Ζώντας στην Πόλη γίνεται κανείς συμμέτοχος, έστω και ηθικά, στον αγώνα που δίνει η Ρωμαίικη Κοινότητα για την ανάκτηση, τη διατήρηση και τη συντήρηση της πολύτιμης και πολυσήμαντης κληρονομιάς της. Αιώνες πολυκύμαντης ιστορίας, που αντικατοπτρίζεται στα δεκάδες ακίνητα, με τα οποία προίκισαν μέλη της ομογένειας αλλά και σημαίνοντα πρόσωπα του απανταχού ελληνισμού την Βασιλεύουσα και τη Ρωμιοσύνη. Κι ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζουν κτίρια που στεγάζουν τα ομογενειακά εκπαιδευτικά μας ιδρύματα. Κτίσματα κυρίως του τέλους του 19ου αιώνα, σύμβολα της τελευταίας άνθισης που γνώρισε ο ελληνισμός της Πόλης. Την περίοδο που η Οθωμανική Αυτοκρατορία κλυδωνιζόταν και τα έθνη των Βαλκανίων έθεταν τις βάσεις της δημιουργίας ανεξάρτητων κρατών, Ρωμιοί από όλες της περιοχές της αυτοκρατορίας ισχυροποιούσαν τη θέση τους στην οικονομική, την κοινωνική αλλά και την πολιτική ζωή. Μορφωμένοι, κοσμοπολίτες, οικονομικά ισχυροί πιστεύουν στη δύναμη της εκπαίδευσης και στη δημιουργία ενός μορφωμένου, καλλιεργημένου και οικονομικά ισχυρού σώματος που θα αποτελέσει το πιο δυναμικό και ζωντανό κομμάτι του Ρωμαίικου έθνους. Και το μεγαλείο αυτής της ιδέας θέλουν να αντικατοπτρίζεται και στα κτίρια που θα στεγάσουν τα σχολεία των παιδιών των Ρωμιών.
Μαρασλής…ο δήμαρχος Οδησσού
Πατριαρχική Μεγάλη του Γένους Σχολή, Ζάππειο και Ζωγράφειο αποτελούν τα διαμάντια στο στέμμα των πολλών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων. Αυτά και κυρίως τη Μεγάλη του Γένους Σχολή θέλησε να συναγωνιστεί και να σταθεί το όνομά του δίπλα σ’ αυτά των μεγάλων ευεργετών ο Γρηγόρης Μαρασλής. Ο επί πολλά έτη Δήμαρχος της Οδησσού, με έντονη δράση τόσο στον οικονομικό όσο και στον πολιτικό χώρο, θέλησε να κοσμίσει με μία αστική σχολή την περιοχή του Φαναρίου. Ένα σχολείο που, όπως θα ήθελε, μπορεί να βρισκόταν στα «πόδια» της Μεγάλης Σχολής αλλά όχι στη σκιά της. Ένα δημοτικό σχολείο για τα παιδιά που θα συνέχιζαν κατόπιν τις σπουδές τους στη Μεγάλη Σχολή.
Το ποσό που προσέφερε, αυτό των 2.500 χρυσών λιρών, θεώρησε πως ήταν ικανό να καλύψει την ανέγερση και με επόμενες δωρεές θα στήριζε και τη λειτουργία του. Δυστυχώς όμως το αποτέλεσμα δεν τον ικανοποίησε. Το διώροφο οικοδόμημα με την αρχαιοελληνική πρόσοψη, με το επιβλητικό αέτωμα και τους τέσσερις κορινθιακούς κίονες, χωμένο στο στενό δρόμο δίπλα στον Πατριαρχικό Ναό, δεν εντυπωσίαζε και δεν προκαλούσε το θαυμασμό των περαστικών. Ο Μαρασλής εγκαταλείπει την ιδέα της στήριξης της λειτουργάς και το Μαρασλή, όπως αποκαλούν πια οι Ρωμιοί το σχολείο τους, μπαίνει στον αγώνα της αναζήτησης χρηματοδότησης. Το Πατριαρχείο το παίρνει υπό την προστασία του και όπως γίνεται για όλα τα εκπαιδευτήρια οι έρανοι στους ναούς είναι μια πηγή εσόδων.
