Θερμή υποδοχή επιφύλαξαν τα σχολεία της Θεσσαλονίκης στον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο, ο οποίος επισκέφθηκε στις 30 Σεπτεμβρίου τα Εκπαιδευτήρια «Ο Απόστολος Παύλος» στην Πυλαία και το Κολλέγιο «ΔΕΛΑΣΑΛ» στα Πεύκα.

Στα Εκπαιδευτήρια «Ο Απόστολος Παύλος», ο Παναγιώτατος τέλεσε τρισάγιο στον τάφο του ιδρυτή, μακαριστού Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης Λεωνίδα Παρασκευοπούλου, και έγινε δεκτός από μαθητές με παραδοσιακά τραγούδια και χορούς. Στην ομιλία του, υπογράμμισε τον καθοριστικό ρόλο του δασκάλου, σημειώνοντας ότι η αποστολή της διδασκαλίας δεν είναι απλή πληροφόρηση, αλλά «αγωγή αξιών» σε ένα γνήσιο πνευματικό και κοινωνικό περιβάλλον.

Στο Κολλέγιο «ΔΕΛΑΣΑΛ», ο Πατριάρχης αναφέρθηκε εκ νέου στη σημασία της παιδείας, επισημαίνοντας ότι, παρά τις τεχνολογικές εξελίξεις, παραμένουν αμετάβλητες οι διαχρονικές αρχές της αγωγής: «Η παιδεία δεν αγοράζεται με χρήματα, αλλά είναι υπόθεση χρόνου και επιμελείας».

Την προηγουμένη, στις 29 Σεπτεμβρίου, ο Οικουμενικός Πατριάρχης κήρυξε στον Άγιο Δημήτριο την έναρξη του Β΄ Διεθνούς Επιστημονικού Συνεδρίου της Εκκλησίας της Ελλάδος με θέμα «Η Ορθόδοξη θεολογία και η οντολογία της τεχνολογίας». Στην ομιλία του τόνισε τις προκλήσεις που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη και υπογράμμισε ότι, πέραν της επιστήμης και της τεχνολογίας, το μέλλον της ανθρωπότητας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη «μεγάλη πνευματική δύναμη», τη θρησκεία.

Στο Συνέδριο απηύθυναν χαιρετισμούς ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Τασούλας και ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών Ιερώνυμος, ενώ παρέστησαν Πατριάρχες, Αρχιεπίσκοποι και υψηλοί προσκεκλημένοι από όλο τον ορθόδοξο κόσμο.

Η επίσκεψη του Παναγιωτάτου στη Θεσσαλονίκη ανέδειξε τη σημασία της Παιδείας ως θεμελίου του πολιτισμού και τον ρόλο της Εκκλησίας στον διάλογο με τις σύγχρονες τεχνολογικές και κοινωνικές εξελίξεις.

«Δεν μπορεί να δοθούν εκπαιδευτικά προνόμια στο Ρωμαίικο Πατριαρχείο», δήλωσε ο Αντιπρόεδρος του μικρού ισλαμικού αντιπολιτευτικού Κόμματος Ευημερία Ξανά, Ντογάν Μπεκίν, αντιδρώντας στις προσπάθειες για επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης.

«Ξεκάθαρη παραβίαση ισότητας»

Ο Μπεκ΄ίν υποστήριξε ότι η βασική επιδίωξη του Πατριαρχείου είναι να επαναλειτουργήσει η Χάλκη με το παλιό καθεστώς προ του 1971, κάτι που –όπως είπε– παραβιάζει ευθέως την αρχή της ισότητας.

 Υπενθύμισε το 1971

Τόνισε ότι η Σχολή έκλεισε όταν το Υπουργείο Παιδείας έθεσε όλα τα ιδιωτικά ιδρύματα υπό κρατική εποπτεία και κατηγόρησε το Πατριαρχείο ότι τότε επέλεξε να τραβήξει τον δρόμο της σύγκρουσης.

«Σοβαρό κόστος για τη Δημοκρατία»

Επικαλέστηκε απόφαση του Ανωτάτου Ακυρωτικού Δικαστηρίου και προειδοποίησε: «Η Τουρκία είναι κράτος δικαίου. Οποιοδήποτε λάθος βήμα θα έχει σοβαρό κόστος για τη Δημοκρατία μας».

