Τι σηματοδοτεί ο διορισμός των νέων υφυπουργών Εξωτερικών στην Τουρκία.

Οι πρόσφατες ανακοινώσεις των νέων Υφυπουργών Εξωτερικών της Τουρκίας επιβεβαιώνουν την εδραίωση πια μιας ξεκάθαρης στροφής προς την ενσωμάτωση της ιδεολογίας στην εξωτερική πολιτική της γειτονικής χώρας. Μετά το πρόσφατο διορισμό του Ahmet Yildiz στην θέση του μόνιμου αντιπροσώπου της Τουρκίας στο ΟΗΕ, τουλάχιστον δυο από τους τρεις νέους υφυπουργούς Εξωτερικών – Nuh Yilmaz και Burhanettin Duran ― που ανακοινώθηκαν πριν λίγες ημέρες είναι προσκείμενοι στο ιδεολόγημα της Νέας Τουρκίας του Προέδρου Ερντογάν και του κυβερνώντος κόμματος, δηλαδή μια σύνθεση μεταξύ πολιτικού Ισλάμ αλα τούρκα και εθνικισμού.

O Ahmet Yildiz είναι μεν διπλωμάτης καριέρας αλλά είχε επίσης εκλεγεί ως βουλευτής του κυβερνώντος κόμματος, του AKP για την περίοδο 2018-2023, μεταξύ άλλων διορισμών δίπλα στον πρώην πρόεδρο Αμπντουλάχ Γκιούλ και του νυν προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν.

Ο Nuh Yilmaz δεν είναι διπλωμάτης καριέρας. Δεξί χέρι του Υπουργού Εξωτερικών Χακάν Φιντάν, τον ακολούθησε στο Υπουργείο Εξωτερικών από την ΜΙΤ (κυβερνητική υπηρεσία πληροφοριών της Τουρκίας) όπου υπηρετούσε ο Φιντάν πριν αναλάβει το ΥΠΕΞ πέρσι.

Ο Burhanettin Duran είναι καθηγητής διεθνών σχέσεων και γενικός συντονιστής της SETA, η «δεξαμενή σκέψης» (think tank) της κυβέρνησης και του AKP. Παρεμπιπτόντως ο Nuh Yilmaz έχει επίσης θητεύσει στην SETA ως ο πρώτος διευθυντής του γραφείου του οργανισμού στις ΗΠΑ, την περίοδο 2008-2011.

Χρέη υφυπουργού Εξωτερικών αναλαμβάνει και η Ayşe Berris Ekinci η οποία είναι διπλωμάτης καριέρας με οικονομικό υπόβαθρο, αλλά και πείρα σε θέματα που αφορούν την ενέργεια και τους υδάτινους πόρους. Έχει υπηρετήσει ως πρέσβης της Τουρκίας στην Κούβα την περίοδο 2016-2021. Αξίζει να σημειωθεί ότι έπαιξε ενεργό ρόλο στο να καταγγέλλει το εμπάργκο των ΗΠΑ κατά της Κούβας.

Σύμφωνα με νέες ανακοινώσεις, ο διορισμός των τριών νέων υφυπουργών σηματοδοτεί μια νέα δομή στο τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών όπου ο συνολικός αριθμός υφυπουργών αυξάνεται στους πέντε από τους τρεις που ήταν μέχρι σήμερα. Δηλαδή ο μόνος που αντικαταστάθηκε είναι ο γνωστός στην Ελλάδα διπλωμάτης καριέρας Burak Akçapar που προορίζεται να αναλάβει την Μόνιμη Αντιπροσωπία της Τουρκίας στα Ηνωμένα Έθνη στην Γενεύη. Ο Akçapar έπαιζε σημαντικό ρόλο στην διαδικασία διαλόγου με την Ελλάδα που βρίσκεται σε εξέλιξη διότι ήταν ο συνομιλητής της Ελληνίδας υφυπουργού Εξωτερικών Αλεξάνδρας Παπαδοπούλου αναφορικά με τον πολιτικό διάλογο μεταξύ των δυο χωρών. Ταυτόχρονα ήταν ο ομόλογος του ετέρου υφυπουργού Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη για τα θέματα που άπτονται της θετικής ατζέντας όπως και επικεφαλής της τουρκικής αντιπροσωπίας του διαλόγου για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ υπουργείων Αμύνης. Η μετακόμιση του στην Γενεύη εγείρει κάποια ερωτηματικά για τις επιπτώσεις στην ελληνοτουρκική προσέγγιση δεδομένου ότι η διαδικασία οικοδόμησης εμπιστοσύνης δεν βασίζεται μόνο σε ένα καλά δομημένο πλαίσιο αλλά και στην διαπροσωπική χημεία μεταξύ των ανθρώπων που την διαμορφώνουν.

