα το απολυτίκιό της «Τω θείω έρωτι, λαμπρώς αθλήσασα ..…». Αυτός είναι και ο λόγος που η Αγία Ευφημία εορτάζεται δύο φορές το χρόνο.

Ήχησαν και πάλι οι καμπάνες της εκκλησίας της Αγίας Ευφημίας στη Χαλκηδόνα της Κωνσταντινούπολη με τους λίγους αλλά αμέτρητους Ρωμιούς κατοίκους της. Στο τέλος της λειτουργίας ο Μητροπολίτης Χαλκηδόνος Εμμανουήλ ανέφερε στο κήρυγμά του ότι θα ζητήσει μάλιστα από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο να παραχωρήσει στην εκκλησία Αγίας Ευφημίας Χαλκηδόνος τμήμα από το λείψανο της Αγίας που φυλάσσεται στο Φανάρι.

Ο ναός της Αγίας Ευφημίας της Χαλκηδόνας, στην ασιατική πλευρά της Κωνσταντινούπολης βρίσκεται στο κέντρο του παραδοσιακού παζαριού της συνοικίας την οποία σήμερα οι κάτοικοί της την αποκαλούν Καντίκιοϊ.

 

Έμειναν 100-200 Ρωμιοί στη Χαλκηδόνα

Οι λιγοστοί ωστόσο Ρωμιοί που εξακολουθούν να μένουν στην συνοικία τους – υπολογίζονται περί τα 100 - 200 άτομα – ανήμερα της εορτής της συρρέουν στον ναό για να τιμήσουν την Αγία τους και στην συνέχεια μαζί με τον Μητροπολίτη τους να απολαύσουν τα κεράσματα όπως είθισται σε κάθε εκκλησία της Πόλης έπειτα από τη θεία λειτουργία: λικέρ μέντας και βύσσινου, σοκολατάκια, τυροπιτάκια, πάστες και γλυκά. Γιατί οι ‘λίγοι αλλά αμέτρητοι’ Ρωμιοί κοινωνικοποιούνται πλέον γύρω από τις εκκλησίες τους μετατρέποντας τις εκκλησίες σε χώρο πολιτιστικής σύναξης. «Αυτό το έθιμο ξεκίνησε τη δεκαετία του 90, ήμουν ο πρώτος που το έφερε στη Χαλκηδόνα και γρήγορα επεκτάθηκε σε όλες μας τις εκκλησίες στην Κωνσταντινούπολη», μου εξήγησε ο Άρχοντας Γιώργος Στεφανόπουλος, ο οποίος αγαπά και φροντίζει την κοινότητά του. Η Αλεξάνδρα Ουζούνογλου η οποία μιλάει για τη Χαλκηδόνα και το Μόδι ατέλειωτες ώρες αναπολώντας τις ημέρες που οι Ρωμιοί ήταν ‘αμέτρητοι και όχι λίγοι’ με μύησε στις ομορφιές της Χαλκηδόνας. «Ζούμε αιώνες σε αυτό τον τόπο», μου λέει και μου ξαναλέει η Αλεξάνδρα.

 

Η Αγία Ευφημία γνώρισε στην οικουμένη την Χαλκηδόνα

Αυτή όμως τη φορά έμαθα για την Αγία Ευφημία η οποία γεννήθηκε στη Χαλκηδόνα και έγινε αιτία για να γνωρίσει όλη η χριστιανική οικουμένη τη Χαλκηδόνα.

Καταγόταν από οικογένεια θεοσεβή και ευγενική. Έζησε και μαρτύρησε κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Διοκλητιανού.

Κατά τη διάρκεια της αιχμαλωσίας της οι εχθροί του Χριστού προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να πείσουν την Αγία να αρνηθεί την πίστη της και να ασπασθεί τα είδωλα. Όταν συνειδητοποίησαν πως η Ευφημία δεν επρόκειτο να αλλάξει την πίστη της με τους λόγους, τη βασάνισαν φριχτά. Όμως η Αγία δεν έπαθε τίποτα από τα βασανιστήρια. Τελικά οι δήμιοι, την έριξαν σε άγρια θηρία και η Ευφημία βρήκε το θάνατο από μία αρκούδα.

