Σε άτυπο «δημοψήφισμα» εξελίσσονται οι ‘εκλογές’ της Κυριακής ανάμεσα στη γραμμή του Τ/Κ ηγέτη Ερσίν Τατάρ υπέρ της λύσης ‘δύο κρατών’ και στη μετριοπαθή, διαπραγματευτική προσέγγιση του ηγέτη του CTP Τουφάν Ερχιουρμάν, που κρατά ανοιχτό το ενδεχόμενο ομοσπονδιακού πλαισίου, σύμφωνα με τον γνωστό Τούρκο δημοσιογράφο Σεντάτ Εργκίν. Συνοψίζει μάλιστα την πρόταση λύσης για το Κυπριακό του Ερχιουρμάν: ένα sui generis μοντέλο «ομοσπονδίας δύο μερών» —«που μπορεί να ονομάζονται κράτη»— όπου έξι τομείς ορίζονται ως κοινής αρμοδιότητας και απαιτούν συν-απόφαση με τους Ε/Κ.
Το «μέτωπο» Τατάρ
Σε ρεπορτάζ – ανάλυσή του για την τουρκική εφημερίδα Οξιτζέν, έπειτα από 4 μέρες παρακολούθησης της ‘προεκλογικής’ διαδικασίας από τα Κατεχόμενα, ο Εργκίν περιγράφει εντυπωσιακά σκηνοθετημένες συγκεντρώσεις με έντονη σημειολογία (σημαίες Τουρκίας και του ψευδοκράτους, συνθήματα τύπου «ATAK Diplomasi»). Σε επαφές του στην Κερύνεια —ακόμη και σε χώρους με βαριά ιστορική φόρτιση, όπως η λέσχη της ομάδας Τουρκικές Πατριωτικές Εστίες Λεμεσού— ο Τατάρ υποστηρίζει ότι η ομοσπονδία «ανήκει στο παρελθόν» και ότι η μόνη «ρεαλιστική» επιλογή είναι η λύση ‘δύο κρατών’. Επικαλείται τη στήριξη του Τούρκου Προέδρου Ταγίπ Ερντογάν (με επανειλημμένες αναφορές στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ) και προβάλλει ως πλεονέκτημα τον «συντονισμό» με την Άγκυρα. Στο αφήγημα εντάσσεται και η πρόσφατη απόφαση της ‘βουλής’ στις 14 Οκτωβρίου που απάλειψε την αναφορά σε ομοσπονδία από τη ‘διακήρυξη του 1983΄της ψευδοβουλής.
Παράλληλα, ο Τατάρ ισχυρίζεται ότι με ομοσπονδιακό μοντέλο οι Τ/Κ θα καταστούν «μειονότητα» εντός ΕΕ και ότι η παρουσία του τουρκικού στρατού/καθεστώς εγγυήσεων θα τεθεί σε κίνδυνο. Στις συγκεντρώσεις του συνδέει το διακύβευμα με μεγάλα έργα υποδομής (δρόμοι, νοσοκομεία, σχολεία) και παρουσιάζει τις ‘εκλογές’ ως «δημοψήφισμα» μεταξύ «εθνικής πολιτικής» και «κινδύνου/περιπέτειας».
Το «μέτωπο» Ερχιουρμάν
Στον αντίποδα, οι εκδηλώσεις του Τουφάν Ερχιουρμάν είναι πιο λιτές, με ατμόσφαιρα αριστερής βάσης (μουσικές αναφορές από Ζουλφού Λιβανελί έως Bella Ciao). Ο Εργκίν υπογραμμίζει τη ρητορική δεινότητα του Ερχιουρμάν και τη σταθερή του γραμμή: δεν «τσακώνεται» με την Τουρκία («όσο κι αν προσπαθήσουν»), αλλά ταυτόχρονα κατηγορεί τον Τατάρ για πενταετή αδράνεια στο τραπέζι των συνομιλιών.
Κομβικό στο κείμενο είναι η ιδιόμορφη, αναλυτικο-συνθετική πρόταση του Ερχιουρμάν: ένα sui generis μοντέλο «ομοσπονδίας δύο μερών» —«που μπορεί να ονομάζονται κράτη»— όπου έξι τομείς ορίζονται ως κοινής αρμοδιότητας και απαιτούν συν-απόφαση με τους Ε/Κ:
- ασφάλεια σε όλο το νησί,
- ενέργεια,
- υδρογονάνθρακες,
- θαλάσσιες ζώνες,
- εμπορικές οδοί/διαδρομές (με αναφορά στο IMEC),
- ζητήματα ιθαγένειας/καθεστώτος εντός ΕΕ.
Εκτός αυτών, «το ‘Τουρκικό Κράτος της Κύπρου’ και το ‘Ελληνοκυπριακό Κράτος’» θα ασκούν όλες τις λοιπές κρατικές αρμοδιότητες στο έδαφός τους. Η τουρκική εγγύηση, κατά τον ίδιο, παραμένει όσο υφίστανται οι τομείς κοινής αρμοδιότητας. Ο Ερχιουρμάν αποφεύγει να «μπει στις πλατείες» με τον όρο «ομοσπονδία», επιλέγοντας τεχνική εξειδίκευση σε συνεντεύξεις/ΜΜΕ.
Τι διακυβεύεται την Κυριακή
Ο Εργκίν καταγράφει οκτώ υποψηφιότητες αλλά βλέπει την κούρσα να πολώνεται μεταξύ Τατάρ και Ερχιουρμάν —με ανοιχτό ακόμη και το ενδεχόμενο έκβασης από τον πρώτο γύρο. Υπενθυμίζει τις καταγγελίες για «παρέμβαση» της Τουρκίας το 2020, σημειώνοντας ότι το 2025 το κλίμα είναι ηπιότερο, παρά επισκέψεις προσώπων «κοντά» στην τουρκική κυβέρνηση.
Συμπέρασμα του αρθρογράφου: οι ‘εκλογές’ λειτουργούν ως επιλογή δύο διαφορετικών οραμάτων για το μέλλον των Τουρκοκυπρίων —το αφήγημα ‘δύο κρατών’ του Τατάρ με έντονη αγκύλωση στην Άγκυρα, ή το sui generis μοντέλο του Ερχιουρμάν που επιδιώκει θεσμική συν-διαχείριση κρίσιμων τομέων με τους Ε/Κ, κρατώντας χαμηλά τους συμβολισμούς και ψηλά το περιεχόμενο.