Οι πληροφορίες από την Τουρκία λένε ότι μέρος του ελληνοτουρκικού διαλόγου θα αναλάβει ο Υφυπουργός Mehmet Kemal Bozay, ο οποίος θα συνεχίσει να χειρίζεται τις σχέσεις της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά θα επιβλέπει και τις διμερείς σχέσεις με την Ελλάδα, την Κύπρο, την Ρωσία, την Γαλλία, την Γερμανία, και την Αρμενία. Διπλωμάτης καριέρας με προηγούμενη προϋπηρεσία ως Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο Bozay σηματοδοτεί μια συνέχεια αναφορικά με της πάγιες εστιάσεις της τουρκικές εξωτερικής πολιτικής.

Ο άλλος υφυπουργός Εξωτερικών, ο Yasin Ekrem Serim, παραμένει στην θέση του ως υπεύθυνος για προξενικά ζητήματα και για θέματα που αφορούν την τουρκική διασπορά.

Το νέο σχήμα των υφυπουργών απαρτίζεται από μόνο δυο διπλωμάτες καριέρας με βαθιά γνώση της εξωτερικής πολιτικής της χώρας τους και από τρία πρόσωπα που εκπροσωπούν την ιδεολογική ταυτότητα της Νέας Τουρκίας. Παρόλο ότι οι διπλωμάτες καριέρας (Bozay και έχουν Ekinci) θα διαχειρίζονται τα χαρτοφυλάκια με την ΕΕ και τα κράτη μέλη της, τις ΗΠΑ και τον Καναδά, οι υπόλοιποι τρεις, πολιτικά και ιδεολογικά κινούμενοι, θα έχουν τους τομείς ευθύνης της Αφρικής, του Ινδό-Ειρηνικού, της Κεντρικής Ασίας, και χώρες με τις οποίες η Τουρκία βρίσκεται σε κρίση όπως το Ισραήλ, η Συρία, το Ιράν, και το Ιράκ μεταξύ άλλων.

Με άλλα λόγια, η στροφή προς μια πιο ιδεολογικά προσηλωμένη και αυτόνομη τουρκική εξωτερική πολιτική φαίνεται ότι καθιερώνεται σε σταθερή βάση. Ο περσινός διορισμός του Χακάν Φιντάν ως υπουργού Εξωτερικών, προερχόμενος από τον σκληρό πυρήνα και επιτελείο του Προέδρου Ερντογάν, συνιστά την καθιέρωση αυτής της στροφής όπου η Τουρκία θα αναζητεί ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο σε περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο με την στήριξη του λαού της και του ευρύτερου φάσματος του πολιτικού συστήματος.

Η καθεστωτική πια μορφή του κυβερνώντος κόμματος που βρίσκεται στην εξουσία μαζί με τον ίδιο ηγέτη για 22 χρόνια καθιερώνει και επιβάλλει τις κατευθυντήριες γραμμές της εξωτερικής πολιτικής, που συνδυάζει τις παραδοσιακές και ιστορικές κατευθυντήριες γραμμές και εστιάσεις της Τουρκία μαζί με την προώθηση του ηγετικού ρόλου της Τουρκίας στο σουνιτικό κόσμο και στο λεγόμενο Παγκόσμιο Νότο, όπου μαζί με χώρες όπως η Κίνα και η Ρωσία, η Τουρκία προβάλλει την αναθεωρητική ρητορική υπέρ του αγώνα κατά των αποικιακών δυνάμεων (βλέπε μεγάλες δυτικές χώρες).

Το τι σηματοδοτούν αυτοί οι διορισμοί για την τουρκική εξωτερική πολιτική και για τις διμερείς μας σχέσεις είναι προς αξιολόγηση και θα πρέπει να μας απασχολούν έντονα όσο προχωράει η απαραίτητη θεσμοθέτηση ενός πλαισίου διαλόγου με την Τουρκία, προκειμένου να τον καταστήσουν ανθεκτικό στις όποιες κρίσεις μπορούν να ξεσπάσουν στο μέλλον.

Ο Μεχμέτ Κεμάλ Μποζάι είναι ο διάδοχος του Μπουράκ Ατσαμπάρ ο οποίος αναλαβάνει το φάκελο Ελλάδας και θα συνομιλεί με τον Έλληνα υφυπουργό Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάννη, όπως αποκαλύπτει η εφημερίδα Μιλλιέτ.