 

Πως βρέθηκε το σκήνωμά της στο Φανάρι;

Κατά την εικονομαχία ρίφθηκε στην θάλασσα το σκήνωμά της και το βρήκαν ναυτικοί κοντά στην Λήμνο. Κατά την άλωση της Πόλης ήταν στην Σηλυβρία και ο πρώτος μετά την άλωση Πατριάρχης Γεννάδιος το έφερε πίσω στην Πόλη.

Στις 11 Ιουλίου κάθε έτος γίνεται ανάμνηση του θαύματος που έγινε από την αγία Ευφημία, όταν, κατά την εποχή του Μαρκιανού και της Πουλχερίας, συντάχθηκαν δύο τόμοι που περιείχαν τον όρο της Συνόδου, που έγινε στη Χαλκηδόνα το 451 μ.Χ. και ήταν ένας των ορθοδόξων και ένας των Μονοφυσιτών.

Για να πάψει λοιπόν η έριδα μεταξύ των δύο πλευρών, αποφασίστηκε να τεθούν και οι δύο τόμοι μέσα στη λάρνακα της αγίας Ευφημίας, για να φανεί ποιόν από τους δύο θα δεχτεί η Αγία. Μετά την αποσφράγιση της λάρνακας, βρέθηκε ο μεν των αιρετικών τόμος στα πόδια της Αγίας πεταμένος, ο δε των ορθοδόξων στο στήθος της.

Παρατηρώντας την εικόνα της Αγίας στο σημερινό τέμπλο του ναού της, όπως και την αντίστοιχη εικόνα της στο προσκηνυτάρι του έξω νάρθηκα, βλέπουμε ότι η Αγία κρατά στο μεν αριστερό της χέρι έναν Τόμο, στο δε δεξιό της χέρι κλαδιά ελιάς ή βάγια, ενώ στις εικόνες της Αγίας σε άλλους ναούς παρατηρούμε ότι κρατά στο αριστερό της χέρι ένα Σταυρό και όχι τον Τόμο.

 

Εορτάζει δύο φορές η Αγία Ευφημία

Γι αυτό και  στις 11 Ιουλίου στην Χαλκηδόνα εορτάζεται ηανάμνηση του θαύματός της με τον Όρο ή Τόμο της Συνόδου και αυτός είναι ο λόγος που όλο τον χρόνο στην Χαλκηδόνα ψέλνεται το απολυτίκιό της «Λίαν εύφρανας τους Ορθοδόξους και κατήσχυνας τους κακοδόξους ……». Στις 16 Σεπτεμβρίου εορτάζεται η μνήμη του μαρτυρίου της και ψέλνεται μόνον εκείνη την ημέρα το απολυτίκιό της «Τω θείω έρωτι, λαμπρώς αθλήσασα ..…». Αυτός είναι και ο λόγος που η Αγία Ευφημία εορτάζεται δύο φορές το χρόνο.

Πρόγραμμα κατεδαφίσεων πριν… τον σεισμό – Αγωνία για ιστορικό κέντρο εντός βυζαντινών τειχών

Γράφει η εκπαιδευτικός Μαρία Δήμου

Αυτό που συμβαίνει τους τελευταίους μήνες στην Πόλη είναι εντυπωσιακό. Σε κάθε γειτονιά, σχεδόν σε κάθε τετράγωνο υπάρχει και μία πολυκατοικία που γκρεμίζεται ή πιο σωστά κατεδαφίζεται. Στη γειτονιά μας, στα δυο τρία γειτονικά τετράγωνα, έχουν ήδη κατεδαφιστεί τουλάχιστον τρεις οικοδομές. Όμως αυτό που αντίκρισα στην περιοχή του Βεφά, απέναντι από τη Μονή του Παντοκράτορά, το γνωστό Zeyrek, ήταν τρομακτικό. Ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα είχαν ισοπεδωθεί και το αστικό τοπίο είχε μεταμορφωθεί. Καθώς ανέβαινα τον τρίτο λόφο προς το μεγάλο τζαμί του Süleymaniye τα ανοίγματα που είχαν διαμορφωθεί όλο και πλήθαιναν. Αλάνες που περιβάλλονταν από προστατευτικές λαμαρίνες άφηναν ανοιχτό το οπτικό πεδίο προς την πλαγιά του τέταρτου λόφου. Η μονή του Παντοκράτορα τώρα στεκόταν ολοκάθαρα μπροστά μου χωρίς να την καλύπτει τίποτε. Επιβλητική, με τους τρούλους των τριών ναών που σχηματίζουν αυτό το σύμπλεγμα, παραμένει δείγμα της δόξας των βυζαντινών αυτοκρατορικών οικογενειών.

