Γράφει η Ολυμπία Μπέτσα
Το εφήμερο και το ευμετάβλητο της ανθρώπινης ύπαρξης – σα σκιά ονείρου ο άνθρωπος - προσέγγισε η παράσταση που παρουσιάστηκε στην Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή από τη Στέγη Πολιτισμού και Κοινωνικής Συμπαράστασης Θεσσαλονίκης «Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ» σε συνεργασία με τη θεατρική ομάδα «ΕΛΕΟΣ» και το φωνητικό σύνολο «ΜΕΜΝηΑ», το μεσημέρι της Παρασκευής 10 Μαΐου 2024 και που τίμησε με την παρουσία Της, η Α.Θ.Π., Οικουμενικός Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαίος.
Αφού προηγήθηκε το καλωσόρισμα του Σχολάρχη κ. Δημητρίου Ζώτου, ο χαιρετισμός του προέδρου του «Αριστοτέλη» Θεοδώρου Ασπασίδη και η ευλογία της Α.Θ.Π., Οικουμενικού Πατριάρχη, κ.κ. Βαρθολομαίου, το φιλόμουσο κοινό και οι μαθητές της Σχολής είχαν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν το θεατρικό αναλόγιο του Δρ. Νικόλαου Β. Παππά. Ο Δρ. Παππάς με έμπνευση και φαντασία μετουσίωσε κείμενα της αρχαίας ελληνικής ιστοριογραφίας αναφορικά με τον Μεγάλο Αλέξανδρο, σε διαχρονικές κραυγές πόνου και νοσταλγίας για την πατρίδα, πλαισιωμένα με σύγχρονα τραγούδια της ξενιτιάς. Τα επτά κεντρικά πρόσωπα που αφηγούνται τις προσωπικές τους ιστορίες, πάντα με κέντρο αναφοράς το μεγάλο στρατηλάτη, είναι ο σκυθρωπός στρατηγός του Κοίνος (Δημοσθένης Ιωαννίδης), η δυναμική μητέρα του Ολυμπιάδα (Αφροδίτη Ιωαννίδου), η πονεμένη αδελφή του Κλεοπάτρα (Άννα Δουμάνογλου), η αφοσιωμένη τροφός του Λανίκη (Στέλλα Τσατσαρώνη), η πολυταξιδεμένη εταίρα Θαΐδα (Αφροδίτη Τσέτσικα) που τον ακολούθησε στην εκστρατεία, η Περσίδα ερωμένη του Βαρσίνη (Δέσποινα Σφάντζικα) και η Βακτριανή σύζυγος του Ρωξάνη (Ελπίδα Ευκαρπίδου). Οι δύο τελευταίες του χάρισαν τους δύο γιους του, η Βαρσίνη τον Ηρακλή κι η Ρωξάνη τον Αλέξανδρο τον Δ΄ αντίστοιχα.
Ο Μεγάλος Νόστος
Οι αφηγητές Δρ. Νικόλαος Παππάς, Έφη Κυρλαγκίτση και Στέλλα Μωυσίδου παρουσιάζουν τα πρόσωπα, ερμηνεύοντας τα συναισθήματα που προκαλεί ο Μεγάλος Νόστος και η απώλεια. Οι χορωδοί του φωνητικού συνόλου «ΜΕΜΝηΑ» συνοδεύουν μουσικά με την καθοδήγηση του μαέστρου Σάκη Δερμιτζάκη. Ακούγονται τραγούδια όπως το «Τζιβαέρι», «της Ξενιτιάς», «Χωριό μου, χωριουδάκι μου» κ.ά. που μιλούν για τη νοσταλγία, το άλγος του Νόστου, τον πόνο για την πατρίδα και που συγκινούν και ξεσηκώνουν το θυμικό.
Οι σπαρακτικές ιστορίες των ξενιτεμένων πότε στη Μακεδονία, πότε στην Ασία, πότε στην Αίγυπτο ξεκινούν από τα παιδικά τους χρόνια στον τόπο που γεννήθηκαν, αγάπησαν και ανατράφηκαν και συνεχίζουν στους δρόμους των ξένων τόπων, όπου βρέθηκαν, είτε λόγω έρωτα, είτε λόγω επιγαμιών, είτε λόγω εκστρατείας, είτε λόγω εξορίας και φόβου. Τα συναισθήματα μεταβάλλονται, καθώς η πρωτόγνωρη χαρά μετατρέπεται σε βαθιά λύπη μέσα από τη μοναξιά και την απώλεια των αγαπημένων προσώπων, με αποκορύφωμα τον τρόμο που γεννά η απειλή για την ίδια τους τη ζωή, την ίδια τους την ύπαρξη. Δυνατές οι κραυγές των μητέρων που έχασαν τα βλαστάρια τους και το έμαθαν μετά, αλλά ακόμα πιο τραγική και σπαρακτική είναι η κραυγή που προκύπτει από το αδόκητο τέλος των ιστορικών προσώπων που κατέληξαν διωγμένοι, κατατρεγμένοι και άταφοι σε ξένους τόπους, αφιλόξενους και μακρινούς, με τις ψυχές τους αγριεμένες και αδικαίωτες να περιφέρονται στον Άδη.