Ο Μποζάι ήταν υπεύθυνος για θέματα ΕΕ στο τουρκικό ΥΠΕΞ μεταξύ 2016 και 2018.

Από το 2018 μέχρι το 2023 ήτα μόνιμος αντιπρόσωπος της Τουρκίας στην ΕΕ και από το 2023 Υφυπουργός Εξωτερικών για θέματα ΕΕ.

Τρεις νέους υφυπουργούς Εξωτερικών διόρισε

Με προεδρικό διάταγμα ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν διόρισε τρεις νέους Υφυπουργούς Εξωτερικών στη θέση του Μπουράκ Ακτσαμπάρ ο οποίος ήταν ο ομόλογός του Έλληνα Υφυπουργού Εξωτερικών Κώστα Φραγκογιάνη με τον οποίο συζητούσε τη θετική ατζέντα.

Σύμφωνα με την Εφημερίδα της Κυβερνήσεων στην κρίσιμη αυτή θέση διορίστηκαν η Αϊσέ Μπερίς Εκιντζί, ο Μπουρχανετίν Ντουράν και ο Νουχ Γιλμάζ. Μέχρι στιγμής δεν έχει ανακοινωθεί ποιος από τους τρεις θα αναλάβει τονφάκελο των ελληνοτουρκικών τον οποίο διατηρούσε ο Ακτσαμπάρ ο οποίος αποχωρεί για να αναλάβει τη θέση του μόνιμου αντιπροσώπου στο Γραφείο του ΟΗΕ στη Γενεύη.

Αϊσέ Μπερίς Εκιντζί

Η Αϊσέ Μπερίς Εκιντζί εντάχθηκε στο Υπουργείο Εξωτερικών το 1994. Μεταξύ 2007 και 2010, εργάστηκε ως επικεφαλής τμήματος στο Τμήμα Ενέργειας.

Διετέλεσε Γενική Πρόξενος στη Μασσαλία μεταξύ 2010-2011 και Υποδιευθύντριαι Ενέργειας και Υδάτων μεταξύ 2012-2016.

Από τις 30 Νοεμβρίου 2016 έως την 1η Απριλίου 2021, υπηρέτησε ως πρέσβης στην Αβάνα της Κούβας. Κατά τη θητεία της, πολλές τουρκικές εταιρείες άρχισαν να δραστηριοποιούνται στην Κούβα, ειδικά στους τομείς της υγείας, της ενέργειας και του τουρισμού.

Οι συνάδελφοι και οι συνεργάτες της την περιγράφουν ως ικανή και αφοσιωμένη διπλωμάτη που προώθησε τις τουρκικές θέσεις σε διεθνές επίπεδο. Επίσης, αναφέρεται ότι έχει συμβάλλει σημαντικά σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος, έχοντας συμμετάσχει σε διάφορες διεθνείς διασκέψεις και συζητήσεις (Elips Haber - 'Herkese eşit yaklaşır').

Μπουρχανετίν Ντουράν

Ο γνωστός Τούρκος αρθρογράφος και πολιτικός αναλυτής πήγε στο θρησκευτικό σχολείο Ιμάμ Χατίπ του Ανταπαζαρί και στη συνέχεια αποφοίτησε από το πανεπιστήμιο του Βοσπόρου και το τμήμα Πολιτικών Επιστημών και Διεθνών Σχέσεων. Το 2013, διορίστηκε γενικός συντονιστής του παραρτήματος της Κωνσταντινούπολης του φιλικά προσκείμενου στην κυβέρνηση think tank SETA (Ίδρυμα Πολιτικής, Οικονομικής και Κοινωνικής Έρευνας). Το 2014, έγινε γενικός συντονιστής του SETA.

Είναι γνωστός για τις αναλύσεις του σχετικά με την τουρκική εσωτερική πολιτική, την εξωτερική πολιτική και τις υποθέσεις της Μέσης Ανατολής. Έχει αρθρογραφήσει στις εφημερίδες «Daily Sabah» και «Politics Today», όπου οι στήλες του αντικατοπτρίζουν συχνά μια φιλοκυβερνητική στάση, υποστηρίζοντας το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) και τις πολιτικές του Τούρκου προέδρου Ταγίπ Ερντογάν.

Νουχ Γιλμάζ

Εργάστηκε ως ανταποκριτής στην Ουάσιγκτον για την εφημερίδα Star, την εφημερίδα Sabah και το CNN Türk. Μεταξύ 2008-2011, ήταν ο  ιδρυτής και διευθυντής του γραφείου του think tank SETA στην Ουάσιγκτον. Το 2013 διορίστηκε σύμβουλος δημοσίων πληροφοριών. Ο διορισμός του ήταν αξιοσημείωτος, καθώς ήταν το πρώτο άτομο που τοποθετήθηκε στη θέση αυτή εκτός του οργανισμού, αντικαθιστώντας έναν επί μακρόν υπηρετούντα εσωτερικό σύμβουλο (Hürriyet Daily News).