Συνέχισα να ανεβαίνω την απότομη πλαγιά  περπατώντας ανάμεσα από τις λαμαρίνες που γυάλιζαν παράταιρα με το περιβάλλον κάτω από τον καυτό ήλιο της Πόλης. Τα ερωτήματα που γεννά μια τέτοια εικόνα είναι εύλογα. Το τι συμβαίνει το ξέρουν οι περισσότεροι. Το τι θα συμβεί είναι η αγωνία όλων.

 

Κατεδαφίσεις κτιρίων…πριν τον σεισμό

Ο φονικός σεισμός που έπληξε πριν από ενάμιση περίπου χρόνο τη νοτιοανατολική Τουρκία μάλλον θορύβησε πολιτικούς και πολίτες. Όπως είναι γνωστό η Πόλη βρίσκεται σε μια σεισμογενή περιοχή, που έχει δώσει στο παρελθόν πολύ ισχυρούς σεισμούς και φυσικά είναι πολύ πιθανό, σχεδόν βέβαιο, ότι θα δώσει και στο μέλλον. Έτσι τα μέτρα που αποφάσισε να λάβει το κράτος ήταν άμεσα.

Σύμφωνα με δημοσιεύματα στο τουρκικό τύπο και τις ανακοινώσεις των αρμόδιων φορέων, αρχικά πραγματοποιούνται έλεγχοι όλων των οικοδομών, κυρίως όσων χτίστηκαν πριν από το 1990. Είτε με αίτηση σε οργανισμούς που έχουν άδεια από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Αστικοποίησης και Κλιματικής Αλλαγής. Σε αυτή την περίπτωση, εάν το κτίριο κριθεί επικίνδυνο, η κατεδάφιση είναι αναπόφευκτη. Είτε με αίτηση για έκθεση αντισεισμικής αντίστασης. Πανεπιστήμια, δήμοι και ιδιωτικές εταιρείες μηχανικών παρέχουν αυτήν την υπηρεσία.

Εάν το κτίριο διαπιστωθεί ότι είναι επικίνδυνο μετά τον έλεγχο, το αποτέλεσμα αναφέρεται πρώτα στην Προεδρία και στο κτηματολόγιο το αργότερο εντός 10 εργάσιμων ημερών και καταγράφεται. Οι αποφάσεις για ριψοκίνδυνες οικοδομές αναρτώνται στην είσοδο της πολυκατοικίας. Οι ιδιοκτήτες ειδοποιούνται μέσω Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης. Ανακοινώνονται επίσης στο Γραφείο του Μουχτάρη (Κοινοτάρχη) και στον ιστότοπο της Προεδρίας για 15 ημέρες, μέσα στις οποίες μπορούν να γίνουν ενστάσεις.

Με το πέρας της διορίας των ενστάσεων δίνεται στους ιδιοκτήτες προθεσμία 90 ημερών. Αναφέρεται ότι εάν το κτίριο δεν εκκενωθεί και κατεδαφιστεί εντός της προθεσμίας αυτής, θα εκκενωθεί και θα κατεδαφιστεί από τις διοικητικές αρχές. Σύμφωνα με την τελευταία ρύθμιση, ακόμα κι αν υπάρχει άρνηση, η διαδικασία ολοκληρώνεται με την υποστήριξη της αστυνομίας, αν χρειαστεί.

Η χρηματοδότηση το μεγαλύτερο πρόβλημα

Το μεγαλύτερο πρόβλημα σε όλη αυτή τη διαδικασία  είναι φυσικά η χρηματοδότηση, όταν οι πολίτες δεν μπορούν να αντέξουν το κόστος.