Γνώρισε μέρες δόξας…
Από το 1899, που λαμβάνεται η άδεια ανοικοδόμησης, το 1900 που αρχίζουν οι εργασίες και το 1901 που ανοίγει τις πόρτες του σε 463 μαθητές του, μέχρι τη δεύτερη δεκαετία του 21ου αι. που κλείνει εξ αιτίας της ανυπαρξίας παιδιών στην ευρύτερη περιοχή Φαναρίου, το Μαρασλή γνώρισε μέρες δόξας. Πόσα πόδια ανέβηκαν τη μαρμάρινη σκάλα για να γεμίσουν τις αίθουσες του πρώτου ορόφου! Πόσες φωνές αντήχησαν στη μεγάλη αίθουσα του ισογείου και τι παιχνίδια παίχθηκαν στην εσωτερική αυλή του! Πόσα παιδιά έμαθαν να γράφουν και να διαβάζουν στα θρανία του και πόσες σκανδαλιές έκαναν στους διαδρόμους του!
Τα δεινά όμως των Ρωμιών οδηγούν κι αυτό το σχολείο στη σιωπή, στην αδράνεια και στο σκοτάδι. Οι φθορές είναι μεγάλες και το μέλλον για επαναλειτουργία δυσοίωνο. Το όνειρο του Μαρασλή φαίνεται να σβήνει εκεί στο σοκάκι λίγο πιο μέσα από την ακτή του Κεράτιου κόλπου.
Οι Ρωμιοί δεν αφήνουν την πολιτιστική τους κληρονομιά…
Οι Ρωμιοί όμως δεν αφήνουν έτσι την πολιτιστική τους κληρονομιά. Υλική κι άυλη αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της ταυτότητάς τους και γι’ αυτό έμαθαν να αγωνίζονται και τελικά να νικούν. Έτσι έγινε και με το Μαρασλή. Οικουμενικό Πατριαρχείο με τον Πρωτόθρονο της Ορθοδοξίας, τον Οικουμενικό Πατριάρχη, στο τιμόνι και σε απόλυτη συνεργασία με τον ΣΥΡΚΙ και τον Πρόεδρό του κ. Γιώργο Παπαλιάρη, μέσα σ’ αυτή τη δύσκολη οικονομική συγκυρία, βρήκαν τους πόρους κι έδωσαν και πάλι ζωή στο μεγαλόπρεπο κτίριο. Κάτω από την εποπτεία Φαναρίου και ΣΥΡΚΙ δημιουργήθηκε μια καλά οργανωμένη ομάδα από ειδικούς, που έφεραν μέσα σε λίγα χρόνια σε πέρας το έργο της αποκατάστασης και παρέδωσαν ένα ανανεωμένο, σύγχρονο, αλλά με σεβασμό στο αρχικό οικοδόμημα, χώρο πολλαπλών χρήσεων, που θα ανήκει στο Οικουμενικό Πατριαρχείο.
Θα φιλοξενεί εκδηλώσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου
Τη Δευτέρα με την ευκαιρία της παραμονής της ονομαστικής εορτής της ΑΘΠ, του Οικουμενικού Πατριάρχη κκ. Βαρθολομαίου τελέσθηκε ο αγιασμός του νέου Μαρασλιού. Μέσα σε πνεύμα ενθουσιασμού αλλά και συγκίνησης ο Οικουμενικός Πατριάρχης υποδέχτηκε Ρωμιούς, Τούρκους και επισκέπτες από την Ελλάδα κι όλον τον κόσμο στην αίθουσα εκδηλώσεων και την εσωτερική αυλή παραθέτοντας δεξίωση και παρουσιάζοντας τους το χώρο του νέου πολιτιστικού κέντρου.
Το Μαρασλή θα μπορεί να φιλοξενεί εκδηλώσεις του Οικουμενικού Πατριαρχείου, να παρατίθενται γεύματα στην τραπεζαρία που ετοιμάστηκε στον υπόγειο χώρο αλλά και να φιλοξενούνται επισκέπτες στους κοιτώνες που ετοιμάστηκαν στο δεύτερο όροφο.
Μια ακόμα λαμπρή σελίδα ανοίγεται στα ρωμαίικα τεκταινόμενα στην Πόλη, που δίνει θάρρος και κουράγιο σε όσους πρωτοστατούν αλλά κι σε όσους αφανώς στηρίζουν τον αγώνα της Ρωμαίικης Κοινότητας, για να μη χαθεί τίποτε και για να κερδηθεί ό,τι χάθηκε.
Συγχαρητήρια σε όλους!