Για «παγίδες», «ξένη επιρροή» και «παραχώρηση εδάφους στους Ρωμιούς» κάνουν λόγο τουρκικά δημοσιεύματα που εξακολουθούν  να αντιδρούν στις προσπάθειες επαναλειτουργίας της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης όπως προέκυψε μετά τη συνάντηση του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν με τον Αμερικανό ομόλογό του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο.

Hürriyet – Fatih Çekirge

Ο αρθρογράφος βλέπει πίσω από τα λόγια του Trump την προσδοκία να ανοίξει ξανά η Σχολή. «Δεν είναι υποχώρηση του Ερντογάν, είναι παιχνίδι συμφερόντων», γράφει.

Odatv

«Γιατί δεν μπορεί να ανοίξει η Χάλκη;» αναρωτιέται το Odatv, υποστηρίζοντας ότι στήνεται μια «νέα παγίδα» όπως στην Οθωμανική περίοδο. Το Φανάρι, λέει, λειτουργεί σαν όργανο ξένων δυνάμεων και επιχειρεί να παίξει τον ρόλο παγκόσμιου ηγέτη της Ορθοδοξίας με τις πλάτες των ΗΠΑ.

Yeniçağ

Με τίτλο-σοκ «Τουρκικό έδαφος παραχωρείται στους Ρωμιούς», η εφημερίδα κατηγορεί τον Ερντογάν ότι με τη δέσμευσή του στον Trump ανοίγει τον δρόμο για «νομιμοποίηση οικουμενικού ρόλου» του Πατριαρχείου.

Το θέμα της Χάλκης, που παραμένει κλειστή από το 1971, επιστρέφει με εκρηκτικό τρόπο στην πολιτική και διπλωματική ατζέντα.

Το ερώτημα: Θα ανοίξει τελικά η Σχολή ή θα γίνει ξανά πεδίο σκληρής αντιπαράθεσης;

Της Άννας Ανδρέου

Μυρωδιά από φρεσκοβαμμένους τοίχους και σκόνη οικοδομής. Ήχοι από τρυπάνια, χτυπήματα σφυριών και βιαστικά βήματα εργατών. Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης σήμερα μοιάζει με ένα απέραντο εργοτάξιο, έτσι όπως την είδαμε κατά την επίσκεψή μας στο ιστορικό ίδρυμα. Και όμως, μέσα σε αυτό το χάος, υπάρχει μια βεβαιότητα: σε έναν χρόνο από τώρα, οι αίθουσες θα είναι έτοιμες να υποδεχθούν ξανά φοιτητές, δασκάλους και το πνεύμα μιας ιστορίας που έσβησε απότομα το 1971.

Η Σχολή κουβαλά μισό αιώνα σιωπής. Από το κλείσιμό της με κυβερνητική απόφαση, οι διάδρομοι έμειναν άδειοι, η βιβλιοθήκη σφραγισμένη, τα αμφιθέατρα χωρίς φωνές. Σήμερα, το έργο αναστήλωσης που ξεκίνησε τον Σεπτέμβριο του 2023, έχει ήδη προχωρήσει κατά 40%. Σκαλωσιές σκαρφαλώνουν στους τοίχους του 19ου αιώνα, νέα υλικά σμίγουν με την πέτρα του παρελθόντος, ενώ το βλέμμα πάει κατευθείαν στο μέλλον: τον Μάρτιο του 2026, όλα θα έχουν ολοκληρωθεί.

Την ίδια ώρα, το θέμα της Χάλκης μπήκε ξανά στον διεθνή διάλογο από τα πιο επίσημα χείλη. Ο Τούρκος Πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, μιλώντας στον Λευκό Οίκο δίπλα στον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ, δεσμεύτηκε ότι θα κάνει «ό,τι του αναλογεί» για την επαναλειτουργία της Σχολής. Μάλιστα, ανακοίνωσε ότι με την επιστροφή του στην Τουρκία θα συναντηθεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο για να συζητήσουν το θέμα.

Σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, η συνάντηση αυτή θα πραγματοποιηθεί μετά τις 2 Οκτωβρίου, όταν ο Πατριάρχης επιστρέψει από τη Θεσσαλονίκη.

Η Σχολή της Χάλκης, που ιδρύθηκε το 1844, δεν είναι απλώς ένα εκπαιδευτικό ίδρυμα. Είναι ένα σύμβολο πνευματικής ακτινοβολίας για την Ορθοδοξία, ένα σημείο αναφοράς στον διάλογο Ανατολής και Δύσης. Και η επανεκκίνησή της, πέρα από θεολογικό σταθμό, έχει και πολιτική βαρύτητα: αντανακλάται στις σχέσεις Τουρκίας με Ε.Ε. και ΗΠΑ, και στο διεθνές προφίλ της χώρας.