Το πρόγραμμα ‘Yarısı Bizden’ (Τα μισά από εμάς) υλοποιείται στην Κωνσταντινούπολη από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, Αστικοποίησης και Κλιματικής Αλλαγής. Για κάθε σπίτι, παρέχεται στήριξη 1,5 εκατομμυρίων λιρών, συμπεριλαμβανομένης της επιχορήγησης 700.000 λιρών, δανείου 700.000 λιρών και βοήθειας μετεγκατάστασης 100.000 λιρών.

 Ωστόσο, τα υψηλά επιτόκια και η απροθυμία των τραπεζών να αποδεχτούν αιτήματα δανείων καθιστούν αυτήν την επιλογή άχρηστη.

Ακόμα κι ο Μητροπολιτικός Δήμος Κωνσταντινούπολης, μέσω της θυγατρικής του Kiptaş, ενισχύει και ανακαινίζει επικίνδυνα κτίρια με το πρόγραμμα «στο κόστος».

Το αρμόδιο Υπουργείο καταβάλλει επίσης έως και δύο επιδοτήσεις ενοικίου σε όσους νοικιάζουν σε επικίνδυνα σπίτια κι αναγκάζονται να τα εκκενώσουν.

Παρόλο που υπάρχουν αυτές οι επιχορηγήσεις και δάνεια με ευνοϊκούς όρους, υπάρχουν κάποιοι που δεν μπορούν να το αντέξουν οικονομικά. Έτσι ένα νέο μοντέλο αναπτύχθηκε από τη Διεύθυνση Αστικού Μετασχηματισμού για τους πολίτες χαμηλού εισοδήματος. Στα έργα που εκτελεί η Διεύθυνση Μετασχηματισμού, το κράτος γίνεται εταίρος του σπιτιού για το οποίο παρέχει τη δημόσια χρηματοδότηση δίνοντας στους πολίτες το δικαίωμα να ζουν στο ανανεωμένο σπίτι για μια ζωή. Μετά τον θάνατό τους, το δικαίωμα αγοράς του σπιτιού περνά στους κληρονόμους.

Από τη  μια μεριά ο τρόμος που προκάλεσαν τα εκατοντάδες θύματα του σεισμού τον Φεβρουάριο του ’23 κι από την άλλη η πληθώρα γηρασμένων ή προβληματικών οικοδομών που υπάρχουν στην Τουρκία και κυρίως στην Πόλη, έκαναν επιτακτική την ανάγκη λήψης άμεσων μέτρων κι αυτό γίνεται πλέον φανερό παντού. Τώρα τι θα ανοικοδομηθεί ειδικά σε ιστορικές περιοχές, όπως είναι αυτές που περικλείονται από τα βυζαντινά τείχη και αποτελούν την ιστορική χερσόνησο, είναι ένα άλλο μεγάλο ζήτημα. Ας ελπίσουμε ότι θα επικρατήσει ο σεβασμός στο ιστορικό υπόβαθρο και  δε θα δούμε αρχιτεκτονικά εκτρώματα να ξεφυτρώνουν στο όνομα τις εκμετάλλευσης της πολύτιμης γης.

Και με μαντίλα για το Αγίασμα Βεφά – Ουρά στην είσοδο του ναού

Γράφει η εκπαιδευτικός Μαρία Δήμου

Πρώτη του μήνα σήμερα και το Αγίασμα του Βεφά γέμισε και πάλι με κόσμο. Κυρίως γυναίκες κάθε ηλικίας, αλλά με εντυπωσιακή αναλογία νέων κοριτσιών, πολλές φορώντας μαντίλα που κάλυπτε χαλαρά τα μαλλιά τους, όπως οι γυναίκες των σλαβικών εκκλησιών, περίμεναν υπομονετικά στη σειρά για να μπουν στο μικρό ναό που φιλοξενεί την πηγή. Μοντέρνες, καλοντυμένες,  όμορφες κρατούσαν όλες στο χέρι ένα μικρό τάμα που είχαν προμηθευτεί από τους πάγκους που στήνουν οι μικροπωλητές στο πεζοδρόμιο έξω από την αυλόπορτα του αγιάσματος.