Εργάστηκε ως λέκτορας στη Σχολή Επικοινωνίας του πανεπιστημίου Μαρμαρά. Έχει δημοσιεύσει άρθρα σχετικά με την εξωτερική πολιτική, τη στρατηγική, την κριτική σκέψη και τις πολιτιστικές σπουδές σε πολλά τουρκικά και ξένα περιοδικά και εφημερίδες.

Η κριτική για τον Γιλμάζ περιστρέφεται συχνά γύρω από τις ιδεολογικές του τάσεις και το ρόλο του στις επιχειρήσεις πληροφοριών.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης μας τα είπε στα μούτρα και έφυγε, δηλώνει ο ο απόστρατος υποναύαρχος και εμπνευστής του λιβυκού μνημονίου Τζιχάντ Γιαϊτζί και κατηγορεί την τουρκική κυβέρνηση

για παραχωρήσεις στην Ελλάδα. Ο Τζιχάντ Γιαϊτζί κατηγόρησε μάλιστα τον Ταγίπ Ερντογάν επειδή κάλεσε τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο στο δείπνο του με τον Κυρικάκο Μητσοτάκη.

Μιλώντας στο κανάλι αντιπολιτευτικό κανάλι Ουλουσάλ, ο Τζιχάντ Γιαϊτζί είπε ότι ο Μητσοτάκης «είπε  μπροστά στα μούτρα μας ότι δεν υπάρχουν ‘Τούρκοι’ στην ‘Δυτική Θράκη’... Κοιτάξτε να δείτε τι είπε, ποια εξομάλυνση; Ποιος ανοιξιάτικος άνεμος;».

«Δεν μπορώ να καταλάβω πως αυτό πλασάρεται ως ατμόσφαιρα αποκλιμάκωσης. Επιπλέον, πάλι στην ίδια ομιλία, είπε ‘Δυστυχώς, ο αριθμός της χριστιανικής μειονότητας στην Τουρκία έχει μειωθεί. Εδώ πιστεύουμε ότι η θρησκευτική ελευθερία και τα χριστιανικά κειμήλια πρέπει να προστατεύονται, όπως προβλέπουν οι συμφωνίες και οι όροι της UNESCO’. Ξέρετε τι ακριβώς λέει στην πραγματικότητα; Είπε ότι δεν υπάρχει θρησκευτική ελευθερία στην Τουρκία. Είπε ότι η Τουρκία καίει και καταστρέφει τα πάντα και πως δεν υπάρχει θρησκευτική ελευθερία»

Καλούν Πατριάρχη και όχι ‘εκλεγμένο μουφτή’

Ωστόσο είπε ο Τζιχάντ Γιαϊτζί, «ο Πατριάρχης παρίσταται στο βραδινό δείπνο. Προσκαλείται ο Πατριάρχης και λένε δεν ότι δεν υπάρχει θρησκευτική ελευθερία. Καλούμε και τον Πατριάρχη! Ας δούμε πρώτα τον Τούρκο Πρόεδρό μας να δειπνεί με τον ‘εκλεγμένο μουφτή’ στην Ελλάδα και μάλιστα παρουσία του Μητσοτάκη. Ας φάνε μαζί, να δούμε την αμοιβαιότητα, μετά ξαναμιλάμε».

«Ο Μητσοτάκης παρενέβη στις εσωτερικές υποθέσεις»

