Ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Νικόλ Πασινιάν πρόκειται να επισκεφθεί την Τουρκία στις 20 Ιουνίου κατόπιν πρόσκλησης του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ανακοίνωσε το Ερεβάν την Τετάρτη.
Η προγραμματισμένη επίσκεψη σηματοδοτεί την πρώτη φορά που ένας πρωθυπουργός της Αρμενίας θα ταξιδέψει στην Τουρκία για συνομιλίες σε αυτό το επίπεδο, ένα ορόσημο στις ταραγμένες σχέσεις μεταξύ των δύο γειτόνων που εδώ και καιρό βρίσκονται σε πολιτικές και ιστορικές διαμάχες.
Ο Άλεν Σιμονιάν, πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης της Αρμενίας, χαρακτήρισε το επερχόμενο ταξίδι ως «ιστορικό», τονίζοντας τις δυνατότητές του να αναδιαμορφώσει τον διάλογο μεταξύ των δύο χωρών με ένα περίπλοκο παρελθόν.
Η ανακοίνωση έρχεται μετά από πρόσφατη επίσκεψη στην Άγκυρα του Αρμένιου Υφυπουργού Εξωτερικών Βαχάν Κωστανιάν τη Δευτέρα.
Ο Κωστανιάν συναντήθηκε με τον Τούρκο ομόλογό του, πρέσβη Μπερίς Εκιντζί, για να συζητήσουν τις διμερείς σχέσεις και τα περιφερειακά ζητήματα, ανέφεραν και οι δύο κυβερνήσεις, σηματοδοτώντας τις συνεχιζόμενες προσπάθειες στη διαδικασία ομαλοποίησης μεταξύ των δύο εθνών, οι οποίες επί του παρόντος δεν έχουν επίσημους διπλωματικούς δεσμούς.
Εν τω μεταξύ, ο Πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ αναμένεται επίσης να επισκεφθεί την Τουρκία την Πέμπτη για την «Τελετή Παράδοσης Κλειδιών στο Καχραμανμαράς, μια πόλη που επλήγη από τον σεισμό του 2023.
Η επίσκεψη του Πασινιάν έρχεται εν μέσω συγκρατημένης αισιοδοξίας μετά την τηλεφωνική επικοινωνία της 5ης Ιουνίου μεταξύ των ηγετών της Αρμενίας και της Τουρκίας. Κατά τη διάρκεια της συνομιλίας, ο Ερντογάν και ο Πασινιάν επιβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους στον διάλογο, συνεχίζοντας μια διαδικασία προσέγγισης που ξεκίνησε τα τελευταία χρόνια.
Ο Πασινιάν επισκέφθηκε την Τουρκία τελευταία φορά τον Ιούνιο του 2023 για να παραστεί στην ορκωμοσία του Ερντογάν ως προέδρου – σηματοδοτώντας την πρώτη επίσημη επίσκεψη Αρμένιου ηγέτη στην Τουρκία από το 2009. Εκείνη τη χρονιά, ο τότε πρόεδρος της Αρμενίας Σερζ Σαρκισιάν και ο πρόεδρος Αμπντουλάχ Γκιουλ αντάλλαξαν επισκέψεις, με το ταξίδι του Γκιουλ στο Ερεβάν να παραμένει η μόνη επίσημη επίσκεψη Τούρκου προέδρου στην Αρμενία.
Οι δύο χώρες μοιράζονται μια περίπλοκη ιστορία. Η Τουρκία αναγνώρισε την ανεξαρτησία της Αρμενίας το 1991, αλλά οι σχέσεις της επιδεινώθηκαν εν μέσω του Πρώτου Πολέμου του Καραμπάχ, όταν η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν συγκρούστηκαν για την αμφισβητούμενη περιοχή. Το 1993, η Τουρκία διέκοψε τους διπλωματικούς και εμπορικούς δεσμούς της με την Αρμενία και τα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών παραμένουν κλειστά έκτοτε.
Ο Δεύτερος Πόλεμος του Καραμπάχ, ο οποίος έληξε το 2020, αναζωπύρωσε τις ελπίδες για ανανεωμένο διάλογο. Το 2021, η Άγκυρα και το Ερεβάν διόρισαν ειδικούς εκπροσώπους επιφορτισμένους με την ομαλοποίηση των σχέσεων και τη διαπραγμάτευση του ανοίγματος των χερσαίων συνόρων τους. Μέχρι στιγμής, περιορισμένες συμφωνίες έχουν επιτρέψει τη διέλευση πολιτών και διπλωματών τρίτων χωρών, αλλά το πλήρες άνοιγμα παραμένει ασαφές.
Παρά τα εμπόδια αυτά, έχουν γίνει διστακτικές κινήσεις προς την κατεύθυνση της συνεργασίας. Το συνοριακό πέρασμα Margara έχει χρησιμοποιηθεί δύο φορές τα τελευταία χρόνια για ανθρωπιστικούς σκοπούς: τον Φεβρουάριο του 2023 για την παράδοση αρμενικών φορτηγών βοήθειας μετά από έναν καταστροφικό σεισμό στη νοτιοανατολική Τουρκία και τον Μάρτιο του 2024 για αποστολές ανθρωπιστικής βοήθειας στη Συρία μέσω Τουρκίας. Η Αρμενία έχει επίσης αναβαθμίσει το πέρασμα ενόψει μελλοντικής χρήσης.
Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν βαθιές πολιτικές και ιστορικές διαφωνίες. Η υποστήριξη της Τουρκίας προς το Αζερμπαϊτζάν κατά τη διάρκεια του πολέμου του 2020 παραμένει πηγή έντασης και η κληρονομιά των ανεπίλυτων ζητημάτων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που συνδέονται με ιστορικά παράπονα, περιπλέκει τις προσπάθειες συμφιλίωσης.