Τάματα για κάθε περίσταση…

Τάματα για κάθε περίσταση, κάθε ανάγκη και κάθε πόθο. Άλλο για υγεία, άλλο για αγάπη κι έρωτα, άλλο για επαγγελματική επιτυχία, άλλο για απόκτηση σπιτιού ή καλοτυχία αυτοκινήτου, άλλο για σχολική πρόοδο. Όλα μικρά, στο χρώμα του χρυσού με ένα κόκκινο φιογκάκι για στόλισμα.

Με το μικρό αυτό τάμα και την ελπίδα χαραγμένη στο πρόσωπό τους έμπαιναν στον κήπο και με υπομονή στέκονταν στη σειρά που σχηματίζονταν για την είσοδο στο ναό. Καμιά δεν σκουντούσε, καμιά δεν διαμαρτύρονταν. Κι αφού περνούσαν το κατώφλι όδευαν άλλες για τις εικόνες που βρίσκονταν στους τοίχους, άλλες για το υπόγειο όπου είναι η πηγή κι άλλες προς τον ιερέα που τις ευλογούσε μία μία και πάλι στη σειρά.

Ελληνικά δεν άκουσα..

Ελληνικά δεν άκουσα να μιλά καμιά τους. Μόνο ένα συνεχές «τικ τικ τικ» ακουγόταν μέσα στο ναό. Κάθε μία τους, με το που έφτανε μπροστά στην εικόνα, χτυπούσε με το τάμα της το προστατευτικό τζάμι άλλοτε κάνοντας το σχήμα του σταυρού κι άλλοτε στοχεύοντας στα χέρια, τα πόδια, τα μάτια, το κεφάλι του αγίου. Η διαδικασία μπορούσε να κρατήσει ακόμα και κάποια λεπτά καθώς η κυκλική κίνηση των χτυπημάτων επαναλαμβανόταν πολλές φορές κι έκλεινε με μια εικονική προσπάθεια ξεκλειδώματος του λουκέτου βρισκόταν κάθε φορά μπροστά στην εικόνα. Οι υπόλοιπες περίμεναν υπομονετικά τη σειρά τους. Αυτό μπορούσε να γίνει ξανά και ξανά σε πολλές εικόνες. Ακόμα και στο κουβούκλιο με τους σχεδιασμένους σταυρούς που καλύπτει το άνοιγμα πάνω από την πηγή χτυπούσαν με το μικρό κλειδάκι ή όποιο άλλο τάμα κρατούσαν.

Ο παράξενος αυτός συνδυασμός ανθρώπων έμοιαζε τις στιγμές εκείνες να βρίσκεται σε διαδικασία μέθεξης. Έμοιαζε να καταβάλει προσπάθεια να επικοινωνήσει την επιθυμία του, την λαχτάρα ή τον πόνο του με το υπέρτατο ον. Για τον καθένα μπορεί να έχει άλλο όνομα, μπορεί να έχει κι άλλη μορφή. Οι υπερδυνάμεις όμως που του αποδίδουν είναι ίδιες και στην περίπτωση του Βεφά είναι η ικανοποίηση των επιθυμιών του καθενός.

 

Εκκλησία της Πρωτομηνιάς

Το νερό της Παναγίας του Βεφά μπορεί να έχει χάσει την καθαρότητά του και να είναι απαγορευτική η πόση του, οι πιστοί όμως δεν χάνουν την ελπίδα τους κι επιστρέφουν ξανά και ξανά στην εκκλησία που ονομάζουν Ayın Birinci Kilisesi (εκκλησία της Πρωτομηνιάς). Μπορεί το βυζαντινό όνομα της περιοχής να ξεχάστηκε εδώ και αιώνες, μπορεί ο αρχικός ναός να καταστράφηκε με την άφιξη των Οθωμανών, μπορεί 29 μέρες το μήνα να μένει σιωπηλό το Αγίασμα της Κοίμησης της Θεοτόκου στη γειτονιά του Βεφά, κάθε πρώτη όμως του μήνα αποκτά και πάλι ζωή και χαρίζει έστω και ψήγματα αισιοδοξίας σε όσους διαβούν την πόρτα του.