Ο Τζιχάντ Γιαϊτζί αντιδρά και για την τοποθέτηση Μητσοτάκη για την μετατροπή της Μονή της Χώρας σε τζαμί. «Μετά σαν να μην έφταναν αυτά, παρεμβαίνει και στις εσωτερικές υποθέσεις της Τουρκίας. Λέει ότι η Τουρκία δεν μπορεί να ανοίξει για λατρεία το τζαμί Kariye [σσ. Χώρας], το οποίο χρησιμοποιείται ως τζαμί εδώ και εκατοντάδες χρόνια, από τη δεύτερη περίοδο του Μπεγιαζίτ. Παρεμβαίνει στις εσωτερικές υποθέσεις της Τουρκίας. Και δείτε μάλιστα πως το αναφέρει αυτό. ‘Όπως έχω εκφράσει ευθέως και με ειλικρίνεια, η λειτουργία του τζαμιού Kariye [σσ. Χώρας] εκ νέου ως χώρος λατρείας, είναι μια εξέλιξη που μας προκαλεί θλίψη’, λέει ο Μητσοτάκης. ‘Πιστεύω ότι αυτός ο θαυμάσιος ναός είναι ένα κειμήλιο όλης της ανθρωπότητας και ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα’. Δηλαδή, λέει ότι αυτός ο ναός είναι για την ανθρωπότητα, για τους χριστιανούς. Και ως εκ τούτου, θα έπρεπε να διατηρηθεί ως εκκλησία, ένα μέρος που χρησιμοποιείται ως τζαμί εδώ και σχεδόν 500-600 χρόνια, εδώ και 700 χρόνια. Είχε ήδη μετατραπεί σε τζαμί μετά την άλωση. Και μετά την άλωση δεν χρησιμοποιήθηκε ποτέ ως εκκλησία, ωστόσο ο ίδιος θέλει να μετατραπεί και πάλι σε εκκλησία. Κοιτάξτε, κοιτάξτε τι έκφραση χρησιμοποιεί εκεί πέρα. Λέει: ‘Πιστεύω ότι αυτός ο ναός ανήκει σε όλη την ανθρωπότητα’. Λέει ότι είναι ένα έργο όλης της ανθρωπότητας. Με άλλα λόγια, είναι σαν να λέει ότι οι μουσουλμάνοι δεν είναι άνθρωποι, ενώ οι χριστιανοί είναι, και αυτό το λέει σε μια συνάντηση που κάνει ο Τούρκος Πρόεδρός μας».

«Μας είπε ‘στηρίζετε την τρομοκρατία’»

Ο Τζιχάντ Γιαϊτζί ενοχλείται ακόμη και για την αναφορά Μητσοτάκη στη Χαμάς ενώπιον του Ταγίπ Ερντογάν. «Και από πάνω, το πάει ακόμα παραπέρα λέγοντας ότι γνωρίζουμε πως βλέπετε με διαφορετικό τρόπο τη Χαμάς, την οποία εμείς την αποδεχόμαστε ως τρομοκρατική οργάνωση, μετά τα θύματα της τρομοκρατίας και την είσοδο του Ισραήλ στην περιοχή της Γάζας. Δηλαδή λέει ότι εμείς βλέπουμε τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση και εσείς όχι, άρα είστε ένα κράτος που υποστηρίζει την τρομοκρατία και μας το λέει κατάμουτρα. Πώς το εκλαμβάνουν αυτό ως εξομάλυνση και ανοιξιάτικο καιρό; Δηλαδή, να πούμε Δόξα τον Θεώ; Ένω μας φτύνουν στα μούτρα; Θεέ μου Θεέ μου. Δεν το χωράει ο νους μου».

«Μας είπε κατάμουτρα και για Κύπρο»

Ο Τούρκος απόστρατος υποναύαρχος ενοχλείται και για την αναφορά Μητσοτάκη στο Κυπριακό:  «Ξέρετε τι είπε για το θέμα της ‘τδβκ’; «Είναι πολύ σημαντικό να βρεθεί μια λύση για την Κύπρο με βάση το διεθνές δίκαιο, κάτι που δεν έχει επιλυθεί ακόμη». Δηλαδή λέει ότι εσείς είστε αντίθετοι με το διεθνές δίκαιο. Λέει ότι η σημερινή κατάσταση είναι αντίθετη με το διεθνές δίκαιο, πως δεν αναγνωρίζουμε την ‘τδβκ’, και πως η Κύπρος θα πρέπει να διαμορφωθεί όπως εμείς θέλουμε. Και αυτό το λέει μπροστά στα μούτρα μας. Που είναι ο αέρας εξομάλυνσης εδώ; Και καλά θα αναπτυχθεί το εμπόριο... Πώς θα αναπτυχθεί το εμπόριο; Με τους Τούρκους τουρίστες θα αναπτύξουν το εμπόριο τους; Με ρακί και ψάρι στα νησιά; Μα είναι δυνατόν; Και μετά ο Μητσοτάκης λέει ότι του κατέβει».

«Δεν μπορώ να καταλάβω το τι είδους νοητική στέρηση βιώνουμε. Τι είναι αυτή η παραχώρηση; Τι συμβαίνει με την Ελλάδα; Τι συμβαίνει με την Ελλάδα; Γιατί το κάνουμε αυτό;» ανέφερε.