Καθώς περπατούσα στους διαδρόμους με τα μισοτελειωμένα πατώματα και τις αίθουσες γεμάτες εργαλεία, η εικόνα έμοιαζε με προσμονή. Η Χάλκη ετοιμάζεται να ξαναβρεί τη φωνή της. Και αυτή τη φορά, όλος ο κόσμος θα την ακούσει.

«Ας συγκροτήσουμε μια παγκόσμια συμμαχία συνείδησης», δήλωσε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος κατά την έναρξη των εργασιών του Παγκοσμίου Συμβουλίου ‘Θρησκείες για την ειρήνη’, που διεξάγεται στην Πόλη, στις29-30 Ιουλίου 2025 και συμμετέχουν σε αυτό περισσότεροι από 60 θρησκευτικοί ηγέτες από όλο τον κόσμο. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης ανέφερε ότι «η κοινή δράση των θρησκειών αντλεί το βαθύτερο νόημά της από μια κοινή ελπίδα για ένα μελλοντικό κόσμο δικαιοσύνης και αγάπης», προσθέτοντας ότι «η ενότητά μας βασίζεται στην κοινή μας αγάπη για την ανθρωπότητα».

Η σημασία του διαθρησκειακού διαλόγου

Στην ομιλία του, με τίτλο “Αντιθέσεις και προαπαιτούμενα του Διαθρησκειακού Διαλόγου”, ο Οικουμενικός Πατριάρχης αναφέρθηκε στην αξία και τη σημασία που έχει ο διαθρησκειακός διάλογος, ιδιαίτερα σε μία εποχή όπου κυριαρχούν η οικονομία και η τεχνολογία. «Η συνάντηση των διαφορετικών θρησκευτικών παραδόσεων, καθεμία από τις οποίες φέρει μια μοναδική εμπειρία του Ιερού, γίνεται η απαραίτητη προϋπόθεση για την αντιπαράθεση με μια παγκοσμιοποιημένη έλλειψη νοήματος, για την επαναδιατύπωση ενός λόγου που τολμά να μιλήσει για την αγάπη, τη συμπόνια, το έλεος, τη συγχώρεση και την αυτοθυσία, όχι ως αφηρημένες ηθικές αξίες, αλλά ως ενεργά στοιχεία μιας πληρέστερης πραγματικότητας», επεσήμανε, μεταξύ άλλων, ο Πατριάρχης, ο οποίος μίλησε στην αγγλική γλώσσα. 

«Η ειρήνη είναι μια δυναμική πραγματικότητα» 

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης είπε ότι «H χριστιανική μαρτυρία προσφέρει σε αυτόν τον διάλογο μια προοπτική που δεν επιδιώκει να κυριαρχήσει, αλλά να υπηρετήσει: την εικόνα του Θεού ως κοινωνία Προσώπων, ως αιώνια σχέση αγάπης. Η ειρήνη, υπό αυτό το πρίσμα, δεν είναι μια στατική κατάσταση ισορροπίας, αλλά μια δυναμική, εσχατολογική πραγματικότητα – η προσδοκία μιας τελικής συμφιλίωσης των πάντων εν Χριστώ. Η κοινή δράση των θρησκειών, επομένως, αντλεί το βαθύτερο νόημά της όχι από μια υπάρχουσα συμφωνία, αλλά από μια κοινή ελπίδα για ένα μελλοντικό κόσμο δικαιοσύνης και αγάπης».

«Ας συγκροτήσουμε μια παγκόσμια συμμαχία συνείδησης»

«Δεν καλούμαστε, επομένως, να συνθέσουμε μια νέα παγκόσμια θρησκεία συναίνεσης. Καλούμαστε, ο καθένας από την άποψη της πίστης του, να συγκροτήσουμε μια παγκόσμια συμμαχία συνείδησης, μια προφητική μαρτυρία που θα κρατήσει ανοιχτό τον ορίζοντα της υπέρβασης σε ένα κόσμο που απειλείται με ασφυξία μέσα στα όρια του υλικού. Η ενότητά μας δεν βασίζεται σε αυτό που πιστεύουμε από κοινού, αλλά στην κοινή μας αγάπη για την ανθρωπότητα και στην κοινή μας αναφορά στο μυστήριο του ενός Θεού. Αυτή είναι η μόνη βιώσιμη ειρήνη», ανέφερε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.