Στην όμορφη αυλή της Παναγίας με τον καταπράσινο κήπο αυτό το ζεστό πρωινό του καλοκαιριού ήταν σαν έβρισκαν καταφύγιο  στις σκιές του όλοι αυτοί που αναζητούσαν μια παρηγοριά στην ψυχή τους. Εξάλλου ο πόνος της ψυχής δεν γνωρίζει όρια και ταυτότητες. Απλά ζητά παρηγοριά κι ελπίδα.

 Τρώγεται η Αντισαμπέμπα; Γράφει η εκπαιδευτικός Μαρία Δήμου

Αν μου αρέσει κάτι όταν βρίσκομαι ανάμεσα σε Ρωμιούς, είναι οι συζητήσεις που ξεκινούν από μία απλή αναφορά και καταλήγουν σε ιστορικές αναδρομές. Και φυσικά πάντα, μα πάντα, θα έρθει η κουβέντα και στο φαγητό.

Έτσι τις προάλλες που ο λόγος γινόταν για τη γειτονιά μας και για το πού μένει ο καθένας της παρέας, να σου και κάποιος θυμήθηκε ένα ζαχαροπλαστείο που υπήρχε λίγο πιο κάτω κι ο επόμενος έκανε λόγο για την αντισαμπάμπα που έτρωγαν τέτοια εποχή κι ο τρίτος αναρωτήθηκε αν το φτιάχνουν ακόμα!

-Τρώγατε αντισαμπέμπα; Αναφωνήσαμε οι ανίδεοι!

-Και τρώγαμε αλλά και τρώμε, ήταν η απάντηση και φυσικά μας άνοιξε η περιέργεια αλλά κι η  όρεξη!

Κι όπως είναι γνωστό, ρωτώντας όχι μόνο πας στην Πόλη αλλά και βρίσκεις πού πουλάνε την περίφημη αντισαμπέμπα, που είναι παγωμένο γλυκάκι, από παγωτάκι σε τρία χρώματα και γεύσεις, με κομμάτια φρούτων, πάνω σε βάση από σοκολατένιο παντεσπάνι. Προσφέρεται κομμένο σε φέτες και τυλιγμένο σε αλουμινόχαρτο!

Στη γειτονιά του Feriköy στην οδό Baruthane το φημισμένο ζαχαροπλαστείο Üstü Palmiye συνεχίζει την παράδοση και παρασκευάζει αυτό το αγαπημένο γλυκό των Ρωμιών.

 Κι επειδή το ένα φέρνει το άλλο, δίπλα στην αντισαμπέμπα υπήρχε και το φριγκό! Άλλο ένα παραδοσιακό γλυκό, παγωτάκι και αυτό, με γεύση κακάο με φιστίκι Άντεπ και κομμάτια σοκολάτας. Αυτό πωλούνταν στους θερινούς κινηματογράφους της Πόλης από τον άνθρωπο που είχε την γκαντίνα του σινεμά κι έβγαινε με τον ταβλά του στο διάλειμμα και φώναζε: «Κοκ, φριγκό» «Κοκ, φριγκό» ! Δρόσιζε τους θεατές των ταινιών των Fatma Girik, Öztürk Serengil, Türkan Şoray, Ediz Hun, Ayhan Işık κάτω από τον έναστρο ουρανό της Πόλης!

Τα θερινά σινεμά βέβαια πια έκλεισαν, μπορεί όμως κανείς να απολαύσει τις ταινίες που θέλει στην τηλεόραση παρέα με ένα φριγκό ή μια αντισαμπέμπα στον καναπέ του σπιτιού του κλέβοντας λίγη από τη γοητεία μιας εποχής που χάθηκε!

 

 

Κοινοποίηση μέσω:
Τελευταίες Ειδήσεις

Με την εγγραφή ή τη χρήση αυτού του ιστότοπου αποδέχεστε τους Όρους Χρήσης και την Πολιτική Aπορρήτου της σελίδας

Μοιραστείτε μαζί μας τις δικές σας ειδήσεις:
info@edotourkia.gr

Powered by WebMedia | Developed by Monoware Web