Της Μαρίας Δήμου
Δύο πολύ ενδιαφέρουσες περιπτώσεις που αφορούν στα χαλιά στην Τουρκία.
Η πρώτη που έχει σχέση με την εποχή που διανύουμε, την καρδιά του χειμώνα, λάμβανε χώρα πριν από μερικές δεκαετίες στις ανατολικές και βόρειες επαρχίες. Όταν δεν υπήρχε ή δεν είχε φτάσει ακόμα η ηλεκτρική σκούπα στις περιοχές αυτές, οι άνθρωποι συνήθιζαν να καθαρίζουν τα χαλιά και τα κιλίμια τους με το χιόνι. Εδώ χειμώνας σήμαινε συνεχή χιονόπτωση, κρύο για μεγάλα χρονικά διαστήματα. Έτσι ευκαιρίες για καλό καθαρισμός δεν υπήρχαν. Οι άνθρωποι λοιπόν έβγαζαν τα στρωσίδια τους και τα άπλωναν πάνω στο καθαρό χιόνι. Έριχναν πάνω τους ξερό-παγωμένο χιόνι και το έτριβαν στη βρόμικη επιφάνεια. Μετά με ξύλινους λοστούς τα χτυπούσαν για να ξεκολλήσει το χιόνι, που καθώς ήταν παγωμένο δεν άφηνε υγρασία πάνω στο χαλί. Μαζί με το χιόνι έπεφτε η σκόνη και τα χνούδια, τα ακάρεα και τα βακτήρια κι όλη η βρομιά. Επανατοποθετούνταν στο εσωτερικό του σπιτιού μεταφέροντας μια αίσθηση φρεσκάδας και καθαριότητας.
Η δεύτερη περίπτωση μας μεταφέρει στην άλλη άκρη της χώρας, στη νοτιοδυτική περιοχή της Antalya, και χρονικά στους ζεστούς μήνες του καλοκαιριού. Εδώ αμέσως μετά το θερισμό των σιτοχωραφιών, πάνω στα ξερά απομεινάρια των σταχιών, που δημιουργούν μια απόσταση από το έδαφος, απλώνουν σήμερα ακριβά χειροποίητα χαλιά για να τα «κάψει» ο ήλιος. Είναι συνήθως παραγγελίες από την Ευρώπη και την Αμερική. Καθώς οι τάσεις τις μόδας ζητούν παλ αποχρώσεις τα έντονα χρώματα των τουρκικών παραδοσιακών χαλιών έρχονται σε αντίθεση με την υπόλοιπη διακόσμηση. Έτσι το άπλωμα κάτω από τον καυτό ήλιο βοηθά σε ένα ομοιόμορφο ξεθώριασμα και τη δημιουργία παστέλ αποχρώσεων. Τα χαλιά συχνά πυκνά γυρίζουν κι από την άλλη μεριά, τινάζονται και ξαναστρώνονται. Βέβαια η φύλαξή τους μέρα νύχτα είναι μια ακόμα παράμετρος της υπόθεσης αυτής. Στο τέλος το έντονο κόκκινο γίνεται ροζ και το βαθύ μπλε γαλάζιο και σε λίγο καιρό το χαλί κοσμεί ένα ευρωπαϊκό σαλόνι.