Ο Φιντάν δεν λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’

Ο Τζιχάντ Γιαϊτζί επιτίθεται και στον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικών: «Πέρα από τις παραχωρήσεις, η Τουρκία αποσύρθηκε από την Ανατολική Μεσόγειο εξαιτίας τους. Και προσέξτε ο Υπουργός Εξωτερικών δεν λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’. Ο δικός μας υπουργός Εξωτερικών δεν λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’! Ο Πρόεδρος (Ερντογάν) λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’. Ο Τ/Υπουργός Εθνικής Παιδείας λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’. Ο Τ/Υπουργός Εθνικής Άμυνας λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’. Ο Τ/Υπουργός Ενέργειας λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’. Ο Τ/Υπουργός Περιβάλλοντος λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’. Ο Τ/Υπουργός Γεωργίας λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’. Αλλά αυτός που πρέπει να το πει στην πραγματικότητα, ο Τ/Υπουργός Εξωτερικών, δεν λέει ‘Γαλάζια Πατρίδα’! [σσ. ο Yaycı φωνάζει] Δεν μπορώ να το πιστέψω! Δεν μπορώ να το πιστέψω! Και κανείς δεν ρωτάει γιατί δεν λέτε ‘Γαλάζια πατρίδα’, κύριε Υπουργέ Εξωτερικών; Δεν το λέει! Να πει γιατί διστάζετε, τι σας κάνει να διστάζετε; [σσ. ο Γιαϊτζίφωνάζει] Δεν λέει, ‘μήπως φοβάστε την Ελλάδα’; Δεν το καταλαβαίνω αυτό. Κάποιος πρέπει να πει ότι ο βασιλιάς είναι γυμνός σε αυτή τη χώρα! Τι είναι αυτό που όλοι κάνουν τα στραβά μάτια; ‘Ο βασιλιάς είναι ντυμένος έτσι, ο βασιλιάς στέκεται έτσι ή αλλιώς’... Πείτε ‘Γαλάζια Πατρίδα’!»

Κόκκινη γραμμή για την Τουρκία το θαλάσσιο πάρκο που σχεδιάζει η Ελλάδα, δήλωσε ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν λέγοντας ότι εξέφρασε τη θέση αυτή στον ομόλογό του Γιώργο Γεραπετρίτη κατά το δείπνο μεταξύ Μητσοτάκη-Ερντογάν. Σε συνέντευξη τύπου με τον αυστριαρκό ομόλογό του, ο Τούρκος Υπουργός είπε: «Καταγράψαμε επίσης τις επιφυλάξεις και τις σκέψεις μας σχετικά με το θαλάσσιο πάρκο. Τις εκφράσαμε. Είπαμε ότι δεν πρόκειται για ένα αθώο περιβαλλοντικό σχέδιο στα μάτια μας, ότι αν προχωρήσει, θα μπει σε θέματα που αφορούν την υφαλοκρηπίδα, που είναι μια κόκκινη γραμμή που μας προβληματίζει, και ότι δεν θα το δεχτούμε». Ο Χακάν Φιντάν ανέφερε ακόμη ότι «υπήρξε επίσης κατανόηση της αρχής, ότι δεν πρέπει να γίνουν εκατέρωθεν μονομερή βήματα χωρίς να επιλυθούν αυτά τα προβλήματα. Και οι δύο πλευρές συμφωνούν σήμερα ότι δεν θα πρέπει να κάνουμε μονομερή βήματα, εκατέρωθεν βήματα και ότι θα πρέπει να αναζητήσουμε λύση για να συζητήσουμε τα υπάρχοντα προβλήματα, όσο δύσκολα και αν είναι αυτά. Η καλή θέληση και η πολιτική βούληση είναι προφανείς. Συνεχίζουμε τις προσπάθειές μας. Με τη θέληση του Θεού, ελπίζω να δούμε σύντομα εξελίξεις όσον αφορά τόσο τα τρέχοντα όσο και τα χρόνια προβλήματα».

Ταγίπ Ερντογάν και Κυριάκος Μητσοτάκης συμφώνησαν ότι πρέπει να κρατήσουν τα κανάλια επικοινωνίας ανοιχτά παρά τις διαφωνίες μεταξύ των δύο πλευρών. Κατά τη συνέντευξη Τύπου οι δύο ηγέτες διαφώνησαν με ελεγχόμενο τρόπο, καταθέτοντας τις διαφωνίες τους χωρίς να προκαλείται κρίση. Ο Ταγίπ Ερντογάν επέλεξε να αντιδράσει έντονα στο θέμα της Χαμάς, παίρνοντας για δεύτερη φορά τον λόγο. Ανταπαντώντας στον Κυριάκο Μητσοτάκη είπε ότι η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση. Η τελική παρέμβαση Μητσοτάκη για το θέμα λειτούργησε πυροσβεστικά κάνοντας τον Τούρκο Πρόεδρο να συμφωνήσει μαζί του και να του πει «αυτό γίνεται». Πάντως ο Τούρκος Πρόεδρος απέφυγε ωστόσο να ανταπαντήσει στην αντίδραση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί. Ο Ταγίπ Ερντογάν δεν αντέδρασε ούτε στην απάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη για την μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης και τη μη αποδοχή του όρου ‘τουρκική μειονότητας’ που χρησιμοποίησε ο Τούρκος Πρόεδρος.

Ειλικρινή και παραγωγική συνάντηση

«Επιβεβαιώσαμε την αμοιβαία συμφωνία μας να κρατήσουμε τους διαύλους διαλόγου και να αναπτύξουμε την δυναμική στις σχέσεις μας», δήλωσε ο Τούρκος Πρόεδρος, προσθέτοντας ότι είχαν μια εξαιρετικά παραγωγική, ειλικρινή και εποικοδομητική συνάντηση. Από την πλευρά του ο Έλληνας Πρωθυπουργός είπε: «Επιθυμούμε να πυκνώσουμε τις διμερείς μας επαφές. Να συνεχίσουμε το θετικό δρόμο».

Διαφώνησαν για μουσουλμανική μειονότητα Θράκης

Ωστόσο διαφώνησαν στο θέμα της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη, στο θέμα της μετατροπής της Μονής της Χώρας σε τζαμί και στο κατά πόσο η Χαμάς είναι τρομοκρατική οργάνωση ή όχι. Ο Τούρκος Πρόεδρος αναφέρθηκε σε ‘τουρκική μειονότητα στη Θράκη, λέγοντας «η θετική ατμόσφαιρα θα συμβάλει στα δικαιώματα της τουρκικής μειονότητας και των συμπατριωτών μας στην Ελλάδα». Παίρνοντας στη συνέχεια τον λόγο ο Έλληνας Πρωθυπουργός είπε ότι «ο χαρακτηρισμός τής μειονότητας ως θρησκευτικής προβλέπεται ρητά στη Συνθήκη της Λωζάνης, ενώ το έμπρακτο ενδιαφέρον της ελληνικής πολιτείας για την ευημερία της μουσουλμανικής μειονότητας στη Θράκη εκδηλώνεται με την αυτονόητη τήρηση των αρχών ισονομίας και ισοπολιτείας για τα μέλη της, όπως και για όλους τους Έλληνες πολίτες, αλλά -και θέλω να το τονίσω αυτό- και με τη λήψη ειδικών μέτρων που απολαμβάνουν οι μουσουλμάνοι της χώρας μας. Και θεωρούμε επιτυχία μας την ενεργό παρουσία της μειονότητας στην ελληνική πολιτική και κοινωνική ζωή και θα ήταν ευχής έργον αν την ίδια άνθιση γνώριζε και ο, δυστυχώς, διαρκώς συρρικνούμενος ελληνισμός στην Τουρκία».

Διαφωνία και για Μονή Χώρας

Ο Τούρκος Πρόεδρος αναφέρθηκε και στην μετατροπή της Μονής της Χώρας σε τζαμί. «Θέλω να διευκρινίσω ένα θέμα: η Τουρκία είναι χώρα υπόδειγμα στην προστασία της πολιτιστικής κληρονομίας. Ανοίξαμε ξανά τη Μονή της Χώρας για λατρεία και επίσκεψη, μετά την απόφαση του 2020. Αποδίδουμε μεγάλη σημασία να δοθεί στον κατάλογο πολιτιστικής κληρονομιάς τη UNESCO».

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός απάντησε στη συνέχεια: «Είχαμε ευκαιρία να συζητήσουμε τη στενοχώρια μας, τη δυσαρέσκειά μας για το γεγονός ότι η Μονή της Χώρας θα λειτουργήσει ως τέμενος. Κατ’ ελάχιστον είναι πολύ σημαντικό να διαφυλάξουμε την ξεχωριστή πολιστική αξία του μνημείου, ώστε να είναι επισκέψιμο από όλους»

Διαφωνία και για Χαμάς

Αναφερόμενος στην κρίση της Μέσης Ανατολής, ο Έλληνας Πρωθυπουργός είπε: «Με την Τουρκία δεν συμφωνούμε πάντα στα θέματα τα οποία αφορούν τη Μέση Ανατολή. Η θέση της Αθήνας είναι ότι το Ισραήλ είχε κάθε δικαίωμα να αμυνθεί σε μία αιματηρή και προκλητική εισβολή τρομοκρατών στο έδαφός του, σε μία επίθεση με θύματα αθώους, οι οποίοι δολοφονήθηκαν, απήχθησαν, βασανίστηκαν και μάλιστα από μία τρομοκρατική οργάνωση που δεν εκπροσωπεί τον παλαιστινιακό λαό». Ο Τούρκος Πρόεδρος πήρε τότε για δεύτερη φορά τον λόγο για να απαντήσει στον Κυριάκο Μητσοτάκη ότι η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση. «Η Χαμάς είναι μια αντιστασιακή οργάνωση της οποίας τα εδάφη είναι κατεχόμενα και προστατευμένα από το 1947. Δυστυχώς, αυτή η οργάνωση είναι μια αντιστασιακή οργάνωση που αγωνίζεται να προστατεύσει το Ισραήλ από τη βάναυση ανθρώπινη απώλεια 45 χιλιάδων. Πρέπει να το δούμε αυτό. Θα ήταν σκληρή προσέγγιση να χαρακτηρίσουμε τη Χαμάς τρομοκρατική οργάνωση. Δεν βλέπω τη Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση. Ψηφίζοντας θετικά στον ΟΗΕ, δεν συμμετείχατε στη βαρβαρότητα ούτε γίνατε συμβαλλόμενο μέρος σε αυτήν. Σας ευχαριστώ για αυτό. Αν πείτε τώρα ότι είναι τρομοκρατική οργάνωση, θα στεναχωρηθούμε. Προς το παρόν, παρακολουθώ τη Χαμάς βήμα προς βήμα. Πιστεύω ότι μπορεί να έχετε λάθος προσέγγιση εδώ, δεν συμφωνώ με αυτό. Η Δύση τους επιτίθεται με όλα τα είδη όπλων και θα μου προκαλούσατε λύπη αν αποκαλούσατε τη Χαμάς, η οποία έχει απομονωθεί από αυτά τα εδάφη, τρομοκρατική οργάνωση».

Ο Έλληνας Πρωθυπουργός πήρε πάλι τον λόγο και είπε: «Ας συμφωνήσουμε ότι διαφωνούμε στο θέμα αυτό, αλλά συμφωνούμε στην ανάγκη άμεσης κατάπαυσης του πυρός και πάνω από όλα να προστατευθούν οι άμαχοι Παλαιστίνιοι». «Αυτό μπορεί να γίνει», ανταπάντησε ο Τούρκος Πρόεδρος.

Στις 15.08 προσγειώθηκε το αεροπλάνο που μετέφερε τον Έλληνα Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη και την αντιπροσωπεία του στην Άγκυρα.

Τον Πρωθυπουργό Μητσοτάκη υποδέχτηκαν στο αεροδρόμιο ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών Hakan Fidan, ο Αντιπεριφερειάρχης της Άγκυρας Murat Soylu, ο Αντιδήμαρχος του Μητροπολιτικού Δήμου Άγκυρας Faruk Köylüoğlu, ο Γενικός Διευθυντής Πρωτοκόλλου του Υπουργείου Εξωτερικών Πρέσβης Ahmet Cemil Miroğlu, ο Γενικός Διευθυντής Διμερείς Πολιτικές Υποθέσεις και Ναυτιλιακά Αεροπορικά Σύνορα του Υπουργείου Εξωτερικών τον Πρέσβη Burak Özügergin καθώς και οΠρέσβης της Τουρκίας στην Αθήνα Çağatay Erciyes, ο Πρέσβης της Ελλάδας στην Άγκυρα Θεόδωρος Μπιζάκης και άλλοι αξιωματούχοι.

Η συνάντηση θα πραγματοποιηθεί στο Προεδρικό συγκρότημα στην Άγκυρα. Αναμένεται επίσης ότι οι δύο ηγέτες θα δώσουν κοινή συνέντευξη Τύπου μετά τη συνάντησή τους.

Τί υπάρχει στην ατζέντα σύμφωνα με τουρκικές πηγές;

Κατά την επίσκεψη Μητσοτάκη στην Άγκυρα, θα εξεταστούν σε διάφορες διαστάσεις οι διμερείς σχέσεις Τουρκίας-Ελλάδας και θα συζητηθούν πιθανά βήματα για βελτίωση της συνεργασίας, σύμφωνα με τουρκικές πηγές.

Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι στο πλαίσιο της επίσκεψης, όπου αναμένεται να ανταλλάξουν απόψεις για τρέχοντα περιφερειακά και παγκόσμια ζητήματα καθώς και για διμερείς σχέσεις, στην ημερήσια διάταξη βρίσκεται και η υπογραφή συμφωνιών.