Μέγας απών ο Μέγας Αλέξανδρος
Ο μέγας απών είναι ο Μέγας Αλέξανδρος. Η απουσία του συνδετικού προσώπου κάνει πολύ πιο έντονη την παρουσία του, σε όλες τις αφηγήσεις. Είναι αυτός που καθόρισε την πορεία της ζωής τους και που αγαπήθηκε από όλους και πιότερο από τη μάνα. Είναι όμως άφαντος, υπενθυμίζοντας στο κοινό ότι ακόμα και σήμερα ο τάφος του παραμένει μυστήριο. Και καθώς κορυφώνονται οι τραγικές ιστορίες, έρχονται οι στίχοι του Πίνδαρου από τον 8ο Πυθιόνικο να μας υπενθυμίσουν τι είναι ο άνθρωπος.
ἐπάμεροι· τί δέ τις; τί δ᾽ οὔ τις; σκιᾶς ὄναρ [επωδ. ε]
ἄνθρωπος.
Μτφρ.
Εφήμεροι· τί είναι κανείς και τί δεν είναι; [επωδ. ε]
Ίσκιος ονείρου ο άνθρωπος.
Ο καθένας μόνος - όπως άλλωστε είναι κι η μοίρα του ανθρώπου που μόνος του πορεύεται στη ζωή - αλλά και όλοι μαζί οι συντελεστές της παράστασης μάς το φωνάζουν: «Τίποτα δεν είναι τα ωραία αυτού του κόσμου / πριν καλά φανούν, χάνονται…/ σαν ονείρου σκιά» (Λίλα Ντε Τσάβες).
Έτσι, γοργά και κάποτε αιφνιδιαστικά τα μεγαλεία χάνονται και «τα στερνά δεν τιμούν τα πρώτα», όπως χαρακτηριστικά λέει ο σοφός μας λαός για το άδικο τέλος.
Δυνατό σε μηνύματα και καινοτόμο σε έμπνευση το θεατρικό αναλόγιο «Ως σκιάς όναρ- σαν ονείρου σκιά» τάραξε τη σκέψη μας για τη φύση του ανθρώπου σιγανά και ταπεινά…
Συντελεστές της παράστασης
Κείμενο-Μουσική Επιμέλεια: Δρ. Νικόλαος Β. Παππάς.
Σκηνοθετική-Εικαστική Επιμέλεια: Αφροδίτη Ιωαννίδου.
Ενορχήστρωση-Μουσική Διεύθυνση: Σάκης Δερμιτζάκης.
Θεατρική Ομάδα «Ἔλεος»
Με τη σειρά εμφάνισης Αφηγητές: Νικόλαος Παππάς, Έφη Κυρλαγκίτση, Στέλλα Μωυσίδου. Ολυμπιάδα: Αφροδίτη Ιωαννίδου. Κλεοπάτρα: Άννα Δουμάνογλου. Βαρσίνη: Δέσποινα Σφάντζικα. Θαΐδα: Αφροδίτη Τσέτσικα. Κοίνος: Δημοσθένης Ιωαννίδης. Ρωξάνη: Ελπίδα Ευκαρπίδου. Λανίκη: Στέλλα Τσατσαρώνη.
Μουσικό - Φωνητικό Σύνολο «ΜέΜνηΑ» Πιάνο: Σάκης Δερμιτζάκης. Σοπράνο: Άννα Καραχάλιου, Δέσποινα Στάη, Αρετή Τάχου. Άλτο: Ρούλα Βέττα, Ιωαννέτα Βλάσση, Βούλα Δημητρούλη, Στέλλα Μωυσίδου, Ευαγγελία Χατζηνάσιου. Τενόρο: Τάσος Αναστασιάδης, Απόστολος Δεληγεώργης, Δρόσος Δρόσος, Φάνης Καπητανίδης, Στέλιος Κοτζαμάνης. Μπάσο: Γιάννης Γιαγκούδης, Γιώργος Ζούπος, Ιγνάτιος Χαραλαμπίδης. Σολίστ: Αρετή Τάχου, Ρούλα Βέττα, Στέλιος Κοτζαμάνης, Γιώργος Ζούπος